Một trong số loài chim di cư quý hiếm tới Vườn quốc gia Xuân Thủy hàng năm và cũng là biểu tượng đại diện cho vườn chính là cò mỏ thìa quý hiếm (tên khoa học Platalea minor). Loài này được xếp vào cấp EN - nguy cấp theo sách đỏ được lập bởi Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên quốc tế - IUCN.
Theo thống kê của vườn, có 219 loài chim sinh sống ở đây, chủ yếu là chim nước, với hơn 100 loài chim di cư, cùng nhiều loài có tên trong sách đỏ thế giới như: rẽ mỏ thìa, bồ nông, cò thìa, choi choi mỏ thìa, mòng biển, diệc đầu đỏ…
Đàn cò mỏ thìa kiếm ăn ở một dải đất ngập nước ven rừng ngập mặn. Hàng năm, từ tháng 11 năm trước đến tháng 4 năm sau, Vườn quốc gia Xuân Thủy là nơi hội tụ hàng chục nghìn con chim từ phương Bắc. Riêng với loài cò mỏ thìa thường về sớm hơn, từ tháng 8 đến tháng 3 năm sau.
Di cư về Việt Nam vào mùa đông, cò mỏ thìa kiếm ăn ở bãi ngập triều ven biển ở các cửa sông. Thức ăn là cá, động vật thủy sinh nhỏ khác.
Trên thế giới, loài này xuất hiện tại Triều Tiên, phía nam Nhật Bản, dọc khu vực biển phía đông Trung Quốc.
Theo ghi nhận, Vườn quốc gia Xuân Thủy tồn tại một quần thể cò mỏ thìa lớn nhất Việt Nam, trong một vài năm gần đây số lượng nhiều nhất là 74. Tuy nhiên, con số thay đổi hàng năm.
Loài cò chọn vùng này làm điểm nghỉ ngơi trong thời gian di cư, trú đông mà không làm tổ.
Các nhà khoa học đã phát hiện lác đác một vài con cò mỏ thìa tại các tỉnh Thái Bình và Đồng Nai, Hà Tĩnh, Đồng Tháp.
Theo một thống kê của tổ chức bảo tồn chim quốc tế - Birdlife International phối hợp với Hiệp hội giám sát chim Hong Kong vào năm 2011, thế giới hiện có hơn 2.340 con cò thìa mặt đen trưởng thành.
Ngoài cò mỏ thìa, vùng đất ngập nước ven rừng ngập mặn còn là nơi tạm trú trong thời gian di cư của nhiều loài chim khác. Trong đó có nhiều loài đang nằm trong diện nguy cấp, cần được bảo vệ.
Vườn quốc gia Xuân Thủy được công nhận là khu ramsar năm 1989, là khu bảo tồn dự trữ sinh quyển đất rừng ngập mặn đầu tiên ở Việt Nam. Với diện tích trên 7.100 ha, đây là nơi sinh sống, dừng chân và trú đông của nhiều loài chim.
Khu hệ chim ở đây tiêu biểu cho các loài thuộc bộ hạc, bộ ngỗng, bộ rẽ và bộ sẻ. Nơi đây còn là điểm dừng chân của một số loài chim nước quý hiếm nằm trong sách đỏ quốc tế như: rẽ mỏ thìa, choắt lớn mỏ vàng, cò thìa mặt đen, bồ nông chân xám, choắt chân màng lớn, cò lạo Ấn Độ, cò trắng Trung Quốc, choắt mỏ cong lớn…
Lê Hoàng