Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Ted Osius. Ảnh: Việt Anh
"Chính sách của Mỹ là tôn trọng sự khác biệt trong hệ thống chính trị của các nước khác", ông Osius chia sẻ với các phóng viên sáng nay sau khi tham dự chuyến đón Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng thăm Mỹ vừa qua.
Tổng thống Barack Obama và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng trong cuộc gặp mới đây cũng nhắc lại hai bên tôn trọng thể chế chính trị của nhau. Điều này Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và ông Obama đã đề cập khi nâng cấp quan hệ lên Đối tác toàn diện năm 2013.
Osius cho rằng Việt Nam và Mỹ dù có khác biệt nhưng vẫn có thể là đối tác, có thể trao đổi với nhau những vấn đề khó khăn như nhân quyền, lao động. Hai bên vẫn có thể làm sâu sắc hơn quan hệ an ninh, kinh tế, quan hệ giữa nhân dân hai nước.
"Mối quan tâm của Mỹ là muốn có đối tác vững mạnh với Việt Nam. Lợi ích của Mỹ là muốn thấy một Việt Nam vững mạnh, thịnh vượng, độc lập và tôn trọng dân chủ, nhân quyền và pháp quyền. Việt Nam thành công cũng là lợi ích của Mỹ", đại sứ nói.
Ông Osius thẳng thắn cho biết khi ông tới thăm quận Cam, nơi có nhiều người Mỹ gốc Việt đang sinh sống, có những người không vui về chuyến thăm Mỹ của Tổng bí thư Trọng, đó là thực tế khi hai nước đang xích lại gần nhau nhưng có những người không hài lòng.
"Chúng ta biết rằng tiến trình hòa giải giữa hai nước vẫn đang diễn ra, và nó sẽ không thể hoàn tất chỉ nhờ vào một chuyến đi. Chúng ta cần thực hiện những bước để đưa những người vẫn còn có sự đau đớn sau chiến tranh có thể tham gia vào quá trình hòa giải đó", đại sứ nói.
Ông Osius cho rằng cộng đồng người Mỹ gốc Việt là cộng đồng có tiềm năng đóng góp to lớn vào quan hệ hai nước, nhưng hiện nay vẫn còn thiếu lòng tin. Tuy nhiên lãnh đạo hai nước cũng muốn làm nhiều hơn nữa để hòa giải và thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ giữa nhân dân hai nước.
Khi được hỏi về cảm giác khi chứng kiến tổng bí thư Việt Nam gặp tổng thống Mỹ tại phòng Bầu Dục, đại sứ nói đùa rằng: "Tôi đã phải tự cấu mình", đó là cách người Mỹ nói về điều họ không tin nổi và cũng rất vui mừng khi nó diễn ra.
"Tôi có thể nói không thể có cuộc gặp nào tốt hơn thế", ông cho hay.
Theo đại sứ Osius, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry trong tháng 8 đến thăm Việt Nam sẽ có cuộc gặp gỡ với Phó thủ tướng Việt Nam Phạm Bình Minh và tham dự các hoạt động kỷ niệm 20 năm hai nước bình thường hóa quan hệ ngoại giao.
Nói đến khả năng Tổng thống Obama thăm Việt Nam cuối năm, ông Osius cho biết ông Obama trả lời ông Trọng rằng ông rất muốn đến thăm Việt Nam nhưng cần phải thu xếp lịch làm việc.
Nhân chuyến thăm của ông Trọng tới Mỹ, Cơ quan thương mại và phát triển Mỹ và Cục Hàng không dân dụng Việt Nam đã ký kết biên bản giúp tăng tốc các quy trình về kỹ thuật để Việt Nam đạt được các tiêu chí để mở đường bay thẳng giữa hai nước. Việt Nam cần đạt được tiêu chí về an toàn bay và an ninh thì các hãng hàng không Mỹ mới bay thẳng đến Việt Nam.
Bình luận về việc có nhiều chuyên gia đánh giá Mỹ sẵn sàng thúc đẩy hơn nữa hợp tác an ninh quốc phòng với Việt Nam, đại sứ Osius nói Mỹ rất hài lòng với tốc độ hợp tác an ninh quốc phòng ở mức hiện nay. Sau chuyến thăm Việt Nam của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter hồi đầu tháng 6, hai nước cũng ký văn bản trong hợp tác gìn giữ hòa bình (GGHB) trong chuyến thăm của Tổng bí thư Trọng.
Theo đại sứ, hợp tác GGHB cho thấy Việt Nam và Mỹ đang tiến đến sự cộng tác ở cấp độ khu vực và toàn cầu. Hai nước cũng có tiến bộ trong khắc phục hậu quả chất dioxin và rà phá bom mìn chưa nổ, tìm kiếm những người mất tích của cả hai bên trong chiến tranh.
"Những điều này mở đường cho chúng ta có mối quan hệ tốt đẹp trong lĩnh vực an ninh và chúng tôi rất hài lòng với nhịp độ hiện nay", ông Osius nói.
Đại sứ Osius cho biết thêm theo Tuyên bố chung giữa ông Obama và ông Trọng, Việt Nam cam kết sẽ tôn trọng các tiêu chuẩn về lao động quốc tế, một trong các điều kiện để hoàn tất việc đàm phán Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP). Việt Nam cũng sẽ phải chấp nhận tuân thủ các tiêu chuẩn lao động của quốc tế, những tiêu chuẩn đó sẽ bao gồm cho phép sự tự do thành lập các nghiệp đoàn và tự do hội họp.
"Tôi được biết Việt Nam đã ký 5 Công ước của Tổ chức lao động quốc tế (ILO) và Việt Nam chủ trương sẽ ký thêm ba công ước nữa. Tôi tin tưởng Việt Nam sẽ thực hiện các cam kết của mình", đại sứ nói.
Việt Anh