Đại biểu truy vấn Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể về thu phí không dừng

Đại biểu Đặng Hồng Sỹ, Trưởng ban Dân vận Tỉnh ủy Bình Thuận, hỏi việc triển khai thu phí không dừng được thực hiện từ năm 2015 và phải hoàn thành trên cả nước năm 2019. Nhưng đến nay việc này chưa hoàn thành. Thủ tướng chỉ đạo phải hoàn thành trước 30/6 năm nay "cũng gần như không đạt được". Nguyên nhân của tình trạng này từ đâu? Phó thủ tướng yêu cầu nếu trạm nào không lắp đặt thu phí không dừng thì phải xả trạm, có thực hiện được không?

Bộ trưởng Thể nói năm 2015, Chính phủ triển khai thu phí không dừng. Đây là công nghệ mới, giúp đi lại thuận lợi và đảm bảo công khai, minh bạch. Tuy nhiên, quá trình triển khai có nhiều vướng mắc, một phần do thói quen người dân. Công nghệ trong quá trình triển khai có sai sót về kỹ thuật.

Cả nước có 113 trạm BOT, phải hoàn thành thu phí không dừng năm 2019, tuy nhiên "Bộ đã rất nỗ lực nhưng chưa thể hoàn thành".

Riêng 28 trạm của Tổng công ty Đường cao tốc Việt Nam (VEC), trực thuộc Ủy ban Quản lý vốn, do vướng mắc về tái cơ cấu nên VEC không có kinh phí triển khai. Chính phủ đã họp rất nhiều, đến nay mới giải quyết xong về cơ chế. Cách đây hai ngày, VEC đã ký hợp đồng với các tổ chức tín dụng để triển khai thu phí không dừng.

Theo chỉ đạo của Thủ tướng, đến 30/6 toàn bộ trạm BOT, trừ của VEC, phải hoàn thành thu phí không dừng. Riêng các trạm của VEC đến cuối tháng 7 hoàn thành. Ông Thể khẳng định "đến nay tiến độ cơ bản đảm bảo". Chính phủ lần này rất cương quyết, nếu cuối tháng 6 các trạm chưa hoàn thành thì dừng thu phí, khi làm xong mới được thu.

Đến nay cả nước dán được 3,2 triệu thẻ thu phí không dừng trên tổng số 4 triệu ôtô, chiếm 69%. Đầu tháng 6 vừa qua, cao tốc Hà Nội - Hải Phòng thu phí không dừng 100% và thực hiện rất tốt, ông Thể cung cấp thông tin.

Tham gia tranh luận với Bộ trưởng Thể về chậm lắp đặt thu phí không dừng, đại biểu Nguyễn Anh Trí (nguyên Viện trưởng Huyết học truyền máu Trung ương), nhắc "chắc Bộ trưởng còn nhớ, khi mới nhậm chức tôi từng chất vấn về BOT".

"Bộ trưởng khi đó hứa với tôi chắc như đinh đóng cột đến năm 2019 sẽ hoàn thành lắp đặt thu phí không dừng. Nhưng suốt thời gian qua chúng ta làm nửa với, thiếu kiên quyết, chưa có hạn chót. Nhiều nơi làm nhưng chỉ được một hai luồng trên rất nhiều luồng qua trạm thu phí, thấy rất kỳ lạ", ông Trí nói.

Theo ông Trí, việc thu phí không dừng trên các tuyến đường BOT phải minh bạch hoạt động thu tiền, tài chính. "Cử tri cho rằng chậm triển khai thu phí không dừng là do có gian lận, lợi ích nhóm. Thực sự có thật hay không, phải trả lời được câu hỏi này", đại biểu Nguyễn Anh Trí nói, và cho rằng cần rút kinh nghiệm để triển khai các dự án BOT trên toàn quốc thời gian tới.

Đáp lại, Bộ trưởng Thể nói lý do mỗi trạm BOT thường chỉ có hai làn thu phí không dừng bởi "nếu dán thẻ chưa được nhiều mà có nhiều làn thu phí tự động sẽ rất khó khăn". Việc lắp đặt thu phí không dừng liên quan đến người dân nên rất nhạy cảm, các cơ quan chức năng, kể cả Bộ Công an rất quan tâm.

"Đến nay chưa phát hiện lợi ích nhóm giữa cơ quan nhà nước cấu kết với nhà đầu tư. Còn nếu có vấn đề gì bên trong, có vi phạm gì sẽ bị xử lý theo pháp luật. Tôi nghĩ chúng ta có bộ máy để kiểm tra, giám sát việc này", Bộ trưởng Thể khẳng định.

 

 

Bộ trưởng Giao thông giải trình về Thu phí không dừng trên cao tốc

Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Thị Phú Hà (Phó chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách) đặt vấn đề ngược lại: "Bộ trưởng nói đến cuối tháng 6 nếu trạm nào không hoàn thành lắp đặt thu phí không dừng thì phải xả trạm. Vậy căn cứ pháp lý nào để buộc xả trạm khi không điều chỉnh phương án tài chính cho nhà đầu tư? Liên quan nguồn thu phí không dừng thực tế là ngân sách nhà nước hoàn trả các nhà đầu tư. Nếu xả trạm, mất tiền ngân sách ai chịu trách nhiệm?".

Theo bà Hà, việc lắp đặt trạm thu phí không dừng còn nhiều vướng mắc, nhiều dự án BOT không đạt được phương án tài chính theo yêu cầu. "Hiện nay lại phát sinh thêm nội dung về thu phí không dừng. Vậy Bộ đã điều chỉnh phương án tài chính cho các doanh nghiệp để đảm bảo quyền lợi cho nhà đầu tư và môi trường đầu tư kinh doanh của Việt Nam thế nào?", bà Hà nêu vấn đề.

Trả lời bà Hà, ông Thể cho biết 28 trạm của VEC mới ký hợp đồng cách đây 2 hôm. Thời gian qua, Chính phủ họp rất nhiều, đưa ra mốc 31/7 vì các cơ quan này đã cam kết với Chính phủ 31/7 là xong, trạm nào không xong là phải xả trạm, còn trạm nào xong thì cho thu bình thường.

Hiện nay, tiến độ các trạm cơ bản đã xong, đến khoảng 30/6 sẽ có đủ các làn thu phí. Mỗi trạm chỉ trừ hai làn ở hai bên để giải quyết những tình huống khẩn cấp hoặc ưu tiên. Còn lại sử dụng thu phí không dừng.

Còn về phương án tài chính, ông Thể nói đã trình lên Bộ Chính trị và được thống nhất mới trình ra Quốc hội. Khi có chủ trương của Trung ương, của Quốc hội thì Bộ mới có thể thực hiện. "Vừa qua vừa vướng phương án tài chính, vừa vướng cơ chế, vừa không có tiền, nhưng trong kỳ họp này Quốc hội đã giải quyết vấn đề cho VEC", ông Thể nói.

Hoàng Thùy - Viết Tuân