Thảo luận về việc thực hiện cải cách thủ tục hành chính trong một số lĩnh vực liên quan trực tiếp đến công dân và doanh nghiệp, nhiều đại biểu đã kể về những chuyện bi hài mà bản thân gặp phải, hay cử tri phản ánh khi đi giải quyết các thủ tục hành chính.
Vốn là một bác sĩ, đại biểu Nguyễn Minh Hồng kể một lần đi làm thủ tục hành chính, giám đốc phụ trách việc của ông lại đang nằm ở phòng khám do ông điều hành, vì muốn được chữa trị nhanh nên đã yêu cầu cấp dưới giải quyết ngay. Nhưng khi ông Hồng xuống cấp dưới thì họ dẫn cả chồng văn bản nghị định, yêu cầu phải thế này thế kia.
"Hôm đó tôi có đầy đủ giấy tờ, làm rất đúng thủ tục, lại đi cùng một nhà báo có uy tín, ấy vậy mà phải đến cuối ngày mới giải quyết xong", ông Hồng kể lại, đồng thời phản ánh thực tế cấp trên giải quyết rất nhanh, nhưng xuống cấp dưới thì rất lâu. "Cửa dưới trả lời chúng tôi ngọt ngào, rằng mai kia là xong, nhưng phải mất hàng tháng. Mang tiếng là một cửa, nhưng đằng sau đó có rất nhiều cửa", ông nói.
Bác sĩ Hồng đánh giá thủ tục xây dựng, nhà ở, từ khâu thẩm định đến phê duyệt, cấp phép, cấp sổ đỏ rất tốt, nhưng người dân muốn xong việc thì phải có "phong bì, phải biết làm luật". "Nhiều lần tiếp xúc với cử tri, tôi thấy họ rất bức xúc với các thủ tục hành chính rườm rà, nhưng không dám phản ứng với lý do nếu cãi lại thì sau này xin giấy cho con đi học, hay làm các thủ tục khác rất khó", ông Hồng kể.
Đại biểu Tống Văn Thoóng phản ánh thực tế ở địa phương, người dân xin phép xây dựng thì được trả lời khu phố đó chưa quy hoạch nên không được cấp phép. Tuy nhiên, vì nhu cầu bức bách của cuộc sống, họ buộc phải xây và trong quá trình xây cơ quan chức năng đến kiểm tra, xử phạt. "Việc này rất bất hợp lý vì lỗi đâu phải ở người dân, mà là của nhà nước vì quy hoạch là việc của cơ quan nhà nước", ông Thoóng phân tích.
Đánh giá cao mô hình một cửa, tuy nhiên đại biểu Nguyễn Hữu Nhơn đã chỉ ra một nghịch lý: Bộ phận một cửa chỉ biết tiếp nhận hồ sơ, không có chuyên môn nên không biết hồ sơ đã đúng, đủ và hợp lệ chưa. Đến ngày hẹn, người dân ra lấy thì được trả lời là thiếu giấy tờ, đề nghị bổ sung. "Thủ tục đáng lẽ chỉ giải quyết trong 15 ngày, nhưng bị kéo dài tới 45 ngày. Người dân gọi khoảng thời gian chờ đợi đó là sự im lặng đáng sợ", ông Nhơn nói.
Đại biểu Ngô Thị Doãn Thanh: "Việc chỉ đạo thực hiện cơ chế một cửa chưa thống nhất, bỏ cửa này, nhưng lại đẻ ra nhiều cửa khác". Ảnh: TTXVN. |
Cũng trong sáng nay, các đại biểu đã chỉ ra hàng loạt hạn chế trong việc giải quyết thủ tục hành chính của cơ quan nhà nước, đồng thời mổ xẻ nguyên nhân và đề ra giải pháp khắc phục.
Đại biểu Phạm Thị Hải cho rằng sự nhiệt tình, tận tụy của cán bộ thừa hành công vụ vẫn là câu chuyện "rất dài và rất xa". "Việc bôi trơn, lót tay cho cán bộ nhà nước tuy không nói ra, nhưng ai cũng biết và phải làm. Báo cáo phòng chống tham nhũng của Chính phủ cũng đã chỉ ra lo ngại khi người dân sẵn sàng chi tiền cho cán bộ để được việc, và cán bộ gợi ý, nhận hối lộ", bà Hải nói.
Chủ tịch HĐND thành phố Hà Nội Ngô Thị Doãn Thanh chỉ ra 3 nguyên nhân của những hạn chế, đó là chưa có sự phân định rạch ròi giữa trách nhiệm của nhà nước và người dân; các cấp chính quyền chưa xây dựng được hệ thống dữ liệu điện tử, chưa liên thông, do vậy khi giao dịch người dân phải đưa ra hàng loạt giấy tờ mà cơ quan quản lý đã có. Cuối cùng là việc chỉ đạo thực hiện cơ chế một cửa chưa thống nhất, bỏ cửa này, nhưng lại đẻ ra nhiều cửa khác.
Đại biểu Lý Kiều Vân thì cho rằng tiến độ xây dựng pháp luật còn chậm, một số văn bản lạc hậu, thậm chí trái luật. Khả năng hoạch định chính sách của cơ quan nhà nước hạn chế, chất lượng không cao. Và cuối cùng là chính sách tiền lương, đãi ngộ cho công chức quá "rẻ mạt", thực chất cải cách tiền lương thời gian qua mới chỉ đuổi theo sức tăng của thị trường.
Đề xuất các giải pháp, nhiều đại biểu cho rằng khâu đột phá phải là con người. Đội ngũ cán bộ công vụ nhất thiết phải qua đào tạo, qua thi tuyển, phải chú trọng nâng cao năng lực và phẩm chất. Lãnh đạo phải thường xuyên kiểm tra, chịu trách nhiệm nếu nhân viên dưới quyền gây phiền hà cho dân. Và đặc biệt phải có chính sách tiền lương, đãi ngộ thỏa đáng cho cán bộ công chức.
Đại biểu Nguyễn Hữu Phước mạnh dạn đề xuất Chính phủ nên nghiên cứu thành lập cơ quan chuyên trách độc lập để kiểm soát thủ tục hành chính, bảo đảm công khai minh bạch, đồng thời xây dựng kênh phản hồi của người dân, doanh nghiệp để kịp thời chấn chỉnh những thủ tục hành chính phiền hà, cản trở sự phát triển.
Đại biểu Hồ Thị Thu Hằng cho rằng phải phát triển các dịch vụ công, các cơ quan làm luật cũng phải hạn chế tối đa luật khung, luật ban hành nhưng phải chờ thông tư hướng dẫn. "Bản thân các đại biểu cũng phải phát huy sáng kiến làm luật, tránh để như hiện nay các cơ quan quản lý chủ động xây dựng luật theo hướng lợi cho nhà nước, nhưng lại khó cho dân", đại biểu Hằng nhấn mạnh.
Nữ đại biểu này cũng đưa ra một tư tưởng vốn không mới với thế giới, nhưng lại mới mẻ đối với Việt Nam, đó là phải đổi mới tư duy từ quản dân là chính sang hầu dân là chính. "Chính quyền do dân bầu ra, được nuôi dưỡng bằng sự góp công, góp của của người dân thì phải hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân", bà giải thích.
Chiều nay, Quốc hội tiếp tục thảo luận về vấn đề này.
Hồng Khánh