Chiều 7/11, đăng đàn phát biểu trước hội trường, đại biểu Nguyễn Mạnh Cường, Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội đã nêu hàng loạt băn khoăn liên quan tới vụ án oan 10 năm của ông Nguyễn Thanh Chấn - vụ án theo đại biểu Cường là “ai xem phóng sự trên truyền hình cũng đều rơi nước mắt”.
Vụ kết án oan sai này nghiêm trọng ở chỗ làm mất lòng tin của xã hội đối với hệ thống cơ quan tư pháp và đề nghị cần nhìn nhận lại hoạt động tư pháp để “rút ra những bài học kinh nghiệm đắt giá”. Với các quy định khá chặt chẽ hiện nay, theo ông, nếu xảy ra oai sai cần phải xác định rõ trách nhiệm của cá nhân, tập thể liên quan.
Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường phát biểu chiều 7/11. Ảnh: TTXVN.
Dẫn Bộ Luật Tố tụng Hình sự, đại biểu Cường cho rằng, luật quy định trách nhiệm của cơ quan điều tra là làm rõ cả những chứng cứ xác định vô tội. Tuy nhiên, hiện cơ quan điều tra mới quan tâm tới chứng cứ buộc tội, chưa quan tâm tới phương án vô tội. “Không thể nói hành động vừa qua của VKSND Tối cao (kháng nghị tái thẩm) là dũng cảm. Bởi lẽ, đã phát hiện oan sai thì phải ra quyết định kháng nghị”, ông Cường nêu quan điểm.
Đại biểu này cũng đặt vấn đề làm rõ liệu yếu tố ép cung có phải cá biệt hay không. “Tôi cho rằng, trong vụ việc này nếu Viện KSND làm hết trách nhiệm của mình thì không có chuyện ép cung như vậy”, ông Cường nói.
Theo ông Cường, luật hiện hành quy định rõ luật sư được tham gia từ khi tạm giữ, khởi tố bị can nhưng thực tế, việc tạo điều kiện cho luật sư tham gia từ khi bắt đầu tố tụng là chưa thực thi. Vai trò bình đẳng, tranh tụng tại phiên tòa, ý kiến của luật sư có được đại diện Viện KSND chú ý, chấp thuận hay không thì còn nhiều hạn chế, dẫn đến oan sai.
Trước những đề nghị của đại biểu Cường và một số đại biểu khác, Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đã đề nghị Viện KSND Tối cao và Chánh án TAND tối cao trả lời về vụ việc.
Theo Chánh án TAND Tối cao Trương Hòa Bình, ngày 6/11, Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao đã xem xét kháng nghị của Viện trưởng Viện KSND Tối cao một cách thận trọng, khách quan, toàn diện. Nhận thấy kháng nghị phù hợp với các quy định của pháp luật nên án sơ thẩm và phúc thẩm vụ án được hủy để điều tra lại từ đầu.
Viện trưởng Viện KSND Tối cao Nguyễn Hòa Bình (phải) có phần giải trình trước Quốc hội chiều 7/11 về thủ tục tái thẩm đối với vụ án của ông Nguyễn Thanh Chấn. Ảnh: N.Hưng.
Còn Viện trưởng Viện KSND Tối cao Nguyễn Hòa Bình cho rằng, vụ án của công dân Nguyễn Thanh Chấn đang gây nhiều tranh luận khác nhau ở trong lẫn ngoài Quốc hội. “Có ý kiến đặt vấn đề tại sao lại kháng nghị tái thẩm mà không phải kháng nghị giám đốc thẩm, coi đó như trách nhiệm trốn tránh của cơ quan thi hành pháp luật”, ông Bình chia sẻ. Tuy nhiên, theo ông, kết quả cuối cùng dù tái thẩm hay giám đốc thẩm là như nhau.
“VKSND Tối cao kháng nghị tái thẩm là do xuất hiện tình tiết mới làm thay đổi vụ án. Cụ thể, sau khi nhận đơn tố giác và được vận động thì Lý Nguyễn Chung đã ra đầu thú. Có nhiều ý kiến băn khoăn liệu việc đó có làm giảm trách nhiệm của các cơ quan tiến hành tố tụng không, tôi khẳng định là không”, Viện trưởng Viện KSND Tối cao nói.
Ngày 7/11, Công an tỉnh Bắc Giang đã triệu tập một số điều tra viên tham gia thụ lý vụ án của ông Chấn từ 10 năm trước để yêu cầu viết tường trình. Ông Nguyễn Văn Chức (Chánh văn phòng Công an tỉnh Bắc Giang) cho biết ngay hôm ông Chấn được VKSND Tối cao tạm đình chỉ giam giữ, ngày 4/11, Công an tỉnh đã họp xem xét lại hồ sơ điều tra và biên bản ghi lời khai nhưng chưa phát hiện vấn đề bất thường.
Bà Bùi Thị Ngân, Viện phó VKSND tỉnh Bắc Giang, cũng cho hay đơn vị đang yêu cầu những người liên quan báo cáo sự việc, xem xét trách nhiệm để kiểm điểm.
Nguyễn Hưng