Đại biểu Lê Thanh Vân: Chủ tịch Hà Nội nên sớm đối thoại với dân Mỹ Đức

Ngày 19/4, Ủy viên thường trực Ủy ban Tài chính và Ngân sách Lê Thanh Vân đã chia sẻ quan điểm về diễn biến ở xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức, Hà Nội.

Theo ông, mấy ngày qua khu vực thôn Hoành thuộc xã Đồng Tâm trở nên căng thẳng do nhiều nguyên nhân, trong đó có việc chính sách đất đai chậm được sửa đổi; sự đối thoại của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp với người dân chưa thường xuyên.

Ông nêu hàng loạt câu hỏi như vì sao sự việc lại kéo dài nhiều năm như vậy? Vì sao nhiều công dân đã phản đối quyết định của chính quyền, rồi bắt giữ hàng chục người thi hành công vụ? Người dân có yêu cầu chính đáng là được đối thoại với Chủ tịch UBND TP Nguyễn Đức Chung vì sao chưa được đáp ứng?

Vị đại biểu cũng băn khoăn việc dự án sân bay quân sự lập ra từ năm 1980 vì mục đích quốc phòng an ninh, "được giao đi giao lại nhiều lần, để lãng phí sử dụng đất nông nghiệp mấy chục năm qua".

Ông Vân cho biết, Nghị quyết Trung ương 4 (khoá 11) và Quyết định 218 của Bộ Chính trị đã đề cập đến việc xây dựng Quy chế đối thoại của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền với nhân dân. Nhiều địa phương ban hành quy chế, nhưng sao chưa thấy triển khai thường xuyên.

"Với Đồng Tâm, Chủ tịch Nguyễn Đức Chung cần triển khai sớm đối thoại với nhân dân. Là người đứng đầu cơ quan hành chính ở địa phương, Chủ tịch phải nắm chắc pháp luật và trực tiếp giải quyết ngay những vấn đề nóng thuộc thẩm quyền của mình", ông Vân nói.

Đại biểu Quốc hội này cho rằng, "lãnh đạo thì phải anh tài. Đến Đông, Đông lặng, tới Đoài, Đoài yên. Nếu cần phải thua dân thì rất nên thua và chỉ có bậc đại trượng phu làm được điều đó".

Nước xa không cứu được lửa gần

Theo ông Vân, trong sự việc ở Mỹ Đức, chính quyền cơ sở một thời đã có vi phạm, cán bộ không gương mẫu, trục lợi nên không tránh khỏi dân cũng len lỏi vào, như vậy sai phạm đến từ cả hai phía.

Bài toán ở đây là cấp cơ sở, cấp huyện đã không được thì phải cấp thành phố. Chủ tịch UBND các cấp cần nắm chắc pháp luật, tường minh chủ trương, tháo ngòi ngay từ khi mới chớm sẽ không dẫn đến tình trạng bức xúc như vậy.

Chỉ có đối thoại mới mang đến hình ảnh của chính quyền công khai, minh bạch, gần dân. Qua đối thoại mới bộc lộ nhiều vấn đề như xem lại chủ trương, chính sách, lề lối điều hành, quản lý đã đáp ứng nhu cầu của dân và hợp lòng dân hay chưa.

"Có lẽ thường trực Thành ủy và UBND đã phải bàn với nhau kỹ lưỡng và nói ra quyết tâm ổn định tình hình, cử các tổ công tác xuống làm việc nhưng không đủ thẩm quyền nên chỉ nắm tình hình để báo cáo. Nước xa không thể cứu được lửa gần, vì vậy rất cần có sự xuất hiện của người đứng đầu thành phố", ông Vân nói.

Hai nguyên nhân gốc rễ

Ông Vân cho rằng gốc rễ chính của sự việc là do chính sách đất đai chưa sửa đổi kịp với những diễn biến của xã hội. Ông đề nghị khi thu hồi đất phải phân loại. Cái nào thực sự cho mục tiêu quốc phòng an ninh thì công khai, dân sẽ tôn trọng. Nếu là mục đích công cộng dân sẽ ủng hộ. Còn thu hồi đất cho các dự án kinh tế có lợi nhuận thì phải có thị trường quyền sử dụng đất, tức là nhà nước đứng ra làm trọng tài, còn doanh nghiệp và người dân thoả thuận trên cơ sở giá thị trường. 

"Chúng ta chưa làm được việc này nên một số nơi, đặc biệt là cá nhân có thẩm quyền lợi dụng chính sách ấy, biến quy định của nhà nước thành có lợi cho mình, trục lợi bằng chênh lệch địa tô trên những mãnh đất màu mỡ, gây bức xúc cho nhân dân", Ủy viên thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách nói và phân tích, khi họ bàn giao cho doanh nghiệp thì giá rẻ nhưng khi các công trình mọc lên thì giá rất cao, thậm chí có nơi mua lại thửa đất của mình với giá chênh lệch rất nhiều lần khiến họ bức xúc. 

Nguyên nhân thứ hai theo ông là công tác cán bộ. Quy trình lựa chọn cán bộ đã có nhưng còn nhiều kẽ hở để lọt người không đủ tài năng, phẩm hạnh vào bộ máy. 

Những mâu thuẫn, xung đột giữa chính quyền, đặc biệt chính quyền cơ sở với nhân dân có thể bắt nguồn từ việc xử lý tình huống của cán bộ không tốt, đến một số hành xử không đúng bản chất nhà nước của dân, do dân và vì dân. Nhiều vụ tranh chấp đất đai thiếu tổng kết, tìm nguyên nhân để có lời giải, rút kinh nghiệm những vụ việc tương tự.

• Vì sao Mỹ Đức thành 'điểm nóng'?

Hoàng Thùy