Thảo luận tại Quốc hội sáng 27/10, đại biểu Nguyễn Huy Thái (Phó đoàn Bạc Liêu) cho biết cử tri, người lao động rất lo lắng về lương, giá cả thị trường. Giá xăng, lương thực, thực phẩm, học phí tăng đã dồn gánh nặng lên đôi vai người lao động, chen chân và chi phối từng bữa cơm của gia đình họ. Vì vậy, tăng lương cơ sở, cải cách tiền lương chỉ có giá trị khi Chính phủ thực hiện thành công các giải pháp bình ổn giá cả thị trường.
Theo ông Thái, cán bộ công chức và nhân dân rất vui khi Chính phủ trình Quốc hội tăng lương cơ sở, bởi lần tăng gần nhất cách đây đã ba năm. Đây là sự cố gắng lớn vì nếu tăng 20,8% như phương án trình thì Chính phủ phải cân đối khoản chi 44.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, để niềm vui của người làm công ăn lương trọn vẹn và bù đắp nhanh trượt giá của đồng lương thời gian qua, ông Thái đề nghị tăng lương cơ sở từ ngày 1/1/2023.
"Nếu đề xuất này được Quốc hội chấp thuận sẽ là món quà rất ý nghĩa với người làm công ăn lương gần ba năm qua gồng mình chống chọi và nguồn sống bị bào mòn bởi đại dịch toàn cầu", ông nói.
Đại biểu Nguyễn Huy Thái phát biểu tại Quốc hội, sáng 27/10. Video: Truyền hình Quốc hội
Mặc dù vậy, Phó đoàn Bạc Liêu nhận định, tăng lương cơ sở là đáng mừng nhưng chưa phải giải pháp dài hơi để công chức gắn bó với khu vực công. Đẩy nhanh cải cách tiền lương mới là giải pháp căn cơ. Lương cơ sở tăng lên 1,8 triệu đồng từ 2023 giúp đời sống người làm công ăn lương được cải thiện, song chưa đáp ứng nhu cầu đời sống.
Cán bộ, công chức, viên chức nhận lương thấp sẽ không phản ánh hết những giá trị, đóng góp của họ trong công việc. Lương thấp cũng không đủ bù đắp tái sản xuất và giúp họ toàn tâm toàn ý với công việc. Do đó, ông Thái đề nghị năm 2023 tăng lương cơ sở và sang năm 2024 nếu đất nước tăng trưởng kinh tế tốt thì nên cải cách chính sách tiền lương để xóa bỏ chênh lệch lương khu vực công và tư, lương nhà nước và thị trường.
"Nhà nước cần tăng sức cạnh tranh, giữ chân người tài, có năng lực, tâm huyết ở khu vực công bằng chính sách tiền lương phù hợp. Lương đủ sống, cán bộ sẽ làm việc theo đúng giá trị", ông Thái nói.
Chung lo lắng với ông Thái, đại biểu Thái Thu Xương (Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Hậu Giang) đề nghị Chính phủ có giải pháp để kìm giá thị trường, tránh tình trạng lương chưa tăng giá đã tăng, hay lương tăng một đồng, giá cả tăng hai đồng.
Đại biểu Thái Thu Xương. Ảnh: Media Quốc hội
Theo bà Thu Xương, gần đây khi Chính phủ tăng lương tối thiểu vùng trong doanh nghiệp thì giá cả mặt hàng thiết yếu như lương thực, thực phẩm, sách giáo khoa, học phí, viện phí, thuốc, xăng dầu... liên tục tăng. Trong khi lương cơ sở của cán bộ, công chức, viên chức từ năm 2019 đến nay chưa tăng; lương tối thiểu vùng của người lao động chỉ tăng 6%, thấp hơn nhiều so với trượt giá.
Nhiều cán bộ, công chức, viên chức phải chịu áp lực công việc lớn. Có người phải làm việc hơn 10 tiếng mỗi ngày, trong môi trường nguy hiểm, nguy cơ mắc bệnh cao, nguy hiểm tính mạng. Nhiều giáo viên chịu áp lực khi thay đổi cách giảng dạy từ trực tiếp sang trực tuyến. Tuy nhiên, chế độ đãi ngộ và chính sách tiền lương chưa tương xứng với công sức họ bỏ ra.
Bà Nguyễn Thị Thủy, Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp tranh luận tại hội trường, sáng 27/10. Video: Truyền hình Quốc hội
Tranh luận với các đại biểu, bà Nguyễn Thị Thủy (Phó chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp) đồng tình nguyên nhân chủ yếu khiến nhân viên y tế thôi việc là lương thấp, nhưng bên cạnh đó còn do áp lực công việc và môi trường công tác.
Các bệnh viện công đều trong tình trạng quá tải. Mỗi ngày, Bệnh viện Bạch Mai có 9.000 người đến khám và 4.000 bệnh nhân nội trú. Nhiều bệnh viện bác sĩ phải có mặt 6h sáng, mỗi ngày khám vài trăm bệnh nhân nên rất áp lực. Do thường xuyên phải làm việc quá tải, bác sĩ chỉ đủ sức quan tâm căn bệnh chứ chưa phải người bệnh, trong khi lẽ ra họ cần có thời gian để lắng nghe và tìm hiểu kỹ hơn về bệnh tình của từng người.
Khi dịch bệnh ập đến, bác sĩ ở xã phường vừa phải đi khắp nơi lấy mẫu xét nghiệm, quản lý ca nhiễm, điều tra dịch tễ..., vừa phải đảm bảo các chương trình mục tiêu quốc gia, nhưng lương chỉ 5 triệu đồng mỗi tháng. Các bác sĩ phải đối mặt với tình trạng thiếu thuốc, trang thiết bị y tế, thiếu điều kiện cần thiết để khám chữa bệnh, trong khi môi trường làm việc chưa thực sự tạo cơ hội để họ cống hiến hết mình.
"Dịch chuyển nhân lực là bình thường với bất cứ ngành nghề nào, nhưng với số lượng lớn và chưa có dấu hiệu dừng lại như y tế thời gian qua thì cần đánh giá đúng, đủ nguyên nhân, giải pháp căn cơ", bà Thủy nói, nhấn mạnh y tế là ngành đặc biệt nên cần đào tạo, đãi ngộ đặc biệt. Bất cứ ai cũng "rất khó gồng gánh, nuôi dưỡng đam mê khi áp lực cao nhưng thu nhập không đủ trang trải cuộc sống".