Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách ngày 7/9 cho ý kiến về Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở. Chương 5 dự luật quy định về Ban Thanh tra nhân dân, trong đó nêu rõ nhiệm vụ của Ban là kiểm tra, giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật, việc tiếp nhận, giải quyết khiếu nại, tố cáo, việc thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở...
Phó trưởng đoàn đại biểu Đăk Nông Dương Khắc Mai đánh giá Thanh tra nhân dân không đủ quyền hạn và thực lực để kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy chế dân chủ, nhất là kiểm tra, giám sát đối với người đứng đầu cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, hoặc chủ doanh nghiệp khi thông thường thành viên của Ban chủ yếu chỉ ở cấp trưởng phòng. Vì vậy, ông đề nghị xem xét lại chức vụ, quyền hạn của Trưởng Ban thanh tra nhân dân, đảm bảo đáp ứng yêu cầu về hiệu lực thi hành, hiệu quả của việc thanh tra.
Phó đoàn Điện Biên Lò Thị Luyến nói Ban Thanh tra nhân dân ở cơ quan, đơn vị nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập không thực chất do cán bộ công chức, viên chức được bầu là những người đang thi hành nhiệm vụ và chịu sự quản lý của thủ trưởng cơ quan. Với vị trí cấp dưới, họ không thể giám sát, hoặc nếu có giám sát, phát hiện được gì thì cũng không dám nói.
"Trước đây Ban mới chỉ có một nhiệm vụ là giám sát thôi cũng đã không thực hiện được, nếu thêm cả nhiệm vụ kiểm tra nữa thì càng không làm được", bà Luyến nói, dẫn chứng thực tế các vụ án tham ô, tham nhũng, chuyên quyền, lợi dụng đều không phải là do Ban thanh tra ở đơn vị phát hiện và cảnh báo.
Theo nữ đại biểu, trên địa bàn Điện Biên có nhiều đơn vị thành lập Ban Thanh tra nhân dân cho đủ theo quy định của pháp luật, để đối phó với kế hoạch kiểm tra của công đoàn cơ sở cấp trên và cơ quan chức năng, thực tế không hoạt động; thậm chí, một số nơi còn không lập. Bà đề nghị không quy định việc thành lập Ban thanh tra nhân dân ở tại cơ quan nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập.
Đại biểu Nguyễn Hải Dũng (Phó đoàn đại biểu Quốc hội Nam Định) nêu thực tế nhiều vụ sai phạm, bức xúc trong đầu tư ở các địa phương được người dân phát hiện, thông báo đến các cơ quan chức năng. Trong khi đó, vai trò của Ban Thanh tra nhân dân thể hiện rất mờ nhạt, "không biết phải làm gì".
"Ngày xưa tôi đã được bầu làm thanh tra nhân dân nhưng thực ra không có hoạt động gì. Đến khi hội nghị cán bộ, công chức, ban chỉ dựa trên những kết quả của công đoàn, cơ quan để xây dựng báo cáo", ông nói, mong khi triển khai luật này, những hoạt động thực hiện dân chủ ở cơ quan, đơn vị sẽ được cải thiện.
Dự thảo Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở được Chính phủ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 3 hồi tháng 5. Luật nhằm hoàn thiện pháp luật về thực hiện dân chủ ở cơ sở, bảo đảm quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân; công khai, minh bạch trong hoạt động và trách nhiệm giải trình của chính quyền cơ sở, cơ quan, đơn vị và doanh nghiệp; khắc phục những bất cập phát sinh trong thực tiễn. Dự kiến, dự luật sẽ được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 4 khai mạc tháng 10.