Sau 9 tháng bị bắt tạm giam, đầu năm 2023, ông Sơn, 59 tuổi bị VKS Quân sự Trung ương truy tố về tội Tham ô tài sản, theo khoản 4 điều Điều 353 Bộ luật Hình sự, khung hình phạt cao nhất là tử hình. Trong vụ án, ông Sơn bị xác định có vai trò "chủ mưu, khởi xướng", do đó phải chịu trách nhiệm chính.
6 người bị truy tố cùng tội danh gồm: ông Hoàng Văn Đồng (63 tuổi, cựu trung tướng, cựu Chính ủy); Doãn Bảo Quyết (61 tuổi, cựu thiếu tướng, cựu Phó Chính ủy); Phạm Kim Hậu (59 tuổi, cựu thiếu tướng, cựu Phó Tư lệnh, cựu Tham mưu trưởng); Bùi Trung Dũng (63 tuổi, cựu thiếu tướng, cựu Phó Tư lệnh); Nguyễn Văn Hưng (57 tuổi, cựu đại tá, cựu Cục trưởng Kỹ thuật) và Bùi Văn Hòe (54 tuổi, cựu thượng tá, cựu Phó Phòng Tài chính).
Vụ án sẽ được xét xử ở Tòa án Quân sự thủ đô.
Cáo trạng xác định, vụ án bắt đầu từ tháng 2/2019, khi Bộ Quốc phòng giao cho Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển dự toán ngân sách nhà nước chi quản lý hành chính năm 2019, tổng 450 tỷ đồng.
Trong số tiền này, Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển phân bổ 150 tỷ đồng cho Cục Kỹ thuật để mua sắm vật tư, thiết bị. Ông Sơn, khi đó là Tư lệnh Cảnh sát biển, đã gặp ông Hưng, Cục trưởng Kỹ thuật, và đưa ra yêu cầu "khi mua sắm vật tư, thiết bị, phải rút ra 50 tỷ đồng để chuyển lại cho Bộ Tư lệnh sử dụng".
Cựu Trung tướng Nguyễn Văn Sơn. Ảnh: Hoàng Phong
Ông Hưng trả lời: Cục Kỹ thuật chưa bao giờ thực hiện việc này, rút ra 50 tỷ đồng là rất lớn, khó thực hiện, việc này phải thống nhất trong Thủ trưởng Bộ Tư lệnh thì Cục mới thực hiện, cáo trạng nêu.
Cơ quan điều tra cho rằng nhằm tạo điều kiện cho ông Hưng rút ruột 50 tỷ đồng, ông Sơn chỉ đạo Phó phòng Tài chính Hòe cắt toàn bộ nguồn kinh phí bảo quản, sửa chữa trang bị của 4 Vùng Cảnh sát biển để phân bổ thêm 29 tỷ đồng cho Cục Kỹ thuật. Do đó, nguồn ngân sách cho Cục Kỹ thuật được tăng lên 179 tỷ đồng.
Đầu tháng 4/2019, tại phòng ăn của Thủ trưởng Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển, ông Sơn trao đổi với 4 cấp dưới: trung tướng Đồng cùng 3 thiếu tướng Quyết, Hậu, Dũng về kế hoạch "rút ruột" 50 tỷ đồng, tức 28% ngân sách phân bổ cho Cục Kỹ thuật, để ăn chia. Tất cả đồng ý và không có ý kiến gì khác, cáo trạng nêu.
Ngày 4/5/2019, sau ký quyết định giao dự toán ngân sách cho Cục Kỹ thuật 179 tỷ đồng, ông Sơn tiếp tục yêu cầu ông Hưng rút lại 50 tỷ đồng để chuyển về Bộ Tư lệnh.
Chấp hành chỉ đạo, ông Hưng trao đổi và yêu cầu 6 trưởng phòng nghiệp vụ thuộc Cục Kỹ thuật, khi thực hiện chi tiêu nguồn ngân sách, phải rút lại tổng số tiền 50 tỷ đồng để Hưng chuyển lại cho Thủ trưởng Bộ Tư lệnh sử dụng vào việc chung.
Các trưởng phòng đều báo cáo với ông Hưng là khó thực hiện. Ông Hưng tiếp tục yêu cầu 6 trưởng phòng này "phải xác định việc rút lại 50 tỷ đồng là nhiệm vụ Thủ trưởng giao và phải hoàn thành".
Ông Hưng sau giao "định mức" cụ thể cho 6 người. Theo đó, mỗi trưởng phòng phải rút ruột từ 50 triệu đồng đến 25 tỷ đồng để đủ mức 50 tỷ đồng ông Sơn yêu cầu.
Thực hiện kế hoạch của ông Hưng, 6 trưởng phòng phân chia nguồn ngân sách được giao thành 29 gói thầu, trong đó có 9 gói giá trị dưới 10 tỷ đồng để Tư lệnh Cảnh sát biển phê duyệt, không phải báo cáo Bộ Quốc phòng.
Họ cũng chủ động đặt vấn đề với các nhà thầu để nâng giá nhằm hỗ trợ đơn vị có nguồn quỹ vốn sử dụng vào mục đích phúc lợi. Để được tham gia dự thầu và trúng thầu, các doanh nghiệp đồng ý nâng giá vật tư, thiết bị hoặc trích lại lợi nhuận.
Sau đó, ông Hưng và ông Hòe tham mưu, đề xuất Tư lệnh Sơn ký hợp đồng với các doanh nghiệp, trong đó, 24 hợp đồng do 16 doanh nghiệp thực hiện có liên quan việc rút lại 50 tỷ đồng. Các doanh nghiệp cùng Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển nghiệm thu và bàn giao vật tư, thiết bị về Kho tổng hợp của Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển và chuyển tiền thanh toán dứt điểm cho các nhà thầu.
Từ đầu tháng 12/2019 đến đầu tháng 1/2020, theo đúng thỏa thuận, các nhà thầu đã chuyển lại trực tiếp bằng tiền mặt cho 6 trưởng phòng của Cục Kỹ thuật. 6 người này sau đó nộp lại toàn bộ tiền cho ông Hưng để chuyển cho tướng Sơn.
Việc giao nhận tiền đều được thực hiện tại phòng làm việc của ông Hưng và ông Sơn. Sau khi nhận 50 tỷ đồng, tướng Sơn chia cho mình và 4 ông Đồng, Hậu, Quyết và Dũng, theo cáo buộc của VKS Quân sự Trung ương.
Cựu trung tướng Hoàng Văn Đồng bị cáo buộc hưởng lợi 10 tỷ đồng từ vụ án. Ảnh: Cánh sát biển
Đến ngày 19/6/2020, ông Hậu làm đơn gửi cơ quan chức năng, kèm theo 2 file ghi âm phản ánh về tiêu cực, tham nhũng của bản thân và các đồng phạm.
Sự việc sau đó được Đoàn kiểm tra của Bộ Quốc phòng, Ủy ban Kiểm tra Quân ủy Trung ương và Đoàn kiểm tra của Ủy ban Kiểm tra Trung ương kiểm tra. Tháng 9/2021, 5 người hưởng lợi tự nguyện nộp lại mỗi người 10 tỷ đồng để khắc phục toàn bộ hậu quả vụ án.
Với 6 Trưởng phòng thuộc Cục Kỹ thuật, nhà chức trách nhận định, hành vi của họ có dấu hiệu đồng phạm tội Tham ô tài sản. Song các cán bộ này "có mối quan hệ lệ thuộc", thực hiện mệnh lệnh cấp trên, không có động cơ vụ lợi và không biết số tiền 50 tỷ đồng sau đó bị chia cá nhân.
VKS Quân sự Trung ương do đó không xem xét xử lý hình sự với 6 người này.
Thanh Lam