Trong bản án tuyên chiều 2/11, TAND Hà Nội xác định ông Lang cùng cựu phó tổng giám đốc BIDV Trần Ánh Sáng và 6 cựu cán bộ ngân hàng BIDV đã phạm tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, theo điều 179 Bộ luật Hình sự 1999.
Ông Sáng bị phạt 6 năm 6 tháng tù, Kiều Đình Hòa (cựu giám đốc BIDV chi nhánh Hà Tĩnh) 5 năm, Lê Thị Vân Anh (cựu trưởng phòng khách hàng BIDV Hà Tĩnh) 36 tháng tù nhưng cho hưởng án treo, Ngô Duy Chính (cựu giám đốc BIDV Hà Thành) 7 năm, Nguyễn Xuân Giáp (cựu phó giám đốc BIDV Hà Thành) 6 năm, Phạm Hồng Quang (cựu trưởng phòng khách hàng BIDV Hà Thành) 4 năm, Đặng Thanh Nam (cựu cán bộ BIDV Hà Thành) 3 năm 6 tháng tù.
4 người còn lại bị kết tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, theo khoản 4 điều 175 Bộ luật Hình sự 2015. HĐXX tuyên phạt Trần Anh Quang (cựu tổng giám đốc Công ty Bình Hà) 13 năm tù, Đinh Văn Dũng (cựu tổng giám đốc Công ty Bình Hà) 12 năm, Đoàn Hồng Dũng (cựu giám đốc công ty Trung Dũng) 18 năm, Nguyễn Thị Thanh Sơn (thành viên góp vốn công ty Trung Dũng) 3 năm.
Ông Trần Lục Lang, Nguyễn Duy Chính và Kiều Đình Hoà đã quá tuổi nên không phải chịu hình phạt bổ sung. Các bị cáo khác từng là cán bộ BIDV bị cấm hoạt động tín dụng trong thời gian một năm từ khi chấp hành xong hình phạt tù.
HĐXX nhận định 8 cựu cán bộ BIDV là người có chức vụ, trách nhiệm quản lý tiền của nhà nước nhưng đã làm trái quy định, cấp tín dụng trái quy định gây thiệt hại cho ngân hàng. Tuy nhiên, các bị cáo đều bị ông Trần Bắc Hà (Chủ tịch HĐQT BIDV, đã chết) gây áp lực.
Nhóm bốn bị cáo còn lại đã cố ý lợi dụng sơ hở của BIDV để sử dụng tiền vay sai mục đích, chiếm đoạt số tiền đặc biệt lớn
Các bị cáo tại phiên toà chiều 2/11. Ảnh: Nam Anh.
Bản án xác định, Công ty Bình Hà đã được BIDV giải ngân hơn 2.600 tỷ đồng và đến năm 2018 công ty này còn nợ hơn 1.400 tỷ, trong đó nợ BIDV chi nhánh Hà Tĩnh hơn 1.200 tỷ đồng. Khi điều tra vụ án, BIDV đã thu hồi một số khoản nợ từ Bình Hà do các đối tác của công ty này trả. Do vậy, Công ty Bình Hà buộc phải hoàn trả cho BIDV chi nhánh Hà Tĩnh hơn 1.200 tỷ và các khoản lãi phát sinh.
Bị cáo Đinh Văn Dũng và Trần Anh Quang trong quá trình tham gia vào hoạt động của Bình Hà đã chiếm đoạt tiền bán bò là tài sản đảm bảo của BIDV. Hai bị cáo này phải liên đới bồi thường 21 tỷ đồng tiền chiếm dụng cho BIDV chi nhánh Hà Tĩnh, trong đó Quang chịu 70%.
Về quan hệ dân sự giữa BIDV chi nhánh Hà Thành và công ty Trung Dũng, bản án xác định Trung Dũng phải trả nợ cho BIDV hơn 600 tỷ đồng và các khoản lãi phát sinh theo quy định. Số tiền này Trung Dũng đã sử dụng vào các hoạt động khác nhau của công ty nên buộc phải hoàn trả cho BIDV. Tài sản đảm bảo giữa hai bên đã giải quyết xong nên HĐXX không xem xét.
Với khoản tiền 263 tỷ đồng chiếm đoạt, toà buộc hai vợ chồng Đinh Văn Dũng và Nguyễn Thị Thanh Sơn phải liên đới bồi thường cho BIDV.
Trong vụ án này, Trần Bắc Hà khi làm chủ tịch HĐQT BIDV chịu trách nhiệm cao nhất khi để xảy ra sai phạm song đã được đình chỉ điều tra do chết trong quá trình tạm giam. Tuy nhiên, các tài sản của ông Hà vẫn cần tiếp tục kê biên để đảm bảo bồi thường cho BIDV. Trần Duy Tùng (con trai ông Hà, đã bỏ trốn) tuy không đứng tên nhưng là người chỉ đạo điều hành Công ty Bình Hà nên cũng cần kê biên tài sản để đảm bảo bồi thường.
Cựu phó tổng giám đốc BIDV Trần Lục Lang đến toà chiều 2/11. Ảnh: Phạm Dự.
Theo bản án sơ thẩm, để vay vốn tại chính ngân hàng do mình là Chủ tịch HĐQT, ông Hà đã lập ra công ty sân sau là Bình Hà với dự án "vẽ" chăn nuôi bò quy mô 150.000 con một năm, tổng mức đầu tư 4.230 tỷ đồng. Công ty Bình Hà không đủ điều kiện để được cấp tín dụng nhưng BIDV Hội sở và BIDV chi nhánh Hà Tĩnh dưới sự chỉ đạo của ông Hà đã 8 lần sửa đổi điều kiện cấp tín dụng theo hướng bỏ qua một số quy định hoặc nới lỏng điều kiện.
Từ 2015 đến 11/2018, BIDV chi nhánh Hà Tĩnh đã giải ngân cho Bình Hà vay hơn 2.600 tỷ đồng song không kiểm soát được dòng tiền. Các cổ đông của Bình Hà sử dụng vốn vay không đúng mục đích, thông qua các nhà thầu chiếm đoạt và chiếm dụng tiền giải ngân, gây thiệt hại cho BIDV gần 800 tỷ đồng.
Cựu giám đốc BIDV chi nhánh Hà Thành Ngô Duy Chính. Ảnh: Phạm Dự.
Ông Hà cũng có vai trò chính, là người chỉ đạo xuyên suốt trong hành vi cấp tín dụng và mở phát hành L/C cho Công ty Trung Dũng. Năm 2011, Trung Dũng do làm ăn thua lỗ đã đề nghị BIDV tái cấp hạn mức tín dụng 700 tỷ đồng để mua bán thép và cấp tín dụng bằng hình thức phát hành L/C nhập khẩu hàng với số tiền hơn 22 triệu USD.
Trung Dũng không đáp ứng được các điều kiện song ông Hà đã gây áp lực để bốn bị can ở BIDV chi nhánh Hà Thành phê duyệt, giải ngân cho công ty này vay 700 tỷ đồng và mở phát hành L/C theo món. Trong 26 khoản giải ngân có 20 khoản không đáp ứng đúng tỷ lệ tài sản đảm bảo.
Sau khi giải ngân, nhóm cán bộ BIDV cũng không kiểm tra dòng tiền, tài sản đảm bảo để Trung Dũng sử dụng tiền không đúng mục đích, tự ý bán tài sản đảm bảo L/C. Hậu quả, BIDV bị thiệt hại hơn 864 tỷ đồng.