Ông Nguyễn Văn Trí Tín, Quản lý Chương trình Bảo tồn các Loài hoang dã WWF Việt Nam, cho biết, với nguồn tài trợ từ Liên minh Châu Âu thông qua Re:wild và dự án Bảo tồn đa dạng sinh học của USAID, WWF-Việt Nam sẽ nỗ lực để tìm kiếm những cá thể sao la cuối cùng. Dự án sẽ tận dụng các kiến thức sinh thái địa phương kết hợp với công nghệ hiện đại như kỹ thuật phân tích gene trong môi trường (eDNA) và đặt các bẫy ảnh chuyên dụng.
"Chúng tôi mong rằng những nỗ lực tìm kiếm và các chương trình nhân giống bảo tồn có thể giúp phục hồi quần thể loài sao la ở Trung Trường Sơn, điều này sẽ giúp gìn giữ và bảo tồn một phần di sản thiên nhiên quan trọng của Việt Nam", ông Tín nói.
Cá thể sao la. Ảnh: Re:wild
Sao la đang là trọng tâm của những nỗ lực bảo tồn của Quỹ Phản ứng nhanh vì Hệ Sinh thái, Loài và các Cộng đồng đang trong tình trạng khẩn cấp (Rapid RESCUE). Quỹ được thành lập năm 2020 bởi Liên minh Châu Âu (EU), nam diễn viên Leonardo DiCaprio và tổ chức Re:wild với mục tiêu thực hiện những hành động khẩn cấp nhằm giải quyết những mối đe dọa đối với đa dạng sinh học đang ngày càng nhiều.
Hai năm qua, những nỗ lực tìm kiếm sao la đã phải dừng lại do dịch Covid-19, do đó việc tìm kiếm và bảo tồn loài đang là nhiệm vụ cấp thiết. "Chúng ta đang có một cơ hội tuyệt vời để tìm kiếm và cứu sống những cá thể sao la cuối cùng của Việt Nam", ông Andrew Tilker, cán bộ phụ trách về các loài châu Á của Re:wild, cho biết.
Ông Tilker cho hay, trong quá trình tìm kiếm sao la cũng sẽ tìm kiếm một số loài đặc hữu và nguy cấp khác của dãy Trung Trường Sơn. Dự án sẽ làm việc với các cơ quan chức năng tại địa phương để thực hiện chương trình nhân giống bảo tồn cho một số loài nguy cấp, với mục đích một ngày nào đó có thể tái thả chúng về tự nhiên khi đủ an toàn.
Sao la thuộc họ trâu bò, ước tính chỉ còn vài cá thể. Chúng được các nhà khoa học phát hiện lần đầu tiên vào năm 1992, là loài hiếm đến mức chưa có nhà sinh học nào từng tận mắt nhìn thấy chúng ngoài tự nhiên. Chính sự quý hiếm này khiến sao la có biệt danh là "Kỳ lân" châu Á. Kể từ khi phát hiện ra sao la, các nhà sinh học mới chỉ chụp được ảnh loài động vật này năm lần bằng máy bẫy ảnh ngoài thiên nhiên - hai lần ở Lào và ba lần ở Việt Nam. Bức ảnh chụp gần nhất của sao la là vào năm 2013 tại miền Trung Việt Nam do một máy bẫy ảnh của WWF ghi lại.
Sao la là nạn nhân của nạn săn bắt bằng các loại bẫy dây bất hợp pháp. Mặc dù các loại bẫy này không nhắm vào sao la, nhưng chúng giết hại hầu như tất cả các loài thú sống trên mặt đất bao gồm sao la. Ông Giorgio Aliberti, Đại sứ Liên minh châu Âu tại Việt Nam, cho biết bảo vệ hệ sinh thái là chìa khóa để giúp các loài hoang dã sinh sôi, phát triển.
Tại Đại hội thể thao Đông Nam Á diễn ra tại Việt Nam từ ngày 12/5 đến ngày 23/5, sao la đã được chọn làm linh vật chính thức của sự kiện.
Như Quỳnh