Kháng cáo kêu oan của ông Trần Hùng, 62 tuổi, cựu cục phó Quản lý thị trường, Bộ Công Thương và kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt của 17 người trong vụ án 27.000 sách giáo khoa giả được TAND Cấp cao tại Hà Nội xem xét trong phiên phúc thẩm mở ngày 22/1.
Tại phiên sơ thẩm, ông Hùng bị tuyên 9 năm tù do Nhận hối lộ.
Ông Trần Hùng tại phiên tòa phúc thẩm. Ảnh: Danh Lam
Theo bản án sơ thẩm, sau khi bị phát hiện in 27.300 cuốn sách giáo khoa giả, bà Cao Thị Minh Thuận (Giám đốc Công ty Phú Hưng Phát, án sơ thẩm 10 năm tù, kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt) cùng Nguyễn Duy Hải (lao động tự do) nhờ ông Hùng "tha". Đổi lại, bà Thuận sẽ chi 400 triệu đồng. Sau trao đổi với Hải, ông Hùng "hướng dẫn thay đổi lời khai về nguồn gốc", chuyển thành sách do người khác mang đến ký gửi.
Phiên phúc thẩm từng bị hoãn một lần hôm 20/12/2023, do thiếu nhiều người trong đó có Hải (không kháng cáo, đang thụ án 27 tháng tù về tội Môi giới hối lộ). Phiên tòa hôm nay, Hải tiếp tục có đơn xin xét xử vắng mặt.
Cho rằng lời khai của Hải rất quan trọng, luật sư của ông Hùng đề nghị hoãn xét xử đến khi triệu tập được người này ra tòa. HĐXX không đồng ý, cho hay Hải đã có đơn xin bảo toàn mọi lời khai tại phiên sơ thẩm, sự vắng mặt vì thế không ảnh hưởng.
Tại phiên tòa hôm nay, bị cáo Thuận khai trong quá trình bị kiểm tra, thấy ông Hùng "đi qua đi lại chỉ đạo người này người kia" nên biết là người "chức to nhất" đoàn công tác. Bà Thuận chủ động liên lạc với Hải do biết có "nhiều quan hệ", để xin số điện thoại của ông Hùng.
Nói ông Hùng "không bao giờ cho gặp", bà Thuận khai đã bàn bạc với Nguyễn Mạnh Hà (giám đốc một công ty in, án sơ thẩm 6 năm tù, tội Sản xuất, buôn bán hàng giả, không kháng cáo), đưa tiền cho Hải để hối lộ.
Bà Thuận khai sau hối lộ thì công việc được "giải quyết" như mong muốn.
Được triệu tập với vai trò nhân chứng, bị cáo Hà nói ngày 14/7/2020 nhận của bà Thuận 4 cọc tiền mệnh giá 500.000 đồng và 5 cọc 200.000 đồng. "Tôi có hỏi sao không tự đưa cho Hải mà phải qua tôi làm gì, Thuận chỉ bảo: Anh đưa giúp em. Tôi sau đó đưa nguyên cái túi tiền cho Hải..., đường đi của túi tiền thế nào, tôi không biết", ông Hà khai.
Bị cáo Lê Việt Phương, cựu đội phó quản lý thị trường số 17, khai ban đầu hướng xử lý rất "gắt" song ông Hùng gọi hai cuộc điện thoại nói "chỉ xử lý hành chính". Phương khẳng định "chỉ chịu tác động của ông Hùng, không có ai khác", dù trước đó luôn có quan điểm sẽ gửi hồ sơ đến công an để điều tra, khởi tố".
Phương được bà Thuận "cảm ơn" 310 triệu đồng, song cho biết đã dùng mua 2 điều hòa nhiệt độ lắp cho cơ quan, cải tạo cơ sở vật chất bếp ăn của đơn vị mà "không mang đồng nào về nhà". Vì việc này, Phương bị phạt 30 tháng tù do Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, nay kháng cáo xin giảm nhẹ.
Bị cáo Trần Hùng: 'Kiên quyết kêu oan vì là người có danh dự và liêm sỉ'
Ông Hùng khẳng định các bị cáo trên "đều khai sai". Ông Hùng nói không phải là cấp trên trực tiếp để có thể tác động đến Phương, "còn nghe ai chỉ đạo, cái đó trong lòng Phương thừa biết".
Theo cựu cục phó Hùng, khi nhận được phản ánh về sách giả đã trực tiếp báo cáo với cục trưởng, thông tin này hoàn toàn bí mật và còn dặn sẽ trực tiếp dẫn tổ công tác đến hiện trường bắt quả tang. "Tôi chỉ dẫn tổ công tác 17 xuống xưởng của Thuận, sau đó xử lý tiếp theo thế nào, các anh ấy tự quyết".
Khi HĐXX truy vấn: "Theo bị cáo, sai phạm của Thuận đã đến mức báo công an xử lý hình sự chưa?". Ông Hùng lập tức khoát tay nói: "Quá là xứng đáng xử lý đi chứ, rất là nghiêm trọng. Biết Thuận chỉ bị phạt hành chính, tôi còn quá bất ngờ, gọi cho cục trưởng hỏi lý do".
Chủ tọa ngắt lời ông Hùng, nhắc "hỏi cái gì khai cái đó".
Cựu cục phó khẳng định luôn gay gắt với sai phạm của công ty bà Thuận. Theo lời khai, khi nữ giám đốc này chống đối việc lấy mẫu sách giả để kiểm định, ông đã nhắc nhở: "Chị đừng tưởng cậy quen biết mà chống đối, càng quen tôi càng nghiêm".
Bị cáo Nguyễn Duy Hải (giữa) bị tòa sơ thẩm tuyên 27 tháng tù vì tội Môi giới hối lộ. Ảnh: Phạm Dự
Quay lại cáo buộc nhận hối lộ, ông Hùng khẳng định "chưa bao giờ và sẽ không bao giờ nhận tội". "Giai đoạn điều tra, cũng nhiều người bảo tôi nhận tội đi, có 300 triệu, cùng lắm 9 tháng tù thôi. Nhưng tôi không nhận nên phải kêu oan. Vì tôi là người trọng danh dự và liêm sỉ".
Ông Hùng nói 20 ngày trước vụ án được một số đại diện nhà xuất bản dẫn Hải đến giới thiệu, nói đây là người biết "biết các chỗ làm sách lậu", có thể cung cấp thông tin cho Cục Quản lý thị trường.
Ông cho biết, ngày 14/7/2020, đang ngồi quán cà phê với hai đồng nghiệp ở phố Nguyễn Xí (quận Hoàn Kiếm) thì Hải gọi điện hỏi đang ở đâu. Một lúc sau, Hải đến, nói việc phát hiện xưởng in của bà Thuận "khiến làng xuất bản run sợ". Hải không nhờ vả gì song trưa hôm sau đến phòng làm việc của ông để "đưa quà".
Trong phòng lúc này có 2 đồng nghiệp (cũng là hai người đi quán cà phê với ông Hùng).
Làm chứng việc này tại tòa, ông Nghiệp, một trong hai người, xác nhận có cuộc gặp tại quán cà phê, do ngồi tách ra nên không để ý nội dung cuộc trò chuyện của ông Hùng và Hải. "Chỉ loáng thoáng chuyện sách sách vở vở gì đó, không nghe thấy có chuyện tiền nong", ông Nghiệp trình bày.
Về buổi trưa Hải đưa tiền, nhân chứng này khai Hải đặt túi trên mặt bàn nói: "Chị Thuận gửi biếu 400 triệu, bây giờ đưa trước 300 triệu cho tổ công tác".
"Thế ông Trần Hùng phản ứng sao?", HĐXX hỏi. Ông Nghiệp đáp: "Anh Hùng nổi giận ngay, quát rất to và bao Hải mang tiền về, nếu không sẽ gọi công an". Theo ông Nghiệp, bốn người nói chuyện thêm một lúc rồi ông Hùng giục đi về vì mình có việc. Hai người đi về, riêng Hải nán lại.
"Khoảng 3 phút sau, anh Hùng quát ầm ầm, gọi tôi vào yêu cầu Hải cầm ngay tiền về. Tôi biết tính anh ấy nên biết lúc nào quát to, gay gắt thế này là đang rất bực. Tôi kéo Hải đi", ông Nghiệp khai.
Sau bữa ăn trưa với ông Nghiệp, Hải theo ông về cơ quan, "loanh quanh ở tầng 2" (tầng có phòng làm việc của ông Hùng). Sau đó Hải đi đâu làm gì, có đưa tiền không, ông Nghiệp nói không biết.
"Thế sau hôm đó, ông thấy bị cáo Trần Hùng có thay đổi thái độ với việc của công ty của Thuận không?", chủ tọa hỏi. Ông Nghiệp đáp: "Không, luôn gay gắt".
"Mắt xích" quan trọng trong cuộc đưa nhận tiền là Hải, do vắng mặt tại tòa nên được HĐXX công bố lại lời khai trong giai đoạn điều tra sơ thẩm. Trong đó, Hải khẳng định đã đưa 300 triệu đồng cho ông Hùng.
Ngày mai, phiên tòa tiếp tục làm việc.
Thanh Lam