Ngày 23/9, ông Nguyễn Đức Thái, cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH MTV Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (NXB Giáo dục) bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) đề nghị truy tố về tội Nhận hối lộ.
Bị can Tô Mỹ Ngọc, nguyên Chủ tịch HĐQT Công ty Phùng Vĩnh Hưng và Nguyễn Trí Minh, Giám đốc Công ty TNHH Giấy Minh Cường Phát, bị đề nghị truy tố về tội Đưa hối lộ
Cùng vụ án, 5 người khác bị đề nghị truy tố về tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, gồm: Hoàng Lê Bách và Lê Hoàng Hải, đều là Phó tổng giám đốc NXB Giáo dục; Phạm Gia Thạch, thành viên HĐTV NXB Giáo dục; Nguyễn Thị Thanh Thủy, nguyên Trưởng ban Kế hoạch Marketing NXB Giáo dục và Đinh Quốc Khánh, Phó phòng In, phát hành của NXB Giáo dục Hà Nội.
Ông Nguyễn Đức Thái khi đương chức. Ảnh: NXB Giáo dục VN
Theo kết luận điều tra, mua giấy in sách giáo dục là hoạt động thường xuyên của NXB Giáo dục, sử dụng nguồn vốn sản xuất kinh doanh. Trước năm 2017, NXB Giáo dục đều áp dụng hình thức "chào giá". NXB Giáo dục không thuộc trường hợp bắt buộc thực hiện theo các hình thức của Luật Đấu thầu nên có thể tự ban hành quy định riêng về hoạt động mua sắm, áp dụng thống nhất trong doanh nghiệp.
Từ tháng 3/2017, ông Thái được bổ nhiệm là Chủ tịch HĐTV kiêm đại diện pháp luật của NXB Giáo dục, có quyền quyết định trong việc mua sắm giấy in phục vụ in sách giáo dục. Trên cương vị này, ông bị cáo buộc đã chỉ đạo lựa chọn mua giấy in theo phương thức chào hàng cạnh tranh rút gọn nhằm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu có năng lực.
Cơ quan điều tra cho rằng ông Thái có hành vi tiết lộ thông tin trước khi phát hành hồ sơ yêu cầu để hợp thức hóa thủ tục đấu thầu. Từ đó tạo điều kiện cho Công ty Phùng Vĩnh Hưng và Minh Cường Phát được cung cấp giấy in.
Kết quả điều tra thể hiện, giữa năm 2017, trước khi NXB Giáo dục triển khi mua sắm giấy in năm 2017, bà Tô Mỹ Ngọc, Chủ tịch HĐTV Công ty Phùng Vĩnh Hưng, đã gặp đặt vấn đề về việc cung cấp giấy in sách giáo khoa, sách bài tập phục vụ năm học 2018-2019. Bà Ngọc còn "hứa hẹn sẽ cảm ơn" nên được ông Thái đồng ý tạo điều kiện cho tham gia.
Sau khi trúng thầu và thực hiện hợp đồng với NXB Giáo dục cùng các đơn vị thành viên, ngày 14/12/2017, bà Ngọc mang 3 tỷ đồng tiền mặt đến phòng làm việc riêng ở trụ sở NXB Giáo dục để cảm ơn ông Thái.
Tiền được bà Ngọc chuẩn bị từ quỹ cá nhân, gồm 6 cọc, mỗi cọc 10 thếp, mỗi thếp 50 triệu đồng, đựng trong túi xách giấy 2 quai buộc lại và lồng thêm một túi giấy cùng loại bên ngoài. Tại phòng làm việc của ông Thái, bà Ngọc để túi tiền ở cạnh bàn uống nước và nói có chút quà biếu cảm ơn "vì đã giúp công ty trúng thầu". Sau khi bà về, ông Thái mở túi kiểm tra và cất tiền tại két sắt trong phòng làm việc.
Sau màn "chào hỏi" đầu tiên này, trước mỗi lần NXB Giáo dục tổ chức mua sắm, bà Ngọc đều đến đặt vấn đề và được ông Thái đồng ý cho tiếp tục tham gia chào hàng và cung cấp giấy in.
Sau khi Ban kế hoạch Marketing lập danh sách ngắn các nhà cung cấp được gửi hồ sơ yêu cầu, ông Thái thấy có tên các công ty của bà Ngọc thì mới đồng ý phê duyệt. Tương tự, ông Thái chỉ phê duyệt kết quả chấm thầu khi thấy các công ty của bà Ngọc trúng 1-3 gói thầu trở lên.
Được sự hậu thuẫn của người đứng đầu Nhà xuất bản, từ năm 2018 đến 2021, các công ty của bà Ngọc đã tham gia và trúng 10 gói thầu, tổng trị giá gần 1.600 tỷ đồng. Mỗi lần trúng thầu xong, bà Ngọc đều đến phòng làm việc của ông Thái đưa tiền cảm ơn.
C03 kết luận, trong 4 năm, từ 2018 đến 2021, bà Ngọc đã đưa 4 lần, tổng cộng 16 tỷ đồng. Cách thức đưa tiền các năm giống nhau, vào dịp cuối hoặc đầu năm Dương lịch.
Bà Ngọc thường tự tay chuẩn bị 4 tỷ đồng tiền mặt gồm 8 cọc, mỗi cọc 10 thếp, mỗi thếp 50 triệu đồng. Tiền được bọc kín, đựng vào một túi đựng quà tết.
Ngoài ra, vào dịp Tết nguyên đán của 5 năm liên tiếp, từ 2018 đến 2022, bà Ngọc đều cảm ơn ông Thái 200 triệu đồng mỗi năm, tổng một tỷ đồng. "Như vậy, từ 2017 đến 2022, Ngọc đã đưa hối lộ cho ông Thái tổng cộng 20 tỷ đồng vì được tạo điều kiện trúng 13 gói thầu tổng trị giá hơn 2.100 tỷ đồng", kết luận nêu.
Bị can Nguyễn Thị Thanh Thủy, Đinh Quốc Khánh và Tô Mỹ Ngọc (từ trái qua) lúc bị bắt. Ảnh: Bộ Công an
Ngoài nhận tiền của bà Ngọc, ông Thái còn bị cáo buộc nhận hối lộ nhiều lần từ ông Nguyễn Trí Minh, Giám đốc Công ty TNHH Giấy Minh Cường Phát.
Cụ thể, khoảng tháng 7/2017, sau khi ông Thái được bổ nhiệm làm Chủ tịch HĐTV, Minh đến gặp ông Thái đề nghị được tạo điều kiện cho Minh Cường Phát tiếp tục được cung cấp giấy cho NXB Giáo dục. Sau đó, Minh Cường Phát được đưa vào danh sách ngắn và trúng gói thầu số 6.
Hai tháng sau, ông Minh đến phòng làm việc đưa 400 triệu đồng cảm ơn ông Thái. Tại đây, Minh đặt vấn đề được tiếp tục cung cấp giấy bìa Couché (gói thầu số 7). Ông Thái đồng ý và chỉ đạo cấp dưới hợp thức các thủ tục đấu thầu để Minh Cường Phát trúng thầu.
Ngày 17/11/2017, sau khi trúng gói thầu số 7, Minh đến ngân hàng rút 2,5 tỷ đồng để vào túi nilon màu đen cùng bánh, rượu. Vào phòng làm việc của ông Thái, ông Minh để túi quà dưới đất bên tay trái và nói "cảm ơn vì đã tạo điều kiện giúp đỡ công ty trúng gói thầu số 7".
Từ năm 2018 đến 2020, Công ty Minh Cường Phát đã được ông Thái "bật đèn xanh" nên tham gia và trúng 3 gói thầu mua sắm, tổng 155 tỷ đồng. Sau mỗi lần trúng thầu, Minh đã đến đưa tiền cảm ơn ông Thái, tổng 2 tỷ đồng.
"Như vậy, từ năm 2017 đến 2020, Minh đã đưa hối lộ tổng cộng 4,9 tỷ đồng cho ông Thái để được tạo điều kiện trúng 5 gói thầu, mua sắm tổng trị giá 209 tỷ đồng", C03 kết luận.
Ông Thái khai tất cả những lần đưa tiền hối lộ, Ngọc và Minh đều đi một mình nên lúc đưa tiền không có ai biết và chứng kiến. Nhận tiền xong, ông đều cất tiền vào két sắt sau bàn làm việc và sử dụng để chi tiêu cá nhân. Quá trình điều tra, ông Thái đã nộp 3 tỷ đồng, bà Ngọc nộp 19 tỷ đồng, ông Minh nộp 2,7 tỷ đồng.
Phạm Dự