Những ngày qua, ông Trần Văn Tiến (51 tuổi, gốc Hải Phòng) dành toàn bộ thời gian chuẩn bị cho lễ tưởng niệm Gạc Ma. Ông đặt in bài vị 64 liệt sĩ rồi dùng keo gắn lên khung tre. Năm nay, ông in thêm bài vị của ông Dương Văn Dũng (trú Đà Nẵng, từng bị Trung Quốc bắt làm tù binh sau sự kiện ngày 14/3/1988), qua đời vì bệnh hiểm nghèo 5 năm trước.
Ông Tiến từng tình nguyện đi làm lại toàn bộ di ảnh cho 9 liệt sĩ ở Đà Nẵng, để gia đình các anh có một tấm ảnh thờ người lính hải quân. Năm nay, ông đứng ra tổ chức lễ tưởng niệm cho đồng đội.
Khu đất trống phía đối diện nhà mình được ông Tiến cải tạo, treo cờ Tổ quốc, cho thợ dựng mô mình tàu HQ-604 - con tàu đã chìm xuống đáy biển cùng 64 liệt sĩ, khi Trung Quốc dùng vũ lực chiếm đóng trái phép bãi đá Gạc Ma, sáng 14/3/1988.
Ông Tiến là Giám đốc Công ty TNHH Kỹ thuật và Dịch vụ hàng hải Nguyên Tiến. "Tôi và nhân viên có chuyên môn về hàng hải đã làm con tàu này trong khoảng một tuần", ông nói.
Tàu được hàn khung sắt, dài gần 4 m, rộng 1,5 m, thiết kế đầy đủ bộ phận từ vô lăng, hệ thống lái, tời, cột dây neo... Ba năm trước, ông Tiến đã làm mô hình tàu HQ-604 để phục vụ lễ tưởng niệm Gạc Ma, nhân dịp 30 năm. Sau đó, ông tiếp tục cải tạo, hoàn thiện thêm.
Con tàu được đo đạc cẩn thận, đánh dấu từng vị trí để dán vạch đăng kiểm.
Phần dưới tàu năm nay được dán decal, phủ sơn. Thấy ông Tiến nhiệt huyết với việc chuẩn bị một lễ tưởng niệm cho các liệt sĩ, các nhân viên cũng chung tay không kể mưa nắng để sớm hoàn thiện mô hình tàu.
Số hiệu HQ-604 được cắt màu đỏ, dán ở vị trí mạn gần mũi tàu.
"Do tình hình dịch bệnh hai năm qua, tôi không tổ chức lớn, chỉ thông báo cho thân nhân liệt sĩ ở Đà Nẵng và đồng đội đến thắp hương cho các anh", ông Tiến chia sẻ.
Khu đất ông Tiến cải tạo từng diễn ra lễ tưởng niệm Gạc Ma năm 2020, nhưng đây là lần đầu tiên đặt mô hình tàu HQ-604, trên nền tiểu cảnh hình chữ S.
Phía trên boong tàu, ông Tiến đặt bài vị các chiến sĩ kèm giấy hóa vàng mã sau lễ tưởng niệm. Phía trước vô lăng sẽ đặt vòng hoa cờ đỏ sao vàng. "Biết tôi đặt vòng hoa cho lễ tưởng niệm các chiến sĩ Gạc Ma, chủ tiệm đã không lấy tiền. Tôi thực sự xúc động khi nhiều người biết đến và cùng chung tay để các anh có một lễ tưởng niệm", ông Tiến nói thêm.
Danh sách liệt sĩ cũng được in để treo lên khu vườn. Sau lễ tưởng niệm vào 9h sáng 14/3, ông Tiến sĩ cùng các thân nhân liệt sĩ thả vòng hoa xuống vịnh Đà Nẵng, tương tự lễ tưởng niệm của các đoàn công tác đi ngang qua vùng biển Gạc Ma (thuộc quần đảo Trường Sa, Việt Nam).
Mô hình quần đảo Trường Sa phía trước mũi tàu HQ-604.
Sáng 14/3/1988, khi bộ đội Việt Nam đang làm nhiệm vụ xây dựng chủ quyền trên cụm đảo chìm Gạc Ma - Len Đao - Cô Lin thì Trung Quốc ngang ngược đưa tàu chiến đến ngăn cản. Tại Gạc Ma, lính Trung Quốc mang vũ khí xông lên bãi cướp cờ, xả súng làm 64 chiến sĩ hy sinh, bắn chìm tàu HQ-604.
Tại Cô Lin, bị quân Trung Quốc tấn công, thuyền trưởng Vũ Huy Lễ cho tàu HQ-505 lao thẳng lên bãi, trở thành cột mốc sống bảo vệ chủ quyền. Tàu HQ 605 đang làm nhiệm vụ bảo vệ bãi đá Len Đao cũng bị tàu chiến Trung Quốc bắn cháy, chìm vào sáng 15/3/1988.
64 chiến sĩ hải quân Việt Nam hy sinh, 9 người bị Trung Quốc bắt. Việt Nam giữ được Cô Lin, Len Đao. Còn Gạc Ma rơi vào tay quân xâm lược từ đó.
Ông Tiến đi lính hải quân ngày 18/3/1988, khi chưa đủ 18 tuổi, làm nhiệm vụ thông tin cho tiểu đoàn 8855 (thuộc Trung đoàn công binh 83, đóng tại Đà Nẵng). "Từ nhỏ tôi đã rất thích màu áo hải quân. Năm đó, biết tình hình ở Trường Sa đang căng thẳng, tôi viết đơn xung phong đi bộ đội", ông kể.
Xuất ngũ và chọn Đà Nẵng lập nghiệp, nhiều năm qua ông là một trong những người đầu tiên phối hợp với Ban liên lạc Bộ đội Trường Sa giai đoạn 1984-1988 Đà Nẵng tổ chức làm lễ tưởng niệm Gạc Ma.
Nguyễn Đông