Đây là năm thứ hai liên tiếp, số thí sinh thi cao học giảm sau một thập kỷ tăng trưởng nhanh. Trước đó, năm 2022, số người thi là khoảng 4,57 triệu, đạt đỉnh 4,74 triệu vào năm 2023.
Ông Hùng Bình Kỳ, Giám đốc Viện nghiên cứu Giáo dục thế kỷ 21, cho rằng sự giảm sút này cho thấy bằng cấp học thuật cao không còn được chuộng như trước.
"Có bằng thạc sĩ, tiến sĩ không còn đảm bảo cơ hội làm việc tốt hơn so với bằng đại học", ông nói. "Sự mất giá của bằng cấp cao và tình trạng thiếu việc làm phù hợp khiến sinh viên nhận ra rằng kỹ năng nghề nghiệp thực tế mới là yếu tố quan trọng hàng đầu".
Ông Trần Chí Văn, thành viên Hội xã hội phát triển chiến lược giáo dục Trung Quốc, cũng cho rằng lý do chính khiến số thí sinh giảm là bởi lợi ích từ việc học sau đại học không còn nhiều.
"Với một số sinh viên, việc dành hơn ba năm để có tấm bằng thạc sĩ không còn là sự đầu tư hiệu quả bằng việc tìm kiếm công việc ngay sau khi tốt nghiệp", ông nhận định.
Một lý do nữa khiến nhiều người lo ngại là học phí. Ví dụ, chương trình thạc sĩ thiết kế công nghiệp của Đại học Giao thông Thượng Hải vào năm tới dự kiến tăng lên đến 160.000 nhân dân tệ (gần 22.000 USD). Chương trình tài chính của Đại học Tài chính và Kinh tế Thượng Hải thu 228.000 nhân dân tệ. Trong khi, thu nhập bình quân đầu người ở nước này năm 2023 khoảng 39.000 nhân dân tệ.
Ngoài ra, nhiều đại học không còn bố trí chỗ ở ký túc xá cho nhóm này, buộc học viên phải gánh thêm chi phí thuê nhà ngoài khuôn viên trường.
Bà Phan Hữu Di, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu đánh giá giáo dục tại Đại học Đồng Tế (Thượng Hải), cho rằng sự giảm sút số thí sinh thi sau đại học có thể kéo dài trong những năm tới.
"Điều này cho thấy đã có sự thay đổi tích cực trong cách tiếp cận giáo dục sau đại học, khi ngày càng nhiều người chọn học cao hơn dựa trên mục tiêu nghề nghiệp rõ ràng thay chỉ học vì áp lực hoặc vì chưa xác định được con đường cụ thể", bà nhận định.
"Xu hướng này sẽ tạo áp lực lên các đại học, buộc họ phải cải cách chương trình học linh hoạt hơn, đáp ứng được nhu cầu của sinh viên ở các giai đoạn khác nhau", bà nói thêm.
Dù hạ nhiệt, tỷ lệ trúng tuyển ở kỳ thi cao học quốc gia của Trung Quốc chỉ khoảng 24%. Sự cạnh tranh gay gắt đến mức nhiều người cho rằng nó đã trở thành "gaokao phiên bản cấp cao". Gaokao (Cao khảo) là kỳ thi đầu vào đại học, được coi là kỳ thi khốc liệt nhất thế giới.
Thảo Nguyên (Theo Chinadaily, University World News)