Theo văn bản vừa được Chính phủ công bố, Ngân hàng Nhà nước sẽ đứng ra thành lập VAMC. Là một doanh nghiệp đặc thù, công ty sẽ chịu sự quản lý nhà nước, thanh tra, giám sát của Ngân hàng Nhà nước.Vốn của công ty cũng được cấp từ nguồn vốn hợp pháp của Ngân hàng Nhà nước.
Về phương thức mua nợ xấu, Nghị định nêu rõ, công ty Quản lý tài sản mua nợ xấu của tổ chức tín dụng theo giá trị ghi sổ bằng trái phiếu đặc biệt do Công ty Quản lý tài sản phát hành. Trái phiếu này được phát hành dưới hình thức chứng chỉ, bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử với mệnh giá có giá trị bằng giá mua của khoản nợ xấu.
Trái phiếu đặc biệt được phát hành bằng đồng Việt Nam có thời hạn tối đa 5 năm và lãi suất bằng 0%; được sử dụng để vay tái cấp vốn của Ngân hàng Nhà nước. Ngoài ra, Công ty Quản lý tài sản còn mua nợ xấu của tổ chức tín dụng theo giá trị thị trường bằng nguồn vốn không phải trái phiếu đặc biệt.
Tuy nhiên, không phải mọi khoản nợ xấu đều được VAMC mua lại. Việc mua nợ chỉ được thực hiện đối với các khoản nợ xấu trong cấp tín dụng, mua trái phiếu doanh nghiệp, ủy thác mua trái phiếu doanh nghiệp, ủy thác cấp tín dụng và hoạt động khác theo quy định của Ngân hàng Nhà nước. Đây cũng phải là những khoản nợ có tài sản đảm bảo hợp pháp, cho vay khách hàng còn tồn tại và số dư của khoản nợ không thấp hơn mức quy định của Ngân hàng Nhà nước.Những khoản nợ xấu còn lại không đủ điều kiện sẽ do Thủ tướng quyết định.
Công ty mua nợ xấu của tổ chức tín dụng theo giá trị thị trường trên cơ sở thỏa thuận và giá trị khoản nợ xấu được đánh giá lại.
Ngoài ra, phải căn cứ năng lực tài chính của VAMC cũng như hiệu quả kinh doanh và điều kiện thị trường khi mua nợ xấu theo giá thị trường. Ngoài đáp ứng các điều kiện trên, khoản nợ xấu đó phải được đánh giá có khả năng thu hồi đầy đủ số tiền đã bỏ ra mua và tài sản bảo đảm có khả năng phát mại cũng như khách hàng vay có triển vọng trả nợ.
Nếu ngân hàng có nợ xấu trên 3% không bá nợ cho VAMC sẽ bị thanh tra hoặc yêu cầu thuê công ty kiểm toán đánh giá lại chất lượng và gái trị tài sản. Chi phí kiểm toán, định giá sẽ cho tổ chức tín dụng này chịu. Và trên cơ sở kết quả này, ngân hàng phải bán nợ xấu cho VAMC và cơ cấu lại tổ chức theo phương án Ngân hàng Nhà nước phê duyệt.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, cả doanh nghiệp và ngân hàng đều phải chủ động trong việc tháo gỡ khó khăn, không nên chỉ trông chờ vào VAMC. Để xử lý triệt để vấn đề này, cần giải quyết từ gốc rễ, đó là sức khỏe của các doanh nghiệp và nền kinh tế. Các doanh nghiệp cần phải được tái cơ cấu phù hợp hơn, củng cố và tăng cường khả năng quản lý, quản trị doanh nghiệp.
Lệ Thanh