Tập đoàn Kiến thiết Giao thông Trung Quốc (CCCC) hôm 30/8 ra thông cáo cho biết 5 công ty con chuyên về nạo vét của họ bị Mỹ đưa vào danh sách đen không có bất kỳ hoạt động kinh doanh nào ở Mỹ và sẽ không chịu ảnh hưởng tài chính bởi các lệnh trừng phạt này.
"Theo báo cáo thường niên năm 2019, giá trị hợp đồng mới và doanh thu của mảng nạo vét chiếm khoảng 6% tổng giá trị hợp đồng mới và doanh thu của công ty. Công ty chủ yếu kinh doanh nạo vét đường thủy, cải tạo đất và nạo vét môi trường ở trong nước", SCMP dẫn thông cáo cho biết. "Hoạt động kinh doanh nạo vét ở nước ngoài chiếm một phần tương đối nhỏ và không có hoạt động nạo vét nào của công ty được thực hiện ở Mỹ".
Bộ Thương mại Mỹ ngày 26/8 tuyên bố trừng phạt 24 công ty đóng vai trò "trong việc giúp quân đội Trung Quốc xây dựng và quân sự hóa các đảo nhân tạo bị quốc tế lên án ở Biển Đông", bao gồm công ty con của Tập đoàn Kiến thiết Giao thông Trung Quốc, các công ty viễn thông và một đơn vị của Tập đoàn Đóng tàu Trung Quốc. Các công ty nằm trong danh sách đen sẽ không được tiếp cận công nghệ có xuất xứ từ Mỹ của các công ty Mỹ nếu không có giấy phép.
Đá Subi của Việt Nam bị Trung Quốc bồi đắp thành đảo nhân tạo. Ảnh: DigitalGlobe.
Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 26/8 cũng ra tuyên bố cho biết họ sẽ áp đặt hạn chế thị thực đối với các cá nhân Trung Quốc "chịu trách nhiệm hoặc đồng lõa" với hành động nói trên ở Biển Đông và những người có liên quan đến việc Trung Quốc "sử dụng hành động cưỡng ép với các nước Đông Nam Á có tuyên bố chủ quyền chồng lấn để cản trở họ tiếp cận các nguồn tài nguyên ngoài khơi".
"Ngoài ra, thiết bị cốt lõi cho hoạt động nạo vét của công ty không sử dụng bất kỳ công nghệ nào do doanh nghiệp Mỹ cung cấp hay xuất khẩu", thông cáo của CCCC nêu thêm, song tập đoàn cũng nhấn mạnh sẽ tiến hành đánh giá sâu hơn hoạt động kinh doanh để xác định những tác động chưa được tính đến.
Hình ảnh vệ tinh năm 2016 cho thấy công ty nạo vét thuộc CCCC điều sà lan khổng lồ đào cát từ đáy biển và chất lên các đảo san hô xa xôi ở Biển Đông, gồm Đá Vành Khăn, Đá Subi và Đá Chữ Thập, thuộc chủ quyền của Việt Nam.
Dù tác động trực tiếp sẽ khó xảy ra, nhưng vẫn có những câu hỏi đặt ra về việc làm cách nào các công ty con của CCCC ở nước ngoài, gồm cả tập đoàn kỹ thuật hàng hải quy mô trung bình Friede & Goldman có trụ sở tại Texas, có thể giao dịch với công ty mẹ. CCCC hiện chưa bình luận về trường hợp của Friede & Goldman.
Trung Quốc đơn phương vạch ra "đường lưỡi bò", yêu sách phi lý đòi chủ quyền với gần như toàn bộ diện tích Biển Đông, bất chấp phản đối quốc tế. Bắc Kinh đã bồi đắp phi pháp 7 đá thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, biến chúng thành đảo nhân tạo và quân sự hóa thành tiền đồn trên biển. Tòa Trọng tài Thường trực năm 2016 đã bác bỏ yêu sách của Bắc Kinh.
Trung Quốc gần đây còn thực hiện một loạt hoạt động gây hấn ở Biển Đông trong bối cảnh các nước tập trung đối phó với Covid-19. Bắc Kinh điều tàu khảo sát địa chất Hải Dương 8 đi vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, sau đó bám sát tàu khoan của Malaysia. Tàu Trung Quốc cũng đâm chìm tàu cá của ngư dân Việt Nam. Bắc Kinh còn đơn phương tuyên bố thành lập các đơn vị hành chính ở Biển Đông, đặt tên cho các thực thể và cấm đánh bắt cá.
Mỹ hồi đầu tháng 7 công bố lập trường về vấn đề Biển Đông, bác bỏ gần như toàn bộ yêu sách chủ quyền của Trung Quốc. Washington cáo buộc "Bắc Kinh dùng biện pháp bắt nạt để xâm phạm quyền chủ quyền của các quốc gia Đông Nam Á ven Biển Đông, thay thế luật quốc tế bằng tư duy 'chân lý thuộc về kẻ mạnh'".
Huyền Lê