Công ty TNHH Điện lực Vĩnh Tân 1 đóng tại xã Vĩnh Tân, huyện Tuy Phong, Bình Thuận cho biết đã trình hồ sơ dự án "Nhận chìm vật liệu nạo vét luồng hàng hải, vũng quay tàu, khu nước trước bến chuyên dùng phục vụ nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 1" lên Bộ Tài nguyên và Môi trường xin ý kiến chấp thuận.
Khu vực biển dự kiến sẽ được nạo vét phục vụ cho việc xây dựng hoạt động của nhà máy Vĩnh Tân 1. Ảnh: Tiến Thành
Theo hồ sơ dự án, có khoảng 1,5 triệu m3 vật liệu nạo vét được đưa đi "nhận chìm" xuống biển, trên diện tích 30 hecta. Đơn vị thi công sẽ dùng sà lan mở đáy tự hành chở đi đổ ở khu vực cách nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân khoảng 13 km, cách đảo Cù Lao Câu khoảng 8 km và cách ranh giới Khu bảo tồn biển Hòn Cau 500 m.
Sở Tài nguyên và Môi trường Bình Thuận vừa có ý kiến gửi đến Tổng cục biển và hải đảo Việt Nam xung quanh dự án trên. Theo sở này, khối lượng vật liệu nạo vét lớn nên không thể đổ thải trên đất liền vì có khả năng nhiễm mặn, gây ô nhiễm môi trường. Khu vực dự án thực hiện theo hồ sơ không bị chồng lấn quy hoạch nào của UBND tỉnh cũng như vị trí cảng biển Bình Thuận.
Tuy nhiên, theo đơn vị này, khi "nhận chìm" vật liệu nạo vét trên biển có thể ảnh hưởng đến khu bảo tồn biển Hòn Cau và một số lo ngại về các biện pháp xử lý sự cố môi trường khi có tình huống xấu xảy ra.
Vị trí đổ bùn thải nằm trong tuyến đường hàng hải ven biển Quảng Bình - Bình Thuận cũng khiến sở này lo ngại. Họ đề nghị chủ đầu tư dự án liên hệ Cảng vụ hàng hải Bình Thuận để phối hợp thực hiện phương án đảm bảo an toàn.
Bên hành lang Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho rằng, những hoạt động về "nhận chìm" hoặc đổ chất thải ra biển phải thực hiện nghiêm ngặt, đánh giá rõ ràng xem tác động tới môi trường thế nào, luật pháp có cho phép hay không?
"Tất cả chất thải khi chưa đánh giá, chưa phân tích mà đổ trực tiếp ra môi trường là không được", Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.
Người đứng đầu Bộ Tài nguyên nói đây là vấn đề mới và trong ngày 11/11, Bộ sẽ làm việc với tỉnh Bình Thuận, sau đó sẽ cung cấp thông tin cho báo chí.
Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà, Tất cả chất thải khi chưa đánh giá, chưa phân tích mà đổ trực tiếp ra môi trường là không được.
Theo Bộ trưởng Hồng Hà, hiện tại việc "nhận chìm" hoặc đổ chất thải xuống biển lần đầu thì trong luật cho phép. Như trường hợp nạo vét luồng lạch thì phải quy hoạch, xem có ảnh hưởng đến các hệ sinh thái cần phải bảo tồn hay không.
"Đương nhiên, quan trọng nhất là đổ ở đâu và đổ cái gì. Chẳng hạn, nếu đổ chất thải gần khu bảo tồn một hệ sinh thái nhạy cảm thì không được", ông Hà nêu quan điểm.
Thực tế, doanh nghiệp luôn lựa chọn nơi thuận tiện nhất, chi phí rẻ nhất, nhưng với lĩnh vực môi trường thì phải chọn vị trí tác động ít nhất và không ảnh hưởng trực tiếp đến các hệ sinh thái, môi trường
Về chất thải của nhiệt điện, theo Bộ trưởng Hà, có những loại hoàn toàn có thể tái chế, tái sử dụng như là nguyên liệu cho sản xuất…
Trong trường hợp xỉ thải đáy lò, sau xem xét cụ thể chất lượng xỉ thải đó, đánh giá thành phần, nếu không chứa hàm lượng độc hại và đáp ứng được các tiêu chuẩn về làm nguyên liệu thay thế nguyên liệu vật liệu xây dựng.
Các nước đã sử dụng những vật liệu đó để trộn vào trong các vật liệu xây dựng để phục vụ cho việc kè đê, kè biển… Do vậy, việc xem xét đổ hay tái sử dụng là một bài toán mà hiện nay, Bộ Tài nguyên và Bộ Xây dựng phải xem xét đánh giá thành phần ấy, đồng thời ban hành các quy chuẩn loại xỉ nào có thể làm vật liệu xây dựng, nó phụ thuộc vào thành phần.
Trên cơ sở đó, sẽ có phương án nhưng có thể khẳng định, "cho đến bây giờ xỉ thải đó không được đổ trực tiếp ra biển", Bộ trưởng nêu rõ.
Đại biểu Huỳnh Thanh Cảnh, Phó Bí thư thường trực Tỉnh uỷ Bình Thuận cho biết, tỉnh đã đề nghị với Bộ Nông nghiệp, Bộ Tài nguyên rà soát, xem xét, đánh giá thật kỹ lưỡng, thận trọng và chặt chẽ về mặt khoa học trong vấn đề này.
"Vấn đề đổ thải của nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 1 có ảnh hưởng đến nuôi trồng thủy sản cũng như khu bảo tồn Hòn Cau thì đề nghị phải tính đến phương án khác, mục tiêu là đảm bảo an toàn môi trường, hệ sinh thái biển", ông Cảnh nói và cho biết, đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Thuận dự kiến có chương trình làm việc với Bộ Nông nghiệp và Bộ Tài nguyên về việc này.
Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 1 được khởi công vào tháng 7/2015. Nhà máy có công suất 1.200 MW với 2 tổ máy, tổng vốn đầu tư 1,75 tỷ USD (doanh nghiệp Trung Quốc 95%, phía Việt Nam 5%), theo hình thức xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT). Theo kế hoạch, tổ máy 1 sẽ vận hành cuối năm 2018, tổ máy thứ 2 hòa lưới điện quốc gia vào giữa năm 2019.
Vài năm qua, xã Vĩnh Tân luôn là điểm nóng về môi trường khi bụi xỉ than từ nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2 đã nhiều lần gây ô nhiễm cho khu dân cư. Hồi tháng 4 năm ngoái, do không chịu đựng được ô nhiễm, hàng trăm người dân đã chặn Quốc lộ 1A để phản đối.
Phước Tuấn - Anh Minh