Nikkei Asia Review cho biết, một nửa số công ty niêm yết của Nhật Bản tập trung ở thủ đô. Tuy nhiên, làm việc từ xa, vốn phổ biến vì Covid-19, đã tạo cơ hội để các công ty này thoát khỏi tình trạng tắc nghẽn, quá tải ở Tokyo, tìm ra môi trường tốt hơn cho nhân viên.
Khung cảnh (ngoài cùng bên trái) tại thành phố Yonago, tỉnh Tottori là sự lựa chọn khác của doanh nghiệp bên cạnh việc đặt trụ sở tại Tokyo (ngoài cùng bên phải). Ảnh: Ken Kobayashi và Shihoko Nakaoka.
Kaori Takahashi, giám đốc điều hành ID Group có trụ sở tại Tokyo chia sẻ, đại dịch tạo ra một "cú đánh" mạnh để cải tổ toàn công ty. Cuối tháng 8, ID Group tuyên bố chuyển một phần trụ sở sang Yonago, một thành phố ở tỉnh Tottori, miền Tây Nhật Bản. Việc di chuyển bắt đầu vào tháng 10.
Văn phòng mới là nơi đặt trung tâm mảng điện toán đám mây, các bộ phận như quản trị bán hàng, nhân sự. Nhân viên tại văn phòng ở Yonago dự kiến tăng từ 11 người lên gần 50 người vào năm 2025. Lượng nhân viên tối đa tại đây có thể đạt 100 người.
Chi nhánh nước ngoài lớn nhất của ID Group đặt ở Vũ Hán, thành phố đầu tiên bị Covid-19 tấn công. Sau 2 tháng Vũ Hán bị cách ly nghiêm ngặt các lãnh đạo công ty nhận ra bài học lớn. "Chúng tôi nhận thấy khả năng phục hồi kém do quá nhiều chức năng của văn phòng tập trung tại một địa điểm". Công ty buộc phải suy nghĩ nhiều hơn về khả năng xảy ra tình huống khẩn cấp tương tự tại Tokyo.
Nhật Bản không chỉ đối diện với lượng lớn siêu bão mà còn nguy cơ về những trận động đất quy mô trong những thập kỷ tới. Khu vực Kanto, gồm 7 tỉnh, trong đó có Tokyo, không miễn nhiễm trước những trận động đất lớn. Nếu điều này xảy đến, hệ thống các công ty tại đây có thể bị tê liệt.
ID Group không phải là công ty duy nhất gia nhập danh sách di dời này. Pasona Group, công ty về nhân sự với gần 20.000 nhân viên, đã thông báo trong tháng 9 sẽ chuyển một phần hoạt động, gồm bộ phận nhân sự, kế toán, phát triển kinh doanh, từ Tokyo đến đảo Awaji thuộc tỉnh Hyogo.
"Chúng tôi đang tìm cách chứng minh lối sống và phong cách làm việc của thế hệ mới, hoà mình vào thiên nhiên. Nó cũng cho phép chúng tôi có kế hoạch kinh doanh không bị gián đoạn", Motoyoshi Takagi, giám đốc điều hành của Pasona Group, cho biết.
1.200 nhân viên, tức 2/3 nhân sự đang làm việc ở Tokyo sẽ chuyển đến đảo Awaji trong năm 2023. Mức lương sẽ giống ở Tokyo. Công ty trong vài năm qua đã cam kết đầu tư, vận hành nhà hàng, khách sạn... trên đảo. Takagi cũng cho biết nhiều công ty lớn đề nghị Pasona Group chia sẻ kinh nghiệm di dời.
Công ty bảo hiểm Daido Life trước đây yêu cầu việc giải quyết khiếu nại, bồi thường phải thực hiện tại trụ sở chính ở Tokyo hoặc Osaka, nay cho phép nhân viên, nếu muốn, sẽ thực hiện ở các khu vực khác. Daido Life nhận thấy làm việc từ xa trong giai đoạn tháng 4 và 5 do Covid-19 không gây ra vấn đề gì lớn.
Việc các doanh nghiệp đánh giá lại vai trò của Tokyo như một trung tâm kinh doanh diễn ra khi chính phủ khuyến khích người dân chuyển về làm việc tại các vùng nông thôn. Nhật Bản đã đưa ra chương trình hỗ trợ để thúc các khu vực này hồi sinh.
Từ tháng 4 năm sau, chính phủ sẽ cung cấp khoảng 1 triệu yen, tương đương 9.500 USD cho những người đang làm việc từ Tokyo chuyển về quê sống và tiếp tục công việc từ xa. Chương trình cũng chi 3 triệu yen cho những người thành lập doanh nghiệp công nghệ thông tin mới ở nông thôn.
Số liệu tổng hợp của Bộ Đất đai, cơ sở hạ tầng, giao thông và du lịch nước này cho biết, 51% các công ty niêm yết tại Nhật Bản có trụ sở chính ở Tokyo. Mặc dù giá thuê văn phòng cao, tắc nghẽn thường xuyên, nhiều công ty đã do dự trong việc dời đi. Nguyên nhân là một phần khách hàng, nhà cung cấp của họ cũng ở Tokyo. Mặt khác, tuyển dụng nhân sự bên ngoài Tokyo cũng khó khăn hơn.
Giờ đây, các doanh nghiệp lớn bắt đầu suy tính đến việc di chuyển toàn bộ hoặc một phần trụ sở chính. Họ đã bị thuyết phục thông qua thời gian làm việc từ xa bắt buộc trong thời kỳ dịch bệnh. Sự xuất hiện của mạng 5G cũng là một nhân tố củng cố cho sự dịch chuyển này.
Sức hấp dẫn của Tokyo đã giảm đi do Covid-19. Theo Bộ Nội vụ và Truyền thông, tháng 7, số người chuyển đến Tokyo ít hơn so với số người dời đi. Nguyên nhân là thành phố chứng kiến sự bùng phát trở lại của dịch bệnh. Kể từ tháng 7/2013, đây là lần thứ hai lượng người rời thành phố nhiều hơn người đến.
Takahide Kiuchi thuộc Viện Nghiên cứu Nomura nhận định, việc di dời của doanh nghiệp khỏi Tokyo có thể thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Nhật Bản. Tokyo dẫn đầu về tăng trưởng năng suất, tiềm năng đổi mới nhưng cũng chứa đựng nhiều khía cạnh tiêu cực về kinh tế, ví dụ tắc nghẽn giao thông. Sự quá tải này có thể đã vượt quá những điều tích cực.
Theo ông, nếu dân số trải đều từ thủ đô đến nông thôn, cơ hội kinh doanh tại các địa phương sẽ tăng lên tương ứng, doanh nghiệp sẽ mở rộng hoạt động không chỉ ở vùng đô thị. Ông cũng nhấn mạnh để thực hiện điều này, cần them sự thúc đẩy từ chính phủ về số hoá nông thôn.
Đức Minh (theo Nikkei)