Với quy định pháp lý hiện hành, theo một lãnh đạo Ủy ban chứng khoán, nếu hết 6 tháng kiểm soát đặc biệt mà công ty chứng khoán không khắc phục được tình trạng này, thì Ủy ban chứng khoán có thể xóa tên. Tuy nhiên, đó là xét đơn thuần ở góc độ quy định pháp lý, nhưng nếu nhìn ở khía cạnh hệ lụy của quyết định xóa tên công ty chứng khoán thì rất khó khăn, phức tạp khi đưa ra quyết định. Điều này xuất phát từ quan điểm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhà đầu tư, cũng như các bên liên quan, chứ không hề vì nguyên do nào khác.
Cái đích cuối cùng của việc xóa sổ các công ty chứng khoán không đảm bảo an toàn tài chính, không tuân thủ các nguyên tắc quản trị rủi ro trong hoạt động, là nhằm giảm thiểu rủi ro cho thị trường, nhà đầu tư. Tuy nhiên, trên con đường đi đến cái đích này, cơ quan quản lý đang gặp một cản trở lớn xuất phát từ thực tế, đối với công ty chứng khoán thì giấy phép kinh doanh và giấy phép đăng ký là một. Vì tình trạng “2 trong 1” này mà khi rút giấy phép kinh doanh nghĩa là xóa sổ công ty chứng khoán. Điều này đồng nghĩa với việc chấm dứt tư cách pháp nhân của công ty chứng khoán.
Các doanh nghiệp phải sống để trả nợ. Ảnh minh họa. |
Theo lãnh đạo Ủy ban chứng khoán, hệ lụy của việc chấm dứt sự tồn tại của công ty chứng khoán rất phức tạp, nếu không muốn nói là rất dễ phát sinh khiếu kiện giữa các chủ nợ của công ty chứng khoán bị xóa sổ với cơ quan quản lý thị trường chứng khoán. Điều này xuất phát từ thực tế, với những công ty chứng khoán không đảm bảo an toàn tài chính, buông lỏng quản trị rủi ro dẫn đến bị đình chỉ hoạt động, thường có bức tranh nợ nần với các ngân hàng, đối tác, khách hàng… khá phức tạp. Nếu các khoản nợ này không được công ty chứng khoán thanh toán đầy đủ cho các chủ nợ, cũng như không giải quyết dứt điểm các thỏa thuận khác giữa họ với khách hàng mở tài khoản…, thì việc cho phép công ty chứng khoán chấm dứt hoạt động chẳng khác nào giải thoát nghĩa vụ trả nợ cho họ.
“Trong tình thế khó xử lý như vậy, Ủy ban chứng khoán đang nỗ lực thực hiện song song hai biện pháp cơ bản. Thứ nhất, rút nghiệp vụ môi giới, để giảm thiểu tối đa nguy cơ công ty chứng khoán chiếm đoạt tiền, chứng khoán của khách hàng. Việc duy trì tư cách pháp nhân của công ty chứng khoán, đồng nghĩa với việc buộc họ phải tiếp tục giải quyết các khoản nợ tồn đọng. Thứ hai, cơ quan quản lý và tổ chức thị trường thường xuyên phát đi các tín hiệu cảnh báo, để nâng cao cảnh giác cho các bên liên quan khi giao dịch với các công ty chứng khoán thuộc diện tiềm ẩn nhiều rủi ro này”, lãnh đạo Ủy ban chứng khoán cho biết.
Nhìn nhận như vậy để thấy rằng, với 7 công ty chứng khoán trong diện kiểm soát đặc biệt hiện tại, nếu sau 6 tháng mà họ không khắc phục được tình trạng này, cũng như không thanh toán đầy đủ các khoản nợ cho đối tác, khách hàng, thì việc xóa sổ các công ty chứng khoán này là điều rất khó xảy ra.
Từ bế tắc trên đặt ra câu hỏi, có gì bất ổn khi cơ quan quản lý thiết kế quy định, đối với tổ chức kinh doanh chứng khoán, thì giấy phép kinh doanh và giấy phép đăng ký là một? Lãnh đạo Ủy ban chứng khoán cho hay, thực ra đây là biện pháp nằm trong nỗ lực đơn giản hóa thủ tục hành chính cho công ty chứng khoán. Thay vì phải chạy đến cơ quan đăng ký kinh doanh để xin giấy phép đăng ký kinh doanh và đến Ủy ban chứng khoán để xin giấy phép kinh doanh, thì công ty chứng khoán chỉ phải đến một cơ quan là đã đầy đủ thủ tục pháp lý thành lập và hoạt động. Tuy nhiên, mô hình “2 trong 1” này đang gây khó khăn cho việc xóa sổ công ty chứng khoán.
Để khắc phục tình trạng bế tắc hiện tại, lãnh đạo Ủy ban chứng khoán chia sẻ, có thể phải tính đến phương án sửa đổi Luật doanh nghiệp, Luật chứng khoán, Luật phá sản, cũng như các văn bản hướng dẫn liên quan. Theo đó, các công ty chứng khoán phải mở thủ tục phá sản, để giải quyết dứt điểm nợ đọng với các bên liên quan trước khi bị đình chỉ hoạt động. Không loại trừ phương án xem xét tách việc cấp giấy phép kinh doanh và giấy phép đăng ký hoạt động cho công ty chứng khoán, để khắc phục bất cập hiện tại. Theo đó, khi công ty chứng khoán vì nhiều lý do khác nhau mà bị đình chỉ hoạt động, thì Ủy ban chứng khoán rút giấy phép kinh doanh. Khi đó giảm được số lượng tổ chức kinh doanh chứng khoán, nhưng do công ty chứng khoán còn giấy phép đăng ký hoạt động, nên tư cách pháp nhân vẫn còn. Bởi vậy, đương nhiên họ vẫn phải tiếp tục trả nợ, cũng như thực thi các nghĩa vụ khác với các bên liên quan.
(Đầu tư chứng khoán)