"Quốc hội đã trao cho Bộ trưởng Tư pháp cũng như lãnh đạo nhiều cơ quan hành pháp khác thẩm quyền tổ chức cơ quan của họ, nhằm thực thi các nhiệm vụ mà pháp luật giao phó", công tố viên đặc biệt Jack Smith viết trong đơn gửi Tòa phúc thẩm liên bang Khu vực 11, thành phố Atlanta, bang Georgia ngày 26/8.
Công tố viên Smith đề cập việc thẩm phán liên bang Aileen Cannon ở bang Florida hồi tháng 7 phán quyết rằng ông đã được bổ nhiệm "không đúng theo luật" và không có thẩm quyền đưa ra cáo trạng.
Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland năm 2022 bổ nhiệm Smith làm công tố viên đặc biệt dẫn đầu các cuộc điều tra về Trump. Theo kết luận của bà Cannon, hành động này đã vi phạm quy định theo Hiến pháp Mỹ về cách bổ nhiệm quan chức hành pháp và tư pháp của chính phủ liên bang, vì Smith không do Tổng thống bổ nhiệm và ông này không được Thượng viện phê chuẩn. Do đó, vụ truy tố cựu tổng thống Donald Trump giữ trái phép tài liệu mật mà ông Smith phụ trách bị hủy.
Theo ông Smith, quan điểm của bà Cannon "mâu thuẫn với thông lệ bổ nhiệm lâu đời trong Bộ Tư pháp và chính phủ Mỹ nói chung". "Lập luận của tòa án liên bang còn làm dấy lên câu hỏi về hàng trăm quyết định bổ nhiệm trong nhánh hành pháp, như ở Bộ Quốc phòng, Ngoại giao, Tài chính và Lao động", ông Smith bổ sung.
Phía ông Smith đề nghị Tòa phúc thẩm liên bang Khu vực 11, phụ trách các bang Georgia, Florida và Alabama, ấn định ngày tổ chức tranh luận. Đội ngũ pháp lý của ông Trump có hạn chót 26/9 để nộp phản hồi cho tòa.
Steven Cheung, phát ngôn viên chiến dịch tranh cử của ông Trump, ngày 26/8 cho rằng tòa nên bác bỏ kiến nghị từ công tố viên Smith. Cheung thêm rằng các vụ truy tố khác nhằm vào ông Trump cũng nên bị hủy.
Ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa Donald Trump tại cuộc mít tinh ở Wilkes-Barre, bang Pennsylvania ngày 17/8. Ảnh: AP
Theo cáo trạng do Smith đưa ra, ông Trump bị truy tố vì cố tình giữ lại các tài liệu an ninh quốc gia nhạy cảm tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago ở Florida sau khi rời nhiệm sở và cản trở nỗ lực của chính phủ nhằm lấy lại tài liệu. Ông Trump đối mặt 40 cáo buộc, trong đó nghiêm trọng nhất là 31 cáo buộc được đưa ra theo Đạo luật Gián điệp, coi việc lưu giữ trái phép thông tin quốc phòng là tội hình sự, mỗi tội danh có thể đối mặt tới 10 năm tù.
Thẩm phán Cannon được bổ nhiệm dưới thời ông Trump. Bà ra phán quyết hủy truy tố ông Trump không lâu sau khi Tòa án Tối cao cho rằng cựu tổng thống có quyền miễn tố với hoạt động công vụ theo thẩm quyền hiến định, nhưng không áp dụng với hành động cá nhân.
Phán quyết của Tòa án Tối cao còn trì hoãn quá trình xét xử ông Trump tại tòa án liên bang ở Washington trong vụ truy tố âm mưu lật kèo bầu cử, dẫn đến bạo loạn Đồi Capitol tháng 1/2021, cũng do Smith phụ trách. Ông Smith có hạn chót 30/8 để trình bày với thẩm phán xét xử về cách xử lý vụ án.
Ông Trump còn đối mặt hai vụ truy tố gồm âm mưu thay đổi kết quả bầu cử tổng thống ở bang Georgia năm 2020 và làm giả hồ sơ kinh doanh ở New York để chi tiền ém thông tin bất lợi trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2016. Trong vụ án ở New York, ông Trump đã bị kết tội và đang chờ tuyên án vào tháng 9.
Như Tâm (Theo Reuters, AFP)