Hành khách chen chúc lên tàu ở nhà ga King's Cross tại London. Ảnh: Reuters
Theo Quartz, mạng lưới tàu điện ngầm chạy qua tầng đất sét dày chuyên hấp thụ nhiệt sinh ra từ tàu. Do đó, lắp điều hòa trên tàu có nguy cơ khiến đường hầm càng nóng hơn bởi không khí ấm ở bên trong các khoang chở khách thải ra cơ sở hạ tầng cũ kỹ đào hơn 100 năm trước.
Jonathan Paul, nhà nghiên cứu ở trường Royal Holloway thuộc Đại học London, đề xuất ý tưởng dùng nước để làm mát đường hầm. Ông đang phát triển công nghệ sử dụng nước ngầm lạnh khoảng 10 độ C để chuyển nhiệt lượng ra khỏi các ga tàu dưới lòng đất.
Với dạng ống kim loại và lượng hành khách lớn, tàu điện ngầm rất khó làm mát. Nhưng trong điều kiện mùa hè trở nên nóng hơn do biến đổi khí hậu, đảm bảo giao thông công cộng luôn an toàn và dễ chịu trở thành vấn đề toàn cầu. Những hành khách đi tàu ở Nhật Bản và Morocco phải chịu đựng tình trạng điều hòa không đủ mát trong các đợt nắng nóng năm nay. Một nghiên cứu năm 2023 chỉ ra nhiệt độ trong khoang tàu ở Ấn Độ lên tới 47 độ C.
Năm 2022, Paul và đồng nghiệp từng mô tả cách bơm nước từ sông ngầm hoặc tầng ngậm nước vào bộ trao đổi nhiệt gắn ở trần phía trên ga tàu trong bài báo đăng trên tạp chí Science Direct. Nước sẽ hấp thụ một phần nhiệt lượng của khí nóng bị hút vào bộ trao đổi, cho phép hơi mát phun ra ở đầu bên kia. Nước nóng sẽ chảy qua nền đất để nguội đi hoặc được xử lý ở nơi khác. Hiện nay, một nguyên mẫu của hệ thống đang được thử nghiệm trong mỏ đá phấn phía tây London, gần thị trấn Reading.
Theo Paul, với tốc độ bơm thông thường trong hơn một giờ, hệ thống của ông có thể khiến nhiệt độ của một căn phòng nhỏ giảm 10-11 độ C. Ông cho biết hệ thống này có thể trở thành cải tiến đặc biệt từ công nghệ tương tự từng được thử nghiệm bởi Transport for London (TfL), cơ quan điều hành đường tàu điện ngầm ở London từ năm 2006, tận dụng nước ngầm rò rỉ vào ga tàu Victoria ở trung tâm thành phố. Nguồn nước đó không mát như loại lấy trực tiếp từ sông ngầm hoặc tầng ngậm nước. Ngoài ra, hệ thống của Paul sử dụng máy lọc đặc biệt để giảm nguy cơ nước lẫn tạp chất tạo ra cặn vôi và gây tắc nghẽn.
Nhà nghiên cứu Hassan Hemida ở Đại học Birmingham đánh giá công nghệ làm mát của Paul là "ý tưởng hay" nhưng cần tính toán lượng nhiệt mà hệ thống có thể loại bỏ ở ga tàu điện ngầm đông người trong thực tế.
"Chúng tôi đang phát triển dần dần để chứng minh đây là công nghệ có thể triển khai và đi vào hoạt động. Có thể chúng tôi còn cách mục tiêu đó một năm nữa", Paul nói.
An Khang (Theo Wired, Quartz, Science Direct)