Luật sư Khanh, hiện làm việc tại Mỹ, chia sẻ với độc giả VnExpress quá trình tư pháp tại Mỹ trong vụ Minh Béo bị bắt vì cáo buộc quấy rối tình dục.
Ngày 15/04, theo giờ Mỹ, Minh Béo sẽ phải ra tòa cho buổi luận tội, được gọi là "arraignment". Nhiều người Việt đã nhầm tưởng rằng đây là phiên xét xử, nhưng thật ra nó chỉ là ngày mà tòa hỏi xem nghi can có nhận tội hay không.
Nếu nghi can nhận tội thì sẽ có buổi nhận tội và kết án, nếu có. Còn nếu không nhận tội thì tòa sẽ định ngày xét xử tiếp theo, các vấn đề hành chính liên quan...
Hiến pháp của Mỹ bảo đảm rằng nghi can hình sự phải được xét xử "một cách nhanh chóng", tức là "speedy trial right". Luật của tiểu bang California cũng yêu cầu các nghi can bị khởi tố trọng tội "felony" sẽ được xét xử trong vòng 60 ngày từ buổi luận tội "arraingment" nói trên.
(Xem thêm: Anh, ehị ruột đã đến Mỹ và gặp Minh Béo trong trại giam)
Trên thực tế thì khi sắp lịch xét xử, tòa sẽ luôn hỏi rằng: "Nghi can có chịu bỏ quyền xét xử nhanh chóng không?"(Will Defendant waive time?). Nếu nghi can không chịu bỏ quyền này thì tòa phải sắp xếp lịch xử án trong vòng 60 ngày. Ngược lại, thì tòa xem lịch xử thế nào và tìm ngày phù hợp, lúc ấy, nghi can phải đồng ý. Trong vòng 10 ngày mà nghi can đồng ý và đã chọn, phiên xử sẽ diễn ra.
Tòa cũng sẽ sắp xếp các phiên xử nhỏ khác có liên quan, ít nhất là phiên "chuẩn bị sẵn sàng cho buổi xử" (readiness conference), phiên này phải diễn ra trước vụ xử có bồi thẩm đoàn.
Phiên xử chính được gọi là "trial" - phiên xử này có bồi thẩm đoàn và quan tòa chỉ đóng vai người trọng tài cho hai bên công tố viên và luật sư biện hộ cãi với nhau. Các phiên tòa thường thấy trong các bộ phim ở Mỹ chính là phiên tòa này.
Thực tế thì phiên xử này chỉ là bước cuối cùng trong một vụ án từ lúc bị bắt tới lúc xử. Nếu bồi thẩm đoàn tuyên bố vô tội thì nghi can được thả ngay tại tòa và bên công tố không được kháng án. Còn nếu có tội thì có thêm phiên xử kết án, sau đó phạm nhân sẽ có thể kháng án.
Các tòa án ở Mỹ luôn rất bận rộn và tòa án quận Cam càng bận bịu hơn, vì đó là một quận đông dân.
Khi toà hỏi về việc hoãn thời gian xử án, các luật sư thường khuyên thân chủ là nên chấp nhận. Phần vì tòa quá tải và đòi xử sớm sẽ khiến cả tòa và công tố viên tức giận. Phần khác, quan trọng hơn, là khi đòi xét xử nhanh mà tòa cứ "ngâm" án thì chỉ có cách đưa ra lời biên hộ "xét xử chậm".
Tuy nhiên, hiến pháp Mỹ lại không quy định xét xử thế nào là chậm. Một vụ giết người bị "ngâm" 18 tháng còn chưa bị xem là "chậm" vì nghi can không chứng minh được là sự chậm trễ dẫn đến thiếu công bằng (prejudice) cho nghi can.
Mặt khác, thường thì một vụ xử "trọng tội", nếu ngâm quá 12 tháng thì đã có lý do để xem xét rằng quyền xét xử nhanh chóng của nghi can đã bị vi phạm. Vì thế, tòa án thường cố gắng sắp xếp để xử trước 12 tháng từ ngày luận tội.
Khi nghi can chấp nhận bỏ quyền xét xử chậm, lịch xử được sắp xếp theo kiểu "tới trước thì xử trước". Tòa án nơi tôi từng thực tập thường sắp lịch trình xét xử từ 5 đến 8 tháng từ ngày của phiên xử luận tội. Tòa quận Cam thì chắc chắn là bận hơn nên lịch xử sẽ phải lùi lại chừng 6-12 tháng.
Trong lúc chờ đợi xử án, nếu nghi can hối hận vì đã bỏ quyền xét xử nhanh, thì họ phải xin chuyển ngày xét xử sớm hơn bằng một động thái (motion). Tuy vậy tòa chỉ cho phép trong những trường hợp sau: Một là các bên liên quan được thông báo đàng hoàng, hai là tòa thấy rằng vụ án này có nguyên nhân để được xét xử sớm. Điều thứ hai có nghĩa rằng chuyện nghi can thay đổi ý định là không đủ. Ngược lại, nếu một nhân chứng quan trọng bệnh nặng và sắp chết thì tòa có thể sẽ xử sớm.
Vì vậy, phiên xét xử chính có bồi thẩm đoàn dành cho Minh Béo phải từ 6 -12 tháng nữa mới diễn ra. Còn thời gian xử án - tức là từ ngày hai bên công tố và biện hộ đưa ra lời mở đầu, cho tới lúc trình bằng chứng, đưa ra lời khai của nhân chứng, cho tới lúc bồi thẩm đoàn đưa ra lời kết tội hay vô tội, thì chắc khoảng từ một tuần tới 4 tuần chứ ít khi lâu hơn.
Đây là một phần trong quá trình xét xử hình sự ở Mỹ mà các luật sư phải gặp hằng ngày, nhưng ít người biết. Ngày mai, khi Minh Béo ra tòa, chúng ta sẽ biết được nhiều điều: anh ấy có nhận tội không, khi nào sẽ có phiên xét xử tiếp theo, và luật sư của anh ấy là ai? Những lời đồn đoán sẽ được làm rõ, nhưng bằng chứng như thế nào thì còn phải chờ tới ngày xét xử chính.
>> Xem thêm: Liệu Minh Béo có thành công với lời biện hộ bị cảnh sát gài bẫy?
 |
Vì sao tiền thuê luật sư cho Minh Béo lên tới 200.000 đôla?
Khoản tiền thuê luật sư cho Minh Béo được giới luật sư ước tính khoảng 200.000 USD, một con số khiến nhiều người giật mình. |
Chia sẻ bài viết của bạn tại đây.