Phó tổng thống Sara Duterte tới sân bay Manila sáng nay, lên chuyến bay EK337 của hãng Emirate để tới Hà Lan, vài tiếng sau khi bố bà, cựu tổng thống Rodrigo Duterte, bị đưa lên máy bay đến The Hague, nơi đặt trụ sở Tòa Hình sự Quốc tế (ICC).
Văn phòng của bà cho hay bà sẽ tới The Hague gặp đội ngũ pháp lý của ông Duterte và thảo luận về cách bào chữa với cáo buộc "phạm tội ác chống lại loài người" mà ICC đưa ra.
Trước đó, bà Sara đã đến căn cứ Villamor, nơi ông Duterte bị tạm giữ sau khi bị bắt, để gặp bố, nhưng không được phép vào. Bà cáo buộc việc cảnh sát Philippines bắt ông Duterte tại sân bay là "vụ bắt cóc cấp nhà nước".
Phó tổng thống Philippines Sara Duterte tại cuộc họp báo ở thủ đô Manila tháng 12/2024. Ảnh: AFP
"Tất cả là bởi dường như họ sẽ thua trong cuộc bầu cử giữa kỳ, khi cử tri ủng hộ mạnh mẽ đảng Dân chủ Philippines (PDP)", bà nói. "Không có cơ sở pháp lý nào để bắt hoặc bàn giao bố tôi cho ICC".
PDP là đảng của ông Duterte và bà Sara, sẽ cạnh tranh với các ứng viên đảng Liên bang Philippines (PFP) của Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. trong cuộc bầu cử giữa kỳ sẽ diễn ra vào tháng 5.
Bà Sara là Phó tổng thống, nhưng được bầu riêng rẽ với Tổng thống Marcos Jr. và thường xuyên có quan điểm bất đồng với ông.
Ông Duterte bị bắt sáng 11/3 sau khi đáp xuống sân bay Ninoy Aquino ở Manila theo lệnh của ICC, liên quan chiến dịch chống ma túy khi ông đương nhiệm. Ông sau đó bị giữ tại phòng chờ của căn cứ không quân Villamor, cơ sở sử dụng chung đường băng với sân bay Ninoy Aquino.
Đến 21h cùng ngày, ông cùng ba người khác lên máy bay để tới The Hague, Hà Lan, nơi đặt trụ sở ICC. Các luật sư của cựu tổng thống đã nộp đơn đề nghị Tòa án Tối cao Philippines yêu cầu chính phủ trả tự do cho ông, nhưng bất thành.
Veronica "Kitty" Duterte, một người con gái khác của ông Duterte, sẽ nộp đơn kiến nghị ngày 12/3 để đề nghị Tòa án Tối cao can thiệp.
"Đơn kiến nghị này sẽ phản đối chính phủ Philippines vì đã giam giữ một công dân Philippines, bắt cóc và giao nộp ông cho tổ chức nước ngoài. Bản kiến nghị cũng sẽ đề nghị Tòa án Tối cao buộc chính phủ phải đưa cựu tổng thống về nước và lý giải những hành vi vi phạm hiến pháp đối với các quyền của ông ấy", luật sư Salvador Panelo cho hay.
Luật sư Panelo cũng cho rằng vụ bắt cựu tổng thống là bất hợp pháp vì Philippines đã rút khỏi ICC. "Cựu tổng thống không có đại diện pháp lý vào thời điểm bị bắt. Cảnh sát không xuất trình bản cứng của lệnh bắt", Panelo nói thêm.
Trả lời truyền thông đêm 11/3, Tổng thống Marcos Jr. cho biết vụ bắt ông Duterte là "đúng đắn và chính xác". Theo ông, người tiền nhiệm Duterte sẽ bị đưa đến The Hague để đối mặt các cáo buộc liên quan những vụ giết người trong cuộc chiến chống ma túy.
Cựu tổng thống Rodrigo Duterte (trái) trong máy bay ở Manila, Philippines ngày 11/3. Ảnh: ABS-CBN
Trong nhiệm kỳ tổng thống 2016-2022, ông Duterte đã phát động cuộc chiến chống ma túy, cho phép cảnh sát bắn chết các nghi phạm ma túy ngay tại chỗ mà không cần qua xét xử. Cảnh sát cho biết chiến dịch đã khiến hơn 6.000 người thiệt mạng, nhưng các nhóm nhân quyền ước tính con số thực tế lên tới 30.000 người.
ICC đã mở cuộc điều tra những cáo buộc cho rằng chiến dịch chống ma túy mà ông Duterte phát động là "tội ác chống lại loài người". Reuters cho biết theo bản cứng lệnh bắt của ICC mà họ có được, ông Duterte bị cáo buộc phải chịu trách nhiệm về các vụ sát hại ít nhất 43 người trong giai đoạn 2011-2019.
Huyền Lê (Theo GMA News, AFP, Inquirer)