 |
|
Tác phẩm điêu khắc Võ Thị Sáu của hoạ sĩ Diệp Minh Châu. |
Với hai bàn tay trắng, cậu học trò Diệp Minh Châu ra Hà Nội học lớp dự bị trường Mỹ thuật Đông Dương. Vào thời ấy, cả châu Á mới có 2 trường mỹ thuật chính quy, đào tạo theo phương pháp khoa học của châu Âu, một ở Hà Nội, một ở Ấn Độ do người Anh sáng lập. Ở quê nhà, không ai tin là anh “Tư Châu” (tên thường gọi của hoạ sĩ) có thể sống nổi nơi đất Bắc khi hàng tháng không có tiền ăn tiền học. Song, để tồn tại được giữa đất Hà thành, Diệp Minh Châu đã làm tất cả những gì mà một chàng trai có thể làm được để sống và học.
Sau một năm học dự bị (vì chưa đỗ chính thức), Diệp Minh Châu lại trở về quê nhà. Hàng ngày, anh ra bờ sông ngóng trông con thuyền của người đưa thư... Rồi một hôm con thuyền đó qua sông với bức thư của Đốc học chính Đông Dương gửi về, báo tin thí sinh Diệp Minh Châu đỗ thủ khoa Trường Mỹ thuật Đông Dương khóa 1940. Thế là cả làng, cả xóm kéo đến, không phải để “chia buồn” như năm trước mà để chúc mừng anh thành công bước đầu trên con đường nghệ thuật.
Từ quê nhà, Diệp Minh Châu lại lên toa đen (toa hạng bét) ra Hà Nội học. Quần áo lấm lem (mấy ngày phải nằm toa đen sát cạnh đầu tàu hỏa chạy than), anh đến thẳng nhà thày Tô Ngọc Vân. Thày Vân chìa tay bắt nhưng người học trò nghèo ngần ngại vì tay anh đầy bụi bẩn. Thấy vậy, thày Vân siết chặt tay anh, nói: "Không! Bàn tay này đáng bắt lắm!... Tôi đã dạy 10 năm nay, chưa thấy học trò nào vẽ được như anh, tôi biết anh sẽ đỗ cao, nhưng chưa dám nói trước. Anh thật xứng đáng!". Đoạn thày Vân quay vào, cho người mẫu khỏa thân (nguyên mẫu của bức hoạ Người mẫu với hoa sen) nghỉ... để tiếp người học trò từ Nam Bộ.
Diệp Minh Châu lại tiếp tục những ngày khổ học. Tiếng là sinh viên Cao đẳng Mỹ thuật, nhưng quanh năm ngày tháng anh chỉ có một bộ đồ tây duy nhất để đến trường. Đôi giày của anh mòn hết đế, trời nắng thì rát hai bàn chân, trời mưa thì sũng bùn nước. Nhiều hôm không có cơm ăn, tan học, anh phải vào quán cơm xe kéo ăn đĩa xôi lạc.
Khổ học là vậy, thế mà Diệp Minh Châu lại không thi tốt nghiệp Cao đẳng Mỹ thuật được, vì lúc ấy Nhật đảo chính Pháp, bắt hết các giáo sư người Pháp ở trường... Diệp Minh Châu lao vào hoạt động trong phong trào thanh niên trí thức Hà Nội; tham gia bình dân học vụ, tổ chức triển lãm lấy tiền ủng hộ đồng bào bị nạn đói 1945. Cách mạng Tháng Tám thành công, ông quay về quê hương, vào bưng biền chiến khu Đồng Tháp Mười tham gia kháng chiến, vẽ tranh Hồ Chí Minh... Cứ thế, cả một đời, hơn 60 năm lao động miệt mài, họa sĩ đã sáng tác hàng nghìn bức tranh, tượng.
(Theo Người Lao Động)