Con gái tôi 5 tuổi, đang học mẫu giáo lớn. Cháu có thể tự làm được những việc cá nhân như đánh răng, rửa mặt, xúc ăn, mặc quần áo… nhưng thường rất chậm chạp.
Tôi đã cố gắng cho con đi ngủ sớm tối hôm trước (nhưng thường cũng 10h, dù từ 9h mẹ đã nhắc uống sữa, đánh răng, nhưng con cứ đủng đỉnh, lăng xăng), sáng ra cháu thường tỏ ra gà gật, khó dậy, dậy rồi thì uể oải, chậm chạp. Buổi sáng tôi thường cảm thấy rất stress. Nếu tình trạng cứ thế này thì sang năm vào lớp 1 cháu sẽ rất khó thích nghi và không thể đi học đúng giờ. Xin chuyên gia cho lời khuyên, làm sao để con làm mọi việc nhanh nhẹn và có thể hoàn thành mọi việc cho đúng giờ vào buổi sáng. (Minh Anh)
Trả lời
Trước hết chúng tôi giả định sự chậm chạp trong hành vi của cháu chỉ xảy ra trong những tình huống nhất định như khi phải đến trường, khi phải thực hiện những yêu cầu cụ thể của mẹ (hay nói khác đi là do yếu tố tâm lý, còn bản thân khả năng của cháu có thể làm mọi việc nhanh hơn).
Trong rất nhiều gia đình, con cái thường dậy rất sớm vào cuối tuần hoặc dậy rất sớm vào những hôm lớp học của cháu tổ chức hoạt động dã ngoại (ví dụ đi xem xiếc, đi thăm vườn bách thú) nhưng lại lề mề chậm chạp vào những ngày đi học. Như vậy, rõ là đi học không phải là một việc hứng thú với cháu. Bố mẹ cần tạo ra một động lực hoặc hứng thú mới đối với việc đi học này giống như mỗi ngày mới là một ngày con được đi xem xiếc hoặc một ngày cuối tuần vậy.
Trong trường hợp của anh chị, đầu tiên cha mẹ nên tập trung quản lý thời gian biểu cố định vào buổi tối với các thời gian sinh hoạt và đi ngủ. Những nhiệm vụ cụ thể này nên được viết ra dưới dạng bảng theo dõi để ở chỗ dễ nhìn để trẻ có thể tự nhắc nhở mình. Với từng nhiệm vụ cháu thực hiện được, cháu sẽ được tặng sao thưởng, hoặc hình dán thưởng. Cũng có thể sử dụng các quyền lợi ví dụ như nếu con không uống sữa và đánh răng đúng giờ thì mẹ sẽ không đọc truyện cho con trước khi đi ngủ nữa.
Tiếp theo, cha mẹ thực hiện các bảng theo dõi hành vi vào buổi sáng gồm: thức dậy vào lúc 6h30 sáng sau khi mẹ nhắc 1 lần (3 sao thưởng), tự đánh răng (1 sao thưởng), ăn sáng và sẵn sàng để đến trường lúc 7h15 (2 sao thưởng). Bên cạnh những sao thưởng trẻ kiếm được có thể được quy đổi ra những phần thưởng to hơn, cha mẹ sẽ chú ý nhiều hơn đến những hành vi tốt của con và khen ngợi con để cháu cảm thấy tự hào khi làm được việc tốt và sẽ có xu hướng lặp lại những hành vi này trong tương lai.
Thạc sĩ Trần Thành Nam
Trung tâm hỗ trợ tâm lý cộng đồng SPC