 |
|
Bush và Powell. Ảnh: AP. |
Bốn thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa lần này đã đứng về phe đối lập Dân chủ trong Ủy ban Vũ trang Thượng viện thông qua dự luật, để phản đối đề xuất cứng rắn hơn do tổng thống đưa ra. Tỷ lệ bỏ phiếu thông qua trong ủy ban này là 15/9.
Tổng thống Bush muốn cho phép ép cung các nghi phạm bị giam ở vịnh Guantanamo (Cuba), đồng thời bảo vệ CIA và những người hỏi cung của Mỹ khỏi bị truy tố khi sử dụng những biện pháp có thể trái với Công ước Geneva.
Các thượng nghị sĩ "nổi loạn" bên đảng Cộng hòa có John McCain, John Warner – người vẫn thường ủng hộ Bush, Susan Collins và Linsay Graham. Chia sẻ quan điểm của họ, cựu ngoại trưởng Colin Powell bình luận trong một bức thư : “Thế giới bắt đầu nghi ngờ cơ sở đạo đức trong cuộc chiến chống khủng bố của chúng ta”. Theo Powell, dự luật của ông Bush tái định nghĩa Công ước Geneva, vì vậy “càng làm tăng mối nghi ngờ này và khiến binh lính chúng ta gặp nguy hiểm”.
Phát ngôn viên Nhà trắng Tony Snow bình luận Powell “không hiểu rõ” kế hoạch của Nhà Trắng. Sau đó, Snow nhận xét có lẽ ông không nên dùng từ đó: “Tôi biết là Colin Powell cũng muốn đánh bại khủng bố thôi”.
Ngoại trưởng Condoleezza Rice đưa ra một bức thư riêng. Rice bình luận rằng việc thu hẹp các tiêu chuẩn về đối xử với nghi phạm như ông Bush đề xuất “sẽ giúp bổ sung một định nghĩa có ý nghĩa và làm rõ những khái niệm chưa rõ ràng trong các hiệp ước”.
Ông Bush còn có đến tận tòa nhà Quốc hội để vận động cho dự luật của mình: “Nếu dự luật không rõ ràng, thì sẽ có sự mập mờ, chương trình không thể được tiến hành và người dân Mỹ sẽ gặp nguy hiểm”.
Quốc hội Mỹ còn hai tuần để đạt thỏa hiệp trước khi nghỉ trước bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tháng 11. Nếy không đạt điều này, quy chế cho tù nhân Guantanamo vẫn chưa được rõ ràng, và việc đảng Cộng hòa chia rẽ trong vấn đề an ninh sẽ khiến các ứng cử viên gặp nhiều khó khăn khi vận động về một vấn đề được coi là lợi thế của đảng.
Tổng thống Bush mới đây đã thông báo kế hoạch lập lại các tòa án quân sự, bị ngừng lại hồi tháng 6. Nếu Quốc hội thông qua kế hoạch của ông, các nghi phạm trong đó có Khalid Sheikh Mohammed, kẻ bị coi là hoạch định vụ 11/9, sẽ ra tòa trong vòng ít tháng tới.
Tòa án tối cao Mỹ đã kết luận là ông Bush không có quyền ra lệnh lập các tòa án trên, nhưng để ngỏ khả năng Quốc hội có thể cho phép ông làm việc này.
M.C. (theo BBC, AP)