"Bệnh nhân 1342" - tiếp viên hàng không, đã vi phạm quy định tại khu cách ly riêng của Vietnam Airlines. Những thành viên thuộc từng tổ bay khi về nước phải cách ly, không được tiếp xúc với nhau, nhưng nam tiếp viên này (về từ Nhật Bản) đã đi sang khu cách ly khác, sau đó bị nhiễm bệnh từ một bệnh nhân thuộc một tổ bay về từ Rumani.
Khi được về nhà cách ly, anh này tiếp tục vi phạm quy định, tiếp xúc gần với nam giáo viên 32 tuổi của trung tâm Anh ngữ Key English, gặp mẹ (ngụ huyện Hóc Môn), người phụ nữ (trú Bình Thạnh) và bạn nam (ở quận 6)... Hiện, "bệnh nhân 1342" là nguồn lây nCoV cho 3 người khác ngoài cộng đồng.
Theo TS.Nguyễn Hữu Thế Trạch (Đoàn luật sư TP HCM), nam tiếp viên hàng không đã vi phạm nghiêm trọng quy định về phòng, chống lây nhiễm bệnh truyền nhiễm, gây hậu quả rất nghiêm trọng đối với bản thân, những người bị nhiễm bệnh cũng như toàn xã hội. Bởi không thể loại trừ khả năng còn những trường hợp nhiễm bệnh khác xuất phát từ những bệnh nhân này. Do đó, cơ quan chức năng cần xử lý nghiêm để răn đe, phòng ngừa những hành vi tương tự.
Tùy tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi mà có thể truy cứu trách nhiệm hình sự người này theo quy định tại Điều 240 BLHS 2015 về tội Làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người, hướng dẫn tại Mục 1.1 Công văn số 45/TANDTC-PC của TANDTC về việc xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống Covid-19.
Theo đó, tùy trường hợp phạm tội mà bệnh nhân này có thể bị phạt tiền 50-200 triệu đồng, hoặc bị phạt tù 1-12 năm. Đồng thời, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền 20-100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định 1-5 năm.
Đồng quan điểm, ông Võ Đan Mạch (Giám đốc Công ty Luật TNHH MTV Ta Pha) cho rằng, hành vi của nam tiếp viên hàng không được xem là trường hợp thực hiện hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người quy định tại điểm c khoản 1 Điều 240 và bị xử lý về tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm cho người như hướng dẫn của công văn số 45/TANDTC-PC của TANDTC.
Cụ thể là: người đã được thông báo mắc bệnh; người nghi ngờ mắc bệnh hoặc trở về từ vùng có dịch bệnh Covid-19 đã được thông báo cách ly nhưng có hành vi không tuân thủ quy định về cách ly gây lây truyền dịch bệnh Covid-19 cho người khác.
Trường hợp hành vi của "bệnh nhân 1342" chưa đến mức phải xử lý hình sự, vẫn phải chịu trách nhiệm hành chính được quy định tại Điều 11 Nghị định số 117/2020/NĐ-CP ngày 28/9 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế với mức phạt 5-20 triệu đồng.
Đối với Vietnam Airlines, luật sư Trạch cho rằng, đơn vị này đã được cho phép quản lý, điều hành khu cách ly riêng dành cho các thành viên tổ bay về từ nước ngoài thì phải tuân thủ, thực hiện mọi biện pháp theo đúng quy định để quản lý người cách ly.
Theo đó, cần xem xét làm rõ Vietnam Airlines có hay không buông lỏng quản lý để cho "bệnh nhân 1342" vi phạm quy định tại khu cách ly, dẫn đến việc nhiễm bệnh và lây lan dịch bệnh cho những người khác.
Tuy nhiên, căn cứ Điều 76 BLHS 2015, nếu đơn vị này có hành vi buông lỏng quản lý làm lây lan dịch bệnh cũng không thể áp dụng quy định tại Điều 240 BLHS 2015 để xử lý trách nhiệm hình sự của pháp nhân. Mà pháp nhân chỉ có thể bị xử lý hành chính đối với hành vi "không thực hiện đúng quy định về quản lý cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế" theo khoản 5 Điều 4, Điều 11 Nghị định số 117/2020/NĐ-CP ngày 28/9 với mức phạt 10-40 triệu đồng.
Trong khi đó, luật sư Mạch cho rằng, hiện chưa có văn bản nào quy định một cách minh thị, rõ ràng về chế tài đối với việc thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý trong cách ly y tế. Do vậy, cơ quan chức năng cần làm rõ trách nhiệm của Vietnam Airlines và cả chính quyền địa phương trong việc giám sát người cách ly, để để xảy ra tình trạng lây nhiễm Covid-19 ra cộng đồng để có biện pháp cảnh cáo, xử lý phù hợp.
Tội Làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người
1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người, thì bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 200 triệu đồng, hoặc phạt tù 1-5 năm:
a) Đưa ra hoặc cho phép đưa ra khỏi vùng có dịch bệnh động vật, thực vật, sản phẩm động vật, thực vật hoặc vật phẩm khác có khả năng lây truyền dịch bệnh nguy hiểm cho người, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
b) Đưa vào hoặc cho phép đưa vào lãnh thổ Việt Nam động vật, thực vật hoặc sản phẩm động vật, thực vật bị nhiễm bệnh hoặc mang mầm bệnh nguy hiểm có khả năng lây truyền cho người.
c) Hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 5-10 năm:
a) Dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp tỉnh hoặc Bộ trưởng Bộ Y tế.
b) Làm chết người.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 10-12 năm:
a) Dẫn đến phải công bố dịch thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ.
b) Làm chết hai người trở lên.
4. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20-100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định 1-5 năm.
Quốc Thắng