Sau khi chết, các tế bào trong cơ thể bị phá vỡ, song song với đó là sự xâm lấn của các loại vi khuẩn. Ảnh minh họa: Science Photo Library
Sau khi tim ngừng đập, các tế bào thiếu oxy, nồng độ axit tăng, các enzim bắt đầu tiêu hóa màng tế bào sau đó tràn ra ngoài khi tế bào bị phá vỡ. Quá trình này thường bắt đầu từ gan và não, sau đó là tất cả các mô và cơ quan khác.
Thành mạch máu vỡ, các tế bào máu tràn ra ngoài, sau đó đọng lại ở các mao dẫn và mao mạch nhỏ, da bắt đầu đổi màu. Nhiệt độ cơ thể bắt đầu giảm cho đến khi bằng môi trường xung quanh. Cùng lúc, quá trình co cứng bắt đầu từ mí mắt, hàm và các cơ ở cổ rồi lan dần toàn thân và kết thúc ở các chi. Tế bào cơ không còn năng lượng khiến các bó cơ trở nên cứng nhắc và khóa chặt các khớp xương.
Khi chúng ta còn sống, vi khuẩn trong cơ thể hầu hết tập trung ở ruột. Tuy nhiên, khi hệ miễn dịch ngừng hoạt động, những nhóm vi khuẩn gồm hàng nghìn loại khác nhau này bắt đầu "tiêu hóa" cơ thể. Nạn nhân đầu tiên của chúng là ruột, sau đó đến các mô đường ruột xung quanh, từ trong ra ngoài. Hỗn hợp chất lỏng chảy ra từ các tế bào bị phá hủy là nguồn thực phẩm dồi dào giúp vi khuẩn tăng lên nhanh chóng. Dần dần, chúng len lỏi vào các mao mạch hệ tiêu hóa và hạch bạch huyết, lan sang gan, lá lách rồi đến tim và não.
Nhóm nghiên cứu của bác sỹ pháp y Gulnaz Javan đã thu thập mẫu tế bào gan, lá lách, não, tim và máu của 11 tử thi tại nhiều thời điểm, trong khoảng từ 20 đến 240 giờ sau thời điểm tử vong. Phân tích ADN trong từng mẫu tế bào, họ nhận thấy sự khác biệt giữa thành phần của vi khuẩn trong tử thi tại các thời điểm khác nhau (tính từ thời điểm qua đời). Vi khuẩn cần 20 giờ để đến được gan và thời gian tối thiểu để chúng lan khắp cơ quan nội tạng là 58 giờ.
Như vậy, dựa vào yếu tố này, các nhà nhà khoa học có thể ước tính khoảng thời gian trôi qua kể từ thời điểm chết.
Một cơ thể đang phân hủy trong lòng đất có thể làm thay đổi rõ rệt đặc tính hóa học của đất và tác động có thể kéo dài nhiều năm. Theo ước tính, cơ thể người chứa khoảng 50–75% là nước, mỗi kg trọng lượng không chứa nước giải phóng 32g nitơ, 10g phốt pho, 4g kali và 1g magiê vào đất. Ban đầu, các chất trên sẽ giết chết hết các loài thực vật bên dưới và xung quanh do độc tính của nitơ hoặc do chất kháng sinh do ấu trùng tiết ra. Tuy nhiên, kết thúc quá trình này, đất xung quanh có lợi cho sự phát triển của hệ thực vật.
Việc nghiên cứu về sự thay đổi của môi trường đất quanh tử thi cũng là một phương pháp tìm kiếm những nạn nhân bị sát hại và chôn ở những ngôi mộ nông. Các kết quả phân tích đất ở nơi chôn cất cũng có thể giúp ước tính thời gian qua đời.
Trang Nguyễn (Theo BBC)