Tập đoàn quân sự tư nhân Wagner không phải là gia tài duy nhất của Yeyvgeny Prigozhin, người cầm đầu cuộc nổi loạn vũ trang ngắn ngủi ở Nga cuối tháng trước. Prigozhin còn là tỷ phú sở hữu đế chế kinh doanh phức tạp, với nguồn thu nhiều tỷ USD.
Phần lớn tài sản và cơ sở làm ăn của Prigozhin nằm ở thành phố St. Petersburg, quê nhà và cũng là nơi ông đặt những viên gạch đầu tiên cho tham vọng thăng tiến trong hệ thống chính trị Nga.
Toàn cảnh cuộc nổi loạn của Wagner tại Nga vào ngày 24/6. Nguồn: WSJ, Reuters, AFP
Tổng thống Vladimir Putin cho biết chính phủ Nga đã trả cho Prigozhin gần hai tỷ USD trong hơn một năm qua, trong đó khoảng một tỷ USD dành cho lực lượng Wagner tham chiến tại Ukraine. Số tiền còn lại được rót cho Concord, công ty dịch vụ ăn uống và nhà hàng, qua các hợp đồng cung ứng thực phẩm cho quân đội.
Dmitry Kiselev, giám đốc đài truyền hình nhà nước Nga Rossiya Segodnya, ngày 1/7 nhận định Concord trên thực tế hưởng lợi gần 845 tỷ ruble (khoảng 9,6 tỷ USD) nhờ các hợp đồng với chính phủ. Kiselev không tiết lộ ông lấy con số này từ nguồn nào, song nhấn mạnh Prigozhin nắm trong tay "đế chế kinh doanh lẫn tham vọng rất lớn".
Nhóm nhà báo điều tra Verstka Media hoạt động tại Nga đã phát hiện một số công ty Nga có liên hệ với Prigozhin nhưng không được đăng ký kinh doanh dưới tên ông. Tiêu biểu là Russockapital, công ty cung cấp thực phẩm cho các trường học và bệnh viện ở khu vực Moskva, từng thắng thầu hơn 150 hợp đồng dịch vụ công và thu lợi khoảng 760 triệu ruble (khoảng 8,9 triệu USD) trong năm 2022.
Hãng truyền thông MBK Media phát hiện Prigozhin còn liên quan tới công ty Verona, cung cấp thực phẩm cho trường học tại Moskva với lợi nhuận 750 triệu ruble (khoảng 8,8 triệu USD) vào năm ngoái. Vào năm 2020, một công ty khác của Prigozhin là AVK đã trúng thầu hợp đồng cung cấp thức ăn cho bệnh nhân Covid-19 ở khu Kommunarka, thuộc vùng Moskva, với giá trị 190.000 USD.
Trùm Wagner Yevgeny Prigozhin rời trụ sở Quân khu miền Nam ở thành phố Rostov-on-Don, Nga ngày 24/6. Ảnh: AFP
Ngoài cung ứng thực phẩm, ông trùm Wagner còn kiếm tiền từ bất động sản. Prigozhin là giám đốc công ty bất động sản đang quản lý Trung tâm PMC Wagner, trụ sở chính của tập đoàn.
Tòa nhà được khai trương vào tháng 11/2022, trên phố Zolnaya của thành phố St. Petersburg, sau khi ông trùm 62 tuổi thừa nhận mình là người sáng lập tập đoàn quân sự tư nhân khét tiếng. Trong nhiều năm trước, Prigozhin luôn phủ nhận vai trò của mình với Wagner.
Tòa nhà 23 tầng không chỉ là nơi đặt tổng hành dinh của Wagner. Công ty quản lý còn cho thuê văn phòng, đồng thời tài trợ nơi làm việc cho người sáng tạo nội dung, chuyên viên thiết kế và chuyên gia công nghệ thông tin với điều kiện họ thực hiện các dự án "yêu nước", trong đó có ủng hộ chính phủ và chiến sự tại Ukraine.
Trong vòng 6 tháng sau khi khai trương, Trung tâm Wagner PMC quy tụ hàng chục khách hàng mới, trong đó có những blogger ủng hộ chiến sự, tổ chức Cyberfront-Z chuyên về tạo ảnh hưởng mạng xã hội và một trường dạy sử dụng máy bay không người lái (UAV). Trang Insider ghi nhận một trong những khách thuê văn phòng ở Trung tâm PMC Wagner còn tổ chức lớp phổ cập kiến thức quân sự cho thiếu niên.
Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB) ngày 24/6 khám xét Trung tâm PMC Wagner, tịch thu tài liệu và thiết bị liên quan tổ chức bán quân sự của Prigozhin. Tuy nhiên, trong thông báo sau đó hai ngày, công ty quản lý tòa nhà tuyên bố vẫn hoạt động bình thường. Khách thuê văn phòng không hủy hợp đồng hay cắt quan hệ với Trung tâm PMC Wagner cũng như Prigozhin.
"Từ ngày 27/6, chúng tôi vẫn làm việc bình thường theo đúng quy định pháp luật tại Nga", Anna Zamaraeva, người quản lý mảng truyền thông và blogger của trung tâm, nói.
Trung tâm PMC Wagner tọa lạc ở phố Zolnaya, thành phố St. Petersburg, tiếp tục hoạt động sau vụ nổi loạn của Wagner ngày 24/6. Ảnh: Meduza
Ngoài tòa nhà 23 tầng ở St. Petersburg, Prigozhin còn đang nắm giữ 80% cổ phần của một công ty khác cũng thuộc mảng cho thuê và quản lý bất động sản, theo báo địa phương Bumaga. Wagner hồi tháng 4 mở thêm một cơ sở tập bắn súng và 4 câu lạc bộ võ thuật ở Nga.
Prigozhin sở hữu một số văn phòng trong khách sạn Trezzini Palace, nơi ông hay gọi là "khách sạn riêng" và không ít lần công khai ý định đầu tư trùng tu, mở rộng sang mảnh đất cạnh bên. Giới chức Nga đã khám xét cơ sở này vào ngày 24/6 và tịch thu khoảng 4 tỷ ruble (hơn 46 triệu USD) tiền mặt mà theo lời Prigozhin là tiền trả lương cho lính Wagner.
Ông trùm cũng nhiều lần tìm cách lấn sang mảng xây dựng hạ tầng ở St. Petersburg, với tuyên bố muốn đầu tư khoảng 300 tỷ ruble (hơn 3,3 tỷ USD) cho hạ tầng thành phố. Năm 2021, công ty Megaline, được cho là có liên hệ với Prigozhin, ký với ủy ban đầu tư thành phố hợp đồng xây khu công nghiệp biển ở ngoại ô.
Gia đình Prigozhin sở hữu một khu biệt thự cao cấp gần hồ Lakhta ở ngoại ô St. Petersburg. Hồ sơ kiểm toán của Concord cho thấy công ty là đơn vị xây dựng 49 căn biệt thự ở khu vực, trong đó một số căn thuộc sở hữu trực tiếp của Prigozhin, người vợ Lyubov, con trai Pavel và con gái Polina. Tổng diện tích đất mà gia đình Prigozhin sở hữu được ước tính khoảng 17.000 m2.
Veronika, cô con gái còn lại trong nhà ông trùm, là chủ nhân khách sạn gần nhà hát Mariinsky nổi tiếng của thành phố. Trong khi đó, người con trai Pavel làm chủ một trung tâm kinh doanh tại khu bờ sông Sinopskaya, trong quận trung tâm St. Petersburg.
Gia đình Prigozhin vẫn giữ quyền sở hữu nhà hàng New Haven, nơi ông trùm dùng để đón tiếp nhiều thành viên trong giới tinh hoa của thành phố vào thập niên 1990 và đầu những năm 2000.
Sau vụ nổi loạn ngày 24/6, Prigozhin chấp nhận sang Belarus, nơi ông kêu gọi người dân Nga tiếp tục ủng hộ khi Wagner nối lại hoạt động tuyển mộ. Tuy nhiên, số phận khối tài sản mà Prigozhin để lại Nga vẫn chưa được làm rõ.
Tổng thống Putin dường như đã ám chỉ cơn bão mới sắp ập đến với đế chế kinh doanh của Prigozhin trong bài phát biểu ngày 28/6. Ông thông báo chính phủ sẽ điều tra liệu ngân sách nhà nước trả cho các công ty của Prigozhin có bị "ăn chặn hoặc ăn bớt" hay không.
Thanh Danh (Theo Meduza, RIA)