Cuộc sống gia đình anh ấy không hạnh phúc. Anh có vợ và hai con gái nhưng tình cảm vợ chồng luôn trục trặc. Anh yêu tôi vì thấy tôi có cuộc sống khó khăn. Trước kia tôi lấy phải chồng nghiện ma túy, có một con. Tôi rất buồn và chán đời. Nhờ có anh động viên an ủi tôi lấy lại được tinh thần. Tôi yêu anh từ lúc nào cũng không biết. Ở bên anh tôi thấy rất bình yên. Tôi rất quý anh, thương anh và luôn lo lắng cho anh.
Tuy nhiên, tôi không muốn mình là người phá vỡ gia đình anh. Anh yêu tôi nhiều lắm. Anh không muốn tôi phải buồn. Tôi nói chia tay, anh không chịu. Dù tôi có đi đến đâu anh ấy cũng đi theo. Anh luôn bảo vệ che chở tôi không cho vợ anh và mọi người chửi tôi. Anh nói sẽ ly hôn vợ để lấy tôi. Tôi phải làm sao đây vừa không muốn bỏ anh vừa không muốn là người phá vỡ gia đình người khác? (Hạ)
Chào bạn,
Đạo đức là một phạm trù riêng biệt, nó có những nguyên tắc thống nhất rất chặt chẽ mà nếu ai vi phạm thì bị kết luận là vô đạo đức. Cạnh tranh sinh tồn, cạnh tranh kinh tế, cạnh tranh tình cảm... lại là một phạm trù khác mà có khi vì sinh tồn, vì tình cảm, vì quyền lợi… người ta có thể gác phạm trù đạo đức ra một bên. Gần như giữa đạo đức và cạnh tranh không thể có sự đồng nhất với nhau. Đã cạnh tranh thì không đạo đức, hoặc rất ít. Còn nếu thực sự đạo đức thì phải chấp nhận không cạnh tranh và tôn trọng giá trị hiện hữu.
Trường hợp của bạn, “nhờ có anh động viên an ủi, bạn lấy lại được tinh thần, và bạn yêu anh từ lúc nào không biết”. Nếu bây giờ dứt khoát chia tay thì bạn có “còn tinh thần không?”. Bạn nói “ở bên anh, bạn thấy rất bình yên, bạn rất quý anh, thương anh và luôn lo lắng cho anh”, tức là bạn đã tham dự vào việc phá vỡ hạnh phúc gia đình của anh ấy rồi, và chính anh ấy cũng đã vi phạm đạo đức chung thủy về pháp luật “một vợ một chồng”.
Bây giờ bạn “không muốn mình là người phá vỡ gia đình anh” thì chỉ là sự trăn trở hơn là bảo vệ hạnh phúc cho gia đình anh. Bạn cũng thấy “anh yêu bạn nhiều lắm”. Vậy khi có vợ con mà đi yêu người khác thì còn có đạo đức không? Chắc chắn là không có đạo đức chung thủy. “Anh ấy không muốn bạn buồn” tức là tình yêu của anh ấy đã dành cho bạn khá nhiều. “Anh ấy luôn bảo vệ, che chở bạn không cho vợ anh và mọi người chửi bạn” tức là anh ấy đã công khai trước mọi người đến độ “nói ly hôn để lấy bạn” thì phải thấy anh ấy đã bỏ gia đình vì bạn. Xét từ hai phía thì bạn đã “yêu anh ấy từ lúc nào không biết”, còn anh ấy thì đã biết yêu bạn hơn vợ anh ấy.
Cái khó của bạn là có con riêng, anh ấy cũng có con riêng; nếu hai người đến với nhau thì vấn đề con cái sẽ thế nào, cần phải tính kỹ. Có nhiều trường hợp, khi còn là bạn bè, là tình yêu thì tốt nhưng khi thành vợ chồng lại có chuyện phức tạp xảy ra.
Bạn chỉ có thể chọn, một là bỏ anh ấy để trả lại hạnh phúc cho gia đình người ta, nếu vậy bạn phải hy sinh tình cảm với anh ấy mà không cần hỏi ý kiến anh ấy. Hai là bạn “là người phá vỡ gia đình người khác”, vì bài toán này chỉ có một đáp số.
Chúc bạn sáng suốt.
GS.TS. Vũ Gia Hiền
Hội Khoa học Tâm lý & Giáo dục TP HCM