Mỗi tháng tôi có thể tiết kiệm một phần tư mức lương của mình (lương công nhân kỹ thuật điện, khoảng 15 triệu đồng mỗi tháng) để đầu tư cổ phiếu được không? Tôi nên đầu tư lâu dài để nhận cổ tức hay chỉ đợi giá cổ phiếu tăng rồi bán kiếm lời?
Lương Tuấn Thành
Nhà đầu tư đang theo dõi cổ phiếu tại một sàn giao dịch chứng khoán ở quận 1 (TP HCM), tháng 3/2021. Ảnh: Quỳnh Trần
Chuyên gia tư vấn:
Cổ phiếu là một trong những kênh đầu tư sinh lời hấp dẫn nhất, nhưng cũng là một kênh có rủi ro cao nhất khi thị trường có những biến động mạnh và chịu ảnh hưởng, chi phối của rất nhiều các yếu tố khác nhau. Vì vậy, bạn cần có những bước chuẩn bị trước khi đầu tư vào thị trường như sau.
Đầu tiên, bạn nên lập quỹ dự phòng khẩn cấp và xây dựng các giải pháp bảo hiểm. Trước khi bắt đầu đầu tư, bước này vô cùng quan trọng. Quỹ dự phòng sẽ giúp bạn đối phó với những tình huống không may xảy ra, như thất nghiệp bất ngờ, các vấn đề sức khỏe hoặc những chi phí không mong đợi. Tôi đề xuất bạn nên tích lũy một quỹ tương đương ít nhất 3-6 tháng chi tiêu hàng tháng. Theo nội dung câu hỏi, bạn sẽ tiết kiệm được một phần tư thu nhập mỗi tháng, nên tôi giả định bạn chi tiêu hết số còn lại khoảng 11 triệu. Như vậy quỹ dự phòng bạn nên xây dựng khoảng 33-66 triệu đồng.
Bên cạnh đó, công nhân kỹ thuật điện là một nghề nghiệp có rủi ro khá cao. Bạn nên kiểm tra lại các loại bảo hiểm đang được doanh nghiệp đóng gồm bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, đảm bảo các loại bảo hiểm này hiện hữu. Đồng thời, với mức thu nhập khoảng 15 triệu đồng mỗi tháng, tôi khuyến nghị bạn sở hữu bảo hiểm nhân thọ để bảo vệ nguồn thu nhập, dự phòng bệnh hiểm nghèo, ốm đau, phẫu thuật, tai nạn... Mức chi phí dự kiến khoảng 5-8% thu nhập và sẽ tăng giảm theo nhu cầu tài chính của người phụ thuộc của bạn.
Khi đã rà soát và thực hiện xong bước thứ nhất, bạn đi đến việc xác định mục tiêu đầu tư. Dựa trên những dữ kiện trên, tôi hiểu rằng bạn đang muốn thực hiện đầu tư đều đặn, định kỳ hàng tháng vào một kênh có tỷ suất sinh lời cao hơn ngân hàng. Tôi khuyên bạn nên xác định mục tiêu tài chính, hay con số mình mong muốn là bao nhiêu trong tương lai và sau khoảng bao lâu. Từ đó, chúng ta có thể đánh giá chính xác bạn có nên đầu tư cổ phiếu hay không và tỷ lệ đầu tư là bao nhiêu. Trong trường hợp này, tôi sẽ gợi ý cho bạn một số mục tiêu cụ thể trong đầu tư như sau.
Thứ nhất là tăng thu nhập bổ sung trong tương lai. Mục tiêu này dành cho những người mong muốn tạo ra một nguồn thu nhập thêm bên cạnh thu nhập chính từ công việc hoặc doanh nghiệp. Đầu tư vào cổ phiếu có khả năng trả cổ tức ổn định và có mức lợi nhuận tốt có thể mang lại thu nhập thụ động hàng năm từ việc nhận cổ tức. Nhà đầu tư có thể chọn các công ty có lịch sử trả cổ tức tốt và có tiềm năng tăng trưởng vững chắc.
Thứ hai là tích lũy tài sản cho hưu trí. Mục tiêu này dành cho những người muốn tích lũy một khoản tài sản đủ lớn để có thể về hưu một cách thoải mái và không phụ thuộc quá nhiều vào thu nhập công việc chính. Đầu tư vào cổ phiếu có tiềm năng tăng trưởng mạnh và thu nhập từ cổ tức có thể giúp bạn tích lũy tài sản dài hạn. Để đạt được mục tiêu này, bạn cần có một kế hoạch đầu tư lâu dài và kiên nhẫn để chờ đợi sự tăng trưởng của cổ phiếu.
Ngoài ra, đầu tư cổ phiếu có thể phục vụ các mục tiêu tài chính khác như mua nhà, du lịch, đầu tư vào giáo dục hoặc mở rộng kinh doanh. Việc đầu tư vào cổ phiếu có thể mang lại lợi nhuận lớn hơn so với nhiều lựa chọn khác, đặc biệt khi đầu tư vào các công ty có tiềm năng tăng trưởng cao.
Nếu đã xác định rõ mục tiêu, bạn tiến đến lựa chọn phương pháp đầu tư. Ở bước này, tôi sẽ chia thành hai phần chính: tỷ trọng phân bổ vốn vào các kênh đầu tư và lựa chọn phương pháp đầu tư cụ thể.
Với việc thực hiện phân bổ toàn bộ 25% thu nhập hàng tháng vào chứng khoán, tôi cho rằng sẽ có rủi ro khá lớn. Bạn nên thực hiện phân bổ đa dạng các lớp tài sản để vừa đảm bảo tính thanh khoản, tối ưu về rủi to, vừa có được hiệu suất đầu tư tốt. Đây chính là nguyên tắc "không bỏ trứng vào một rổ trong đầu tư". Tôi khuyến nghị tỷ trọng cổ phiếu trên thu nhập của bạn khoảng 10-15% là phù hợp. Phần còn lại có thể chọn kênh tiền gửi kỳ hạn 6 hoặc 12 tháng.
Về hai phương pháp đầu tư bạn đang phân vân, tôi sẽ cùng với bạn đánh giá một số ưu điểm và hạn chế của cả hai như sau.
Thứ nhất, chiến lược hưởng cổ tức có ưu điểm là tạo ra dòng thu nhập ổn định từ các công ty đã phát triển ổn định, cổ phiếu ít có sự biến động. Điều này tạo ra sự an toàn kể cả trong những thời gian kinh tế khó khăn hoặc thị trường bất ổn. Bên cạnh đó, ở chiến lược đầu tư này, bạn không chỉ nhận cổ tức bằng tiền mặt, mà còn nhận cổ tức bằng cổ phiếu, lượng cổ phiếu sẽ tăng lên theo thời gian, tạo ra khối tài sản lớn hơn.
Tuy nhiên, hạn chế là thời gian tăng trưởng chậm, sự biến động về tình hình chi trả cổ tức của các công ty có thể thay đổi (giai đoạn đầu cao, sau giảm dần) và vẫn có những rủi ro về biến động thị giá cổ phiếu nếu tình hình doanh nghiệp bất ổn hoặc thay đổi về ngành. Nhìn chung, phương pháp này khá an toàn. Việt Nam là thị trường đang phát triển, để đầu tư theo phương pháp này, bạn vẫn cần tham khảo thêm các chuyên gia.
Thứ hai, chiến lược đợi cố phiếu tăng để bán kiếm lời thường có ba cách thức chính thực hiện. Một là mua bán cổ phiếu theo phân tích kỹ thuật, đòi hỏi bạn phải giao dịch, theo dõi thị trường thường xuyên, cũng như chấp nhận rủi ro cao khi không nắm sát được các yếu tố vĩ mô và nội tại của ngành và doanh nghiệp. Hai là đầu tư theo phương pháp phân tích cơ bản, tức nghiên cứu, đánh giá doanh nghiệp, tài chính và triển vọng tăng trưởng để ra quyết định, cách thức này an toàn hơn. Cuối cùng là kết hợp cả phân tích cơ bản và phân tích kỹ thuật.
Nhìn chung, cả ba cách thức đầu tư đều đòi hỏi một trình độ kiến thức tương đối tốt mới có thể thực hiện. Tôi khuyên nếu bạn muốn thực hiện đầu tư với số vốn bạn dự kiến 3,75 triệu đồng mỗi tháng, để theo phương pháp hưởng chênh lệch giá, bạn có thể thực hiện phương pháp tích sản cổ phiếu. Sau khi tham vấn danh mục cổ phiếu đã được đánh giá bởi các tổ chức uy tín hàng đầu, bạn sẽ thực hiện tích sản đều đặn với một số tiền nhất định hàng tháng và tuân thủ kỷ luật khi đầu tư. Việc này làm giảm thời gian phải nghiên cứu chuyên sâu, đồng thời cũng giúp bạn hạn chế rủi ro biến động giá thông qua việc rót tiền đều đặn và có kỷ luật hàng tháng. Một phương pháp an toàn và đơn giản hơn là thực hiện đầu tư thông qua các quỹ mở, hoặc quỹ chỉ số, phương pháp này giúp bạn tiết kiệm được thời gian và tận dụng ưu thế từ các chuyên gia trên thị trường.
Điều quan trọng trong đầu tư là hướng đến sự thanh thản, an nhàn và tuân thủ chiến lược đầu tư của mình đến cùng. Vì thế, nếu bạn đã lựa chọn phương pháp đầu tư, hãy tôn trọng và kỷ luật với nó.
Trần Mạnh Hoàng Việt
Chuyên gia Hoạch định tài chính cá nhân
Công ty Tư vấn đầu tư và Quản lý gia sản FIDT