Trước tiên, độc giả Nguyễn Hoa cần xác định được đất của gia đình mình có đủ điều kiện chuyển mục đích sử dụng sang đất thổ cư hay không.
Từ ngày 1/8/2024, điều kiện để chuyển đất nông nghiệp sang đất thổ cư được quy định tại khoản 5 Điều 116 Luật đất đai 2024: hộ gia đình, cá nhân được phép chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp trong khu dân cư, đất nông nghiệp trong cùng thửa đất có đất ở sang đất ở nếu phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện hoặc quy hoạch chung hoặc quy hoạch phân khu theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
Tức, từ ngày 1/8/2024, căn cứ cho phép chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp lên thổ cư là quy hoạch sử dụng đất cấp huyện thay vì kế hoạch sử dụng đất cấp huyện hằng năm như trước kia. Theo đó, quy hoạch sử dụng đất cấp huyện được quy định tại Điều 62 của Luật này là 10 năm (tầm nhìn 20 năm). Và kế hoạch sử dụng đất cấp huyện được lập hằng năm.
Như vậy, hộ gia đình, cá nhân được phép chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất thổ cư nếu phù hợp với quy hoạch sử dụng đất cấp huyện đã được phê duyệt.
Để biết chính xác đất của gia đình mình có thuộc diện được phép chuyển mục đích sử dụng hay không, chị đến Phòng tài nguyên môi trường quận để hỏi.
Trong trường hợp đất của gia đình chị thuộc diện đủ điều kiện được phép chuyển mục đích sử dụng theo quy định nói trên, thì cần xem xét tiếp trường hợp này có thuộc diện được miễn, giảm tiền chuyển mục đích sử dụng hay không.
Điều 121 Luật Đất đai năm 2024 quy định về chuyển mục đích sử dụng đất như sau:
1. Các trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép bao gồm:
a) Chuyển đất trồng lúa, đất rừng đặc dụng, đất rừng phòng hộ, đất rừng sản xuất sang loại đất khác trong nhóm đất nông nghiệp.
b) Chuyển đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp.
c) Chuyển các loại đất khác sang đất chăn nuôi tập trung khi thực hiện dự án chăn nuôi tập trung quy mô lớn.
d) Chuyển đất phi nông nghiệp được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất sang loại đất phi nông nghiệp khác được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất hoặc cho thuê đất.
đ) Chuyển đất phi nông nghiệp không phải là đất ở sang đất ở.
e) Chuyển đất xây dựng công trình sự nghiệp, đất sử dụng vào mục đích công cộng có mục đích kinh doanh sang đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp.
g) Chuyển đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp không phải là đất thương mại, dịch vụ sang đất thương mại, dịch vụ.
2. Khi chuyển mục đích sử dụng đất theo quy định tại khoản 1 điều này thì người sử dụng đất phải thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật; chế độ sử dụng đất, quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất được áp dụng theo loại đất sau khi được chuyển mục đích sử dụng.
3. Việc chuyển mục đích sử dụng đất không thuộc các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này thì không phải xin phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Trường hợp sử dụng đất có nguồn gốc là đất ở hoặc đất phi nông nghiệp có thời hạn sử dụng đất ổn định lâu dài phù hợp quy định của pháp luật đã chuyển sang sử dụng vào mục đích khác mà nay có nhu cầu chuyển lại thành đất ở và phù hợp với quy hoạch sử dụng đất thì không phải nộp tiền sử dụng đất.
Như vậy, khi chuyển mục đích sử dụng đất theo khoản 1 Điều 121 nêu trên thì người sử dụng đất phải thực hiện nghĩa vụ tài chính, trừ trường hợp sử dụng đất có nguồn gốc là đất ở hoặc đất phi nông nghiệp có thời hạn sử dụng đất ổn định lâu dài phù hợp quy định của pháp luật đã chuyển sang sử dụng vào mục đích khác mà nay có nhu cầu chuyển lại thành đất ở thì không phải nộp tiền sử dụng đất.
Ngoài ra, Điều 157 Luật này và Điều 18, 19 Nghị định 103/2024/NĐ-CP cũng quy định chi tiết về các trường hợp được miễn giảm tiền sử dụng đất.
Cụ thể, miễn tiền sử dụng đất trong trường hợp: thực hiện chính sách nhà ở, đất ở đối với thương binh hoặc bệnh binh không có khả năng lao động, hộ gia đình liệt sĩ không còn lao động chính; người nghèo, hộ gia đình hoặc cá nhân là người dân tộc thiểu số sinh sống tại các địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo; đất ở cho người phải di dời khi Nhà nước thu hồi đất do có nguy cơ đe dọa tính mạng con người, người có công; miễn tiền sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân, cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư theo quy định của pháp luật về nhà ở....
Trong các trường hợp được nêu tại các điều luật này thì không có quy định nào cho phép trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp trong khu dân cư thì sẽ được miễn tiền sử dụng.
Tóm lại, trường hợp của chị không thuộc diện được miễn hay giảm tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng theo quy định.
Luật sư Hoàng Anh Sơn
Đoàn Luật sư TP HCM
>> Quay lại