Luật sư tư vấn
Theo khoản 1 điều 230 Bộ luật Dân sự năm 2015, người phát hiện tài sản do người khác đánh rơi, bỏ quên mà biết được địa chỉ của người đánh rơi hoặc bỏ quên thì phải thông báo hoặc trả lại tài sản cho người đó; nếu không biết địa chỉ phải thông báo hoặc giao nộp cho Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc công an cấp xã nơi gần nhất để thông báo công khai cho chủ sở hữu biết mà nhận lại.
Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc công an cấp xã đã nhận tài sản phải thông báo cho người đã giao nộp về kết quả xác định chủ sở hữu.
Ai nhặt được của rơi mà không chịu trả lại cho người đánh rơi thì tùy vào mức độ vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể như sau:
- Tài sản bị đánh rơi có giá trị dưới 10 triệu đồng và không phải là di vật, cổ vật sẽ bị xử phạt từ 2 triệu đồng đến 5 triệu đồng về hành vi chiếm giữ trái phép tài sản của người khác, theo điểm e khoản 2 điều 15 Nghị định 167/2013/NĐ-CP.
- Tài sản bị đánh rơi có giá trị từ 10 triệu đồng trở lên hoặc dưới 10 triệu đồng nhưng là di vật, cổ vật thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Chiếm giữ trái phép tài sản, theo điều 176 Bộ luật Hình sự năm 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Tội danh này có khung hình phạt từ 10 đến 50 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm. Nếu tài sản trị giá 200 triệu đồng trở lên hoặc bảo vật quốc gia, người vi phạm phạt tù 1-5 năm tù.
Căn cứ khoản 2 điều 230 Bộ luật Dân sự năm 2015, sau một năm, kể từ ngày thông báo công khai về tài sản do người khác đánh rơi, bỏ quên mà không xác định được chủ sở hữu hoặc chủ sở hữu không đến nhận thì quyền sở hữu với tài sản này được xác định như sau:
- Trường hợp tài sản bị đánh rơi, bỏ quên có giá trị nhỏ hơn hoặc bằng 10 lần mức lương cơ sở (hiện nay, 10 lần tháng lương cơ sở là 14,9 triệu đồng), người nhặt được được xác lập quyền sở hữu đối với tài sản đó. Trường hợp tài sản có giá trị lớn hơn 10 lần mức lương cơ sở thì sau khi trừ chi phí bảo quản, người nhặt được được hưởng giá trị bằng 10 lần mức lương cơ sở và 50% giá trị của phần vượt quá 10 lần mức lương cơ sở, phần giá trị còn lại thuộc về Nhà nước.
- Trường hợp tài sản bị đánh rơi, bị bỏ quên là tài sản thuộc di tích lịch sử - văn hóa theo quy định của Luật Di sản văn hóa thì tài sản đó thuộc về Nhà nước; người nhặt được tài sản được hưởng một khoản tiền thưởng theo quy định của pháp luật.
Luật sư Phạm Thanh Hữu
Đoàn luật sư TP HCM