Chính phủ vừa báo cáo Quốc hội về tình hình quản lý nhà nước về đất đai, trong đó dành nhiều thời lượng để đề cập đến tình hình quản lý và sử dụng đất đai tại các khu vực dự kiến thành lập đặc khu như Vân Đồn (Quảng Ninh), Vân Phong (Khánh Hòa), Phú Quốc (Kiên Giang).
Cơ quan này thống kê số liệu đầy đủ về tình hình chuyển nhượng, chuyển mục đích sử dụng đất tại các khu vực này và nhận định, sau khi có thông tin về việc chuẩn bị thành lập đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt thì số lượng đã tăng đáng kể.
Cụ thể, tại huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa (nơi dự kiến thành lập Đặc khu kinh tế Vân Phong), năm 2017 có 1.467 trường hợp chuyển nhượng quyền sử dụng đất và 215 trường hợp chuyển mục đích sử dụng. Tuy nhiên, 4 tháng đầu năm nay đã có 1.859 trường hợp chuyển nhượng và 162 trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất, trong đó chủ yếu là chuyển nhượng, chuyển mục đích từ đất rừng sản xuất và đất nuôi trồng thủy sản, đất sản xuất nông nghiệp. Như vậy, chỉ trong 4 tháng đầu năm, số chuyển nhượng đã cao hơn cả năm 2017 gần 30%.
Phú Quốc - một trong ba nơi được kỳ vọng trở thành đặc khu kinh tế nếu được thông qua vào tháng 10 tới xảy ra cơn sốt đất mạnh trong thời gian gần đây. Ảnh: Phúc Hưng
Tại huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh (nơi dự kiến thành lập Đặc khu kinh tế Vân Đồn), năm 2016 có 684 trường hợp hộ gia đình, cá nhân chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Đến năm 2017, con số này tăng lên 1.625. Đặc biệt, riêng quý I năm 2018 có 519 trường hợp hộ gia đình, cá nhân chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Giai đoạn 2015-2017 có 288 trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân. Tuy nhiên, riêng năm 2018 địa phương này không giải quyết trường hợp nào.
Ở huyện đảo Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang (nơi dự kiến thành lập Đặc khu kinh tế Phú Quốc), từ đầu năm 2017 đến 30/4/2018 có 5 tổ chức nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất với tổng diện tích 8,5 ha. Bên cạnh đó, hơn 12.268 hộ gia đình, cá nhân nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất.
Tuy nhiên, theo Chính phủ, kiểm tra tại các địa phương cho thấy, từ khi có thông tin chuẩn bị thành lập đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt, tình trạng vi phạm trong sử dụng đất đai trên phạm vi các khu vực dự kiến thành lập có diễn biến phức tạp. Đặc biệt, tại Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang có tình trạng chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp trái phép sang đất phi nông nghiệp, lấn chiếm đất đai (nhất là lấn, chiếm đất rừng). Tình trạng chuyển nhượng quyền sử dụng đất không làm thủ tục theo quy định, mua bán trao tay, trong đó đa phần là đất không có giấy tờ, không rõ nguồn gốc, trình trạng san lấp, phân lô, xây dựng công trình trái phép trên đất nông nghiệp...
Cơ quan này cho biết, huyện Vân Đồn có tổng diện tích các loại đất là 58.183 ha với cơ cấu như sau:
Tại huyện Vạn Ninh, có tổng diện tích các loại đất là 56.184 ha với cơ cấu:
Huyện đảo Phú Quốc, có tổng diện tích các loại đất là 58.927 ha với cơ cấu:
Trước tình trạng phức tạp nói trên, Chính phủ cho biết đã ban hành các văn bản để chấn chỉnh. Các địa phương cũng tạm dừng việc chuyển mục đích các loại đất trong nhóm đất nông nghiệp sang đất ở; dừng việc tách thửa đất, không cho phép chuyển nhượng đất sản xuất nông nghiệp, đất rừng sản xuất, đất nuôi trồng thủy sản...
Riêng tại Vân Đồn, Quảng Ninh đã thu hồi chủ trương đầu tư 13 dự án chưa được giao đất. Trong quý I, cơ quan này đã phát hiện và xử lý 51 trường hợp tự ý san gạt đất lâm nghiệp và san lấp trên đất nông nghiệp, dừng việc làm thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất của 29 trường hợp. 13 sàn giao dịch bất động sản không đủ điều kiện hành nghề theo quy định cũng bị trục xuất ra khỏi địa bàn.
Nhận định tình trạng vi phạm pháp luật đất đai đã cơ bản được kiểm soát, song Chính phủ cho rằng tình trạng chuyển nhượng đất “ngầm” vẫn còn diễn ra ở các khu vực dự kiến thành lập đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt mà vẫn chưa được phát hiện kịp thời, xử lý, nhất là tại các tỉnh Khánh Hòa và Kiên Giang.
Nguyễn Hà