Ngày 22/12/2011, 10 giờ sáng, tại thị trấn Sodeto, ở Huesca, đông bắc Tây Ban Nha, đạo diễn Costis Mitsotakis, người Hy Lạp, thức dậy vì tiếng reo hò của toàn bộ 70 hộ dân với hơn 240 người. Sống ở đây vài năm, chưa bao giờ Mitsotakis thấy mọi người phấn khích như thế.
Anh chộp lấy máy ảnh, lao ra đường, ngay lập tức bị đám đông vây quanh. Anh khám phá ra rằng, cả làng đã trúng giải độc đắc xổ số El Gordo - loại vé chỉ bán vào dịp Giáng sinh và có giá trị 120 triệu euro - cao nhất Tây Ban Nha thời bấy giờ. Mitsotakis là cư dân duy nhất không mua vé, do anh sống ở rìa làng, không ai mời mua.
Mitsotakis cầm máy ảnh và bắt đầu ghi lại cảnh thị trấn này trở nên giàu có chỉ sau một đêm với hy vọng khám phá câu chuyện mà anh mong đợi. Những bác nông dân lái máy kéo vào thị trấn, còn thị trưởng xuống đường trên lưng chú bò tót.
Sodeto là vùng đất đai cằn cỗi, thảm thực vật khan hiếm và dân số ít, thậm chí không được đánh dấu trên nhiều bản đồ. Chỉ có một quán bar trong thị trấn nơi người dân địa phương tụ về mỗi ngày khi hết ngày làm việc để uống một lon bia. Dãy số 58268 đã giúp cả làng thoát khỏi cuộc sống khó khăn và khủng hoảng kinh tế kéo dài.
Đạo diễn Mitsotakis quyết định ghi lại những thay đổi ở thị trấn Sodeto theo cái cách "vận may bất ngờ này có thể hủy hoại thị trấn". Vài tháng sau, mọi thứ vẫn không có gì thay đổi. Tháng 4/2012, bắt đầu xuất hiện những chiếc xe tải và công nhân xây dựng bởi một số người cải tạo nhà cửa. Mitsotakis vẫn bối rối bởi "mọi người đã có rất nhiều tiền nhưng họ vẫn dậy sớm và làm việc chăm chỉ, không ai ly thân, không ai chuyển nhà, không ai ăn chơi".
Nhiều phóng viên cũng tìm đến và hỏi người dân địa phương: "Sao anh nhiều tiền rồi mà không đi nơi khác?". Người đàn ông nhún vai: "Tôi giành được giải thưởng lớn cùng với làng xóm, sao tôi phải rời đi?".
Mitsotakis tìm đến thị trưởng Rosa Serena, 54 tuổi, người đã đương niệm 14 năm. Bà đưa anh đến hội trường trung tâm thị trấn, chỉ vào một mô hình thu nhỏ được đặt ở đây. "Đó là hệ thống thủy lợi mà chúng tôi dự định nâng cấp", bà nói.
Hóa ra trước khi trúng xổ số, cư dân Sodeto phải chịu hạn hán trong nhiều năm. Giờ này, mọi người chung tiền để xây dựng một hệ thống thủy lợi tiên tiến. Trong quán bar duy nhất ở thị trấn, chủ đề thảo luận không có gì khác ngoài chuyện hệ thống thủy lợi và hạn hán.
Cuối cùng, đạo diễn Mitsotakis chấp nhận thất bại với đề tài này. Anh đổi chủ đề phim tài liệu thành: "Tại sao họ trở nên giàu có chỉ sau một đêm mà không có bất kỳ thay đổi nào trong cuộc sống?".
Năm 2016, một kênh truyền hình của Đức trở lại lần nữa với hy vọng tìm ra những thay đổi. Năm năm trôi qua Sodeto vẫn như cũ. Tại quán bar, người dân địa phương đang chơi bài. Phóng viên hỏi một cách tò mò: "Bạn không đánh bạc à?". Một người trung niên mỉm cười trả lời: "Tôi hiểu những gì bạn muốn biết, nhưng chúng tôi thực sự không bao giờ đánh bạc bằng tiền trúng số".
Ông David Aldea lái chiếc BMW để nuôi bò, thừa nhận đã dùng tiền trúng số cải tạo ngôi nhà, còn chiếc xe là món quà sinh nhật con trai tặng. Bếp của Aldea vẫn đun bằng củi: "Thế là đủ rồi, tôi đã luôn quen với nó".
Rồi ông chỉ vào dàn máy kéo đang ùn ùn đi qua. "Công cụ này thực sự được mua bằng tiền xổ số. Nhờ nó mà lúa mì, ngô ngoài ruộng dễ dàng kéo về hơn". Và khi người phóng viên hỏi về ý định mua một thứ gì đó xa hoa, bác nông dân mỉm cười. "Điều đó thật xa xỉ. Có máy móc làm nông dễ hơn. Ước mơ làm nông dân của tôi đã thành hiện thực, tôi rất hạnh phúc".
Trong thị trấn cũng có một số ngôi nhà mới. Thế hệ trẻ sẵn sàng định cư ở quê hơn ra bám trụ thành phố lớn. Một công viên mới cũng được xây dựng.
Bà Virginia Rivas đã mua rất nhiều vé vào năm đó, tiền trúng vài triệu euro. Trong những năm qua, Rivas không mua mới bất cứ thứ gì. Câu trả lời của bà rất đơn giản: "Nếu trở thành triệu phú đồng nghĩa với không làm việc thì số tiền này không nên lấy".
Mitsotakis, chàng trai theo bạn gái đến sống ở vùng này, dù sau đó chia tay nhưng vẫn không rời làng. Một trong những yếu tố níu chân anh là bản chất của người dân nơi đây. "Tôi sống ở Sodeto hơn 10 năm và mặc dù không trúng số như mọi người, tôi vẫn là người giành chiến thắng vì tôi có được sự giàu có giá trị nhất, đó là hiểu biết sâu sắc hơn về bản chất con người", anh chia sẻ.
Bảo Nhiên (Theo Elperiodico, Nytimes, Sohu)