"Nga đang triển khai quân đội rất nhanh. Họ không chỉ sử dụng ưu thế không quân mà còn những lực lượng chính quy khác", Andrey Buzarov, nhà nghiên cứu chính trị và an ninh, chia sẻ với VnExpress từ thủ đô Kiev hôm nay.
Ông cho biết quân đội Nga không chỉ hoạt động ở Donbass mà còn tiến vào các khu vực khác ở nam Ukraine từ phía Crimea, các vùng phía bắc và phía đông. "Theo tôi biết thì họ đã tiến quân qua biên giới", Buzarov, người từng sinh ra và lớn lên ở vùng Donbass, nói.
Xe quân sự Nga di chuyển ở Armyansk, bán đảo Crimea mà Nga sáp nhập năm 2014, hướng đến giới tuyến lãnh thổ Ukraine vào sáng 24/2. Ảnh: Reuters.
Vào 5h ngày 24/2 (10h giờ Hà Nội), Tổng thống Nga Putin tuyên bố mở chiến dịch quân sự đặc biệt ở Donbass, phía đông Ukraine, và kêu gọi quân đội Ukraine trong khu vực hạ vũ khí. Chỉ tích tắc sau bài phát biểu, hàng loạt thành phố ở Ukraine trong đó có thủ đô Kiev xảy ra các vụ nổ lớn. Nhiều cơ sở quân sự của Ukraine, trong đó có sở chỉ huy, trận địa phòng không và sân bay được xác nhận bị tập kích bằng tên lửa dẫn đường có độ chính xác cao.
Những đợt tấn công vừa qua mới là giai đoạn khởi đầu của loạt leo thang xung đột vũ trang. Chuyên gia gốc Donbass cho rằng Nga đang triển khai kế hoạch tấn công chia thành nhiều giai đoạn, trong đó hai giai đoạn đầu đã hoàn thành.
Nga khởi đầu bằng không kích thần tốc các hạ tầng quân sự quan trọng của Ukraine ở hầu hết lãnh thổ, không chỉ tại Kiev mà cả bốn hướng quanh thủ đô. Giai đoạn thứ hai cũng đã hoàn thành là tấn công những tiền đồn và đưa quân vượt qua biên giới.
Ông dự đoán chiến sự có thể kéo dài ít nhất vài tuần hoặc nhiều tháng. Một trong những nhân tố khiến chiến sự kéo dài có thể là tình hình chính trị nội bộ Ukraine hiện nay "rất không ổn định".
Các mũi tiến công và mục tiêu không kích của Nga vào lãnh thổ Ukraine. Đồ họa: NY Times.
Tuy nhiên, vào chiều nay Buzarov nhận định quân đội Ukraine không hoảng loạn. "Mặc dù chiến sự đang diễn ra rất nhanh, chúng tôi thực chất đã sống cùng với tình trạng an ninh bất định suốt 8 năm rồi. Quân đội và nhân dân Ukraine đã chuẩn bị tinh thần từ trước cho cuộc tấn công này", ông nói.
Ông cho biết Kiev không xảy ra tình trạng hôi của hay tình trạng rối loạn. Chính phủ đã kích hoạt lệnh thiết quân luật và yêu cầu này cùng tình trạng khẩn cấp cũng được nghị viện thông qua.
"Thủ đô Kiev hiện nay không xảy ra sự hoảng loạn. Tôi đang ở Kiev cùng mẹ tôi. Bà là người gốc Donbass và tôi cũng thế. Chính xác là một số người đang tìm cách rời khỏi thành phố vì họ không biết điều gì sẽ xảy đến tiếp theo, nhưng tâm lý chung không hoảng loạn", ông nói.
Trước khi những quả tên lửa đầu tiên được khai hỏa, Tổng thống Putin trong bài phát biểu thông báo mở chiến dịch quân sự ở Ukraine lý giải rằng tình thế hiện nay khiến Nga phải đưa ra hành động quyết liệt và ngay lập tức, khẳng định hai nước cộng hòa tự xưng ở miền đông Ukraine đã kêu gọi Moskva hỗ trợ. Tổng thống Nga tuyên bố không dung thứ "mối đe dọa từ Ukraine" và sẽ đáp trả những ai can thiệp chiến dịch quân sự của Nga tại khu vực này.
Lực lượng Nga tiến vào Ukraine từ nhiều hướng, gồm phía tây nước Nga, bán đảo Crimea và lãnh thổ Belarus. Phe ly khai miền đông Ukraine cũng mở các cuộc tấn công vào nhiều khu vực do quân chính phủ kiểm soát, chiếm được hai thị trấn tại Lugansk. Các bên tuyên bố diệt nhiều khí tài của nhau, nhưng chưa công bố bằng chứng và đều bị phía còn lại bác bỏ.
Dù cộng đồng quốc tế và phương Tây phản đối quyết liệt chiến dịch quân sự của Tổng thống Putin, Buzarov cho rằng cuộc chiến tại Ukraine khó có khả năng leo thang thành xung đột nóng giữa NATO và Nga. Ông lưu ý Ukraine không phải là thành viên NATO, không nằm trong danh sách ứng viên NATO và cũng không có thỏa thuận quân sự nào với NATO về phòng thủ chung. Ông nhận định xung đột giữa Nga và NATO là "điều không tưởng".
Các sĩ quan cảnh sát kiểm tra xác tên lửa rơi xuống đường phố thủ đô Kiev sáng nay. Ảnh: Reuters.
Tuy nhiên, Buzarov dự báo tình hình an ninh khu vực Đông Âu sẽ trở nên khó lường và căng thẳng hơn trong tương lai, dù giờ đây câu chuyện Ukraine xin gia nhập NATO đã bị gác lại do chiến sự với Nga. Các nước như Mỹ, Đức, Pháp và Anh buộc phải tái bố trí quân đội đến khu vực và điều chỉnh lại học thuyết quân sự cho phù hợp.
Lãnh đạo các nước phương Tây đã liên tiếp chỉ trích Nga phát động "cuộc tấn công vô cớ và phi lý" gây thiệt hại về người và của cho Ukraine. Trong khi đó, Đại sứ Nga tại Liên Hợp Quốc Vasily Alekseevich Nebenzya nói căn nguyên của cuộc khủng hoảng xuất phát từ chính phủ Ukraine, nói rằng họ đã không tuân thủ nghĩa vụ trong thỏa thuận Minsk.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày 24/2 thông báo cắt quan hệ ngoại giao với Nga sau khi nước láng giềng phát động chiến dịch quân sự. Tổng thống Zelensky cũng tuyên bố sẽ phát vũ khí cho toàn bộ người dân Ukraine có nhu cầu. Ông còn kêu gọi người Nga nhanh chóng xuống đường biểu tình để phản đối cuộc tấn công.
"Đất nước chúng tôi đã sống 8 năm trong bầu không khí chiến tranh rồi. Chúng tôi được rèn luyện 'hệ miễn dịch' với tâm lý sợ hãi, với những đe dọa hung hăng từ bên ngoài. Tôi nghĩ lực lượng vũ trang khá sẵn sàng để kháng chiến và người dân nước tôi cũng không dễ dàng hoảng sợ", Buzarov chia sẻ.
Thanh Danh