Ông Hoàng Viết Tiến - Phó tổng thư ký Hiệp hội Internet Việt Nam cho biết, hầu hết các doanh nghiệp hiện nay đều hiểu tầm quan trọng của công nghiệp 4.0 nhưng không biết bắt đầu từ đâu, số hóa cái gì trước, cái gì sau và nên lựa chọn những ứng dụng công nghệ nào cho phù hợp với điều kiện thực tế của từng doanh nghiệp, lĩnh vực. Đây là những câu hỏi phổ biến trong tiến trình chuyển đổi số của các doanh nghiệp tại Việt Nam.
Tầm quan trọng của chuyển đổi số
Theo ông Hoàng Viết Tiến, sau hơn 10 năm triển khai Chính phủ điện tử, Việt Nam hiện cơ bản hoàn thành việc kết nối, liên thông các hệ thống quản lý văn bản của bộ, ngành, địa phương với Văn phòng Chính phủ. Tuy vậy, dù đã tiến 10 bậc theo đánh giá của Liên Hiệp Quốc về Chính phủ điện tử thì thực tế, Việt Nam chỉ xếp ở vị trí thứ 6 trong ASEAN.
Theo báo cáo Kinh tế số Đông Nam Á 2020 của Google, Temasek và Bain & Company, tốc độ tăng trưởng nền kinh tế số tại Việt Nam trong 5 năm tới sẽ cao thứ hai khu vực (29%), chỉ sau Philippines (30%). Tổng giá trị giao dịch nền kinh tế số Việt Nam dự báo đạt 14 tỷ USD trong năm 2020, tăng 16% so với cùng kỳ năm trước. Với tốc độ tăng trưởng trung bình 29%, nền kinh số của Việt Nam có thể đạt 30 tỷ USD vào năm 2021.
Mục tiêu của Việt Nam là hướng tới 100.000 doanh nghiệp công nghệ số vào năm 2030. Việc Chính phủ quyết tâm xây dựng Chính phủ điện tử trong thời gian qua đã hỗ trợ tích cực cho quá trình phát triển kinh tế số trong bối cảnh hội nhập và cách mạng công nghiệp 4.0. Môi trường pháp lý minh bạch hơn, quá trình xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin, nền tảng của cho phát triển nền kinh tế số được đẩy nhanh. Nguồn nhân lực số cũng được đào tạo và chuẩn bị có chiến lược hơn, chuẩn bị sẵn sàng nền kinh tế số. Đặc biệt các vấn đề như số hoá các thủ tục hành chính, cung cấp các dịch vụ công, đẩy mạnh cải cách hành chính, tạo môi trường số giữa Chính phủ với các doanh nghiệp cũng đã được nỗ lực thúc đẩy.
Đại diện Hiệp hội Internet Việt Nam cho rằng, khi Việt Nam đã có Chính phủ điện tử, các doanh nghiệp cũng cần áp dụng và chuyển đổi số một cách tích cực và đồng bộ. Nếu không chuyển đổi số, các doanh nghiệp không những khó khăn trong việc duy trì các hoạt động sản xuất, kinh doanh hiện tại mà còn tụt hậu nhanh chóng do không thể bắt kịp xu thế phát triển.
"Đây là 'tử huyệt' của bất kỳ doanh nghiệp nào trong thời đại 4.0 mà chúng ta dễ dàng nhận thấy các bài học từ những 'gã khổng lồ' như Nokia hay Yahoo", ông Hoàng Viết Tiến nhận định.
Ông Hoàng Viết Tiến - Phó tổng thư ký Hiệp hội Internet Việt Nam. Ảnh: NVCC.
Chuyển đổi số cần bắt nguồn từ đâu
Theo các chuyên gia, khó khăn điển hình hiện nay là thị trường đang thiếu những đơn vị tư vấn tổng thể chiến lược về ứng dụng chuyển đổi số trong tất cả các hoạt động của doanh nghiệp. Điều này dẫn tới việc các doanh nghiệp vẫn đang loay hoay trong việc đi tìm câu trả lời cho những câu hỏi phổ biến như bắt đầu từ đâu, thực hiện số hóa cái gì trước, cái gì sau, nên lựa chọn những ứng dụng công nghệ nào...
Theo ông Hoàng Viết Tiến, quá trình chuyển đổi số cần bắt đầu từ chính nhu cầu của doanh nghiệp, cụ thể là chủ doanh nghiệp. Các bài học hay hình mẫu thành công từ các doanh nghiệp hay tổ chức khác có thể là những bài học quan trọng. Ứng dụng công nghệ có thể được áp dụng vào các hoạt động của doanh nghiệp ở cả ba khu vực kinh doanh, marketing và chăm sóc khách hàng, giúp doanh nghiệp tìm kiếm khách hàng tiềm năng nhanh hơn, hiệu quả hơn, tăng tính tương tác và khả năng chốt đơn hàng.
Kế đến, cần ứng dụng công nghệ số vào hoạt động cốt lõi của doanh nghiệp theo từng lĩnh vực hoạt động. Ví dụ với ngành ngân hàng là các hệ thống quy trình nghiệp vụ core banking. Với các doanh nghiệp sản xuất là hệ thống quy trình kiểm soát sản xuất và chất lượng, tăng hiệu quả quản lý sản xuất. Với các doanh nghiệp kinh doanh đất động sản, dịch vụ du lịch nghỉ dưỡng, đó là các giải pháp công nghệ hướng tối việc tối ưu vận hành các dự án, khai thác các khu nghỉ dưỡng, du lịch, tiết kiệm chi phí...
Cuối cùng cần ứng dụng công nghệ 4.0 vào quản lý và kết nối toàn bộ nội bộ của doanh nghiệp từ tài chính kế toán, nhân sự, kho vận, hậu cần, văn phòng điện tử... giúp quá trình làm việc nội bộ doanh nghiệp trở nên hiệu quả và chuyên nghiệp hơn.
Tâm thế của doanh nhân trước chuyển đổi số
Theo ông Jack Nguyễn - Giám đốc khu vực của Insider, đơn vị chuyên cung cấp các giải pháp marketing số cho doanh nghiệp, chuyển đổi số trong nền kinh tế Việt Nam đã không dừng lại ở các ngành bán lẻ, thương mại điện tử hay công nghệ thông tin, mà trong thời gian gần đây đã lấn sang tài chính - ngân hàng, giáo dục, du lịch, chăm sóc sức khỏe... Quá trình này còn tiếp diễn mạnh mẽ trong thời gian tới. Đặc biệt trong giai đoạn Covid-19, sự quan tâm của các doanh nghiệp và khách hàng tới các giải pháp công nghệ trực tuyến càng trở nên rõ rệt.
Tuy nhiên, ông Mạc Quốc Anh - Phó chủ tịch, Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa thành phố Hà Nội cho rằng, hiện số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam chiếm tới khoảng 98% nhưng tỷ lệ doanh nghiệp ứng dụng công nghệ vào sản xuất còn thấp. Lý do hầu hết các doanh nghiệp đang phải phải đối mặt với nhiều thách thức trong chuyển đổi số, đặc biệt là chi phí như đầu tư và vận hành. Tiếp đó là các thách thức liên quan nhân lực, nền tảng công nghệ và đặc biệt là tư duy, văn hoá công nghệ số trong doanh nghiệp.
Thực tế cũng cho thấy các doanh nghiệp biết chuyển hóa khó khăn thành cơ hội, tận dụng tốt thời điểm thị trường có sự chùng xuống, mạnh dạn đầu tư, nâng cấp hệ thống quản lý, hệ thống quản lý sản xuất, tăng năng xuất lao động, đặc biệt là các hệ thống tiếp thị, bán hàng và làm việc online đều đã mang lại những kết quả khả quan.
Các chuyên gia khẳng định tiến trình chuyển đổi số không phải là một bản kế hoạch từ bộ phận marketing hay bộ phận IT, mà người tiên phong phải là người lãnh đạo hay các cấp tương đương.
Ông Hoàng Viết Tiến nhận định, chuyển đổi số phải được xem là một chiến lược sống còn của doanh nghiệp trong thời kỳ mới, cần được hoạch định cụ thể với các giai đoạn triển khai phù hợp đặc thù và tiềm lực của doanh nghiệp. Dựa trên đó, các bộ phận trong doanh nghiệp cần phối hợp chia sẻ thông tin và nghiệp vụ để quá trình chuyển đổi số thành công.
"Chúng ta thấy quá trình này không phải là quyết định của một phòng ban nào, hay đơn vị nào mà cần hợp lực của tất cả phòng ban, bộ phận mới tạo thành vòng tròn khép kín và chuyển đổi số thành công", ông Tiến nói.
Đại diện Hiệp hội Internet Việt Nam cũng cho rằng để làm điều này, trước tiên các doanh nhân, nhà quản lý cần được đạo tạo và tự đào tạo để hiểu biết sâu hơn về chuyển đổi số. Không chỉ là trên lý thuyết mà cần hiểu về quy trình và phương pháp vận hành để có các chỉ đạo đúng đắn, tạo động lực cho cán bộ công nhân viên cùng thực hiện và thay đổi. Việc áp dụng công nghệ 4.0 không chỉ mang lại hiệu quả trước mắt về doanh thu mà còn là cách nhìn, định hướng để tạo dựng nên một doanh nghiệp phát triển bền vững hơn trong tương lai.
Vũ Khánh