Khi giai đoạn bùng nổ kéo dài cả thập kỷ của chứng khoán Việt Nam chấm dứt vào năm 2009, Nguyen Huynh Diep đã lỗ khoảng 50.000 USD. Là nhà đầu tư mới trên thị trường chứng khoán, Diep bất lực chứng kiến giá trị tài sản của mình liên tục lao dốc.
Giờ đây, anh quay lại sàn. "Thị trường đã tăng trở lại trong năm nay, và tôi vẫn liên tục mua cổ phiếu", nhà đầu tư 40 tuổi cho biết.
Chỉ số chứng khoán Việt Nam, Vn-Index đã tăng 16% năm nay, theo hãng nghiên cứu FactSet, mức tăng tốt nhất trong các thị trường tốt nhất trong các nước mới nổi. Trong khi đó, chỉ số MSCI Châu Á - Thái Bình Dương lại giảm 3,7%.
Trong khi đó trên thế giới, nhà đầu tư đang lo ngại triển vọng tăng trưởng tại Trung Quốc và nguy cơ Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) giảm kích thích. Việc này đã khiến họ ồ ạt rút tiền ra khỏi các thị trường mới nổi trong nhiều tháng qua để đổ lại về các nước phát triển. Những năm gần đây, lãi suất thấp và chính sách tiền tệ nới lỏng tại các nước tiên tiến đã khiến nhà đầu tư tìm đến tài sản lợi nhuận cao ở các nước đang phát triển.
Khác biệt giữa Việt Nam và các nước mới nổi đang gặp rắc rối trong khu vực là sự bùng nổ tại đây đã chấm dứt năm 2009. Thực tế này giúp Việt Nam có nhiều thời gian hơn để cải tổ và củng cố nền kinh tế.
Việt Nam đã bắt đầu giảm quy mô các doanh nghiệp nhà nước, bỏ bớt mảng kinh doanh ngoài ngành và chuẩn bị sa thải hàng chục nghìn lao động dư thừa. Việt Nam cũng chuẩn bị tăng tốc tư nhân hóa các công ty, như làm IPO cho Vietnam Airlines năm nay.
Bên cạnh đó, trong một cuộc phỏng vấn, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng cho biết Chính phủ đang tập trung kiểm soát lạm phát hơn là làm mọi cách để kích thích tăng trưởng. Việc này cũng sẽ giúp cải thiện niềm tin nhà đầu tư. Số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới đã tăng thêm 7,6% để chạm mốc cao kỷ lục trong 6 tháng đầu năm. Lạm phát tháng 8 là 7,6%, cao hơn so với 7,3% tháng trước. Dù vậy, con số này vẫn nằm trong tầm kiểm soát khi nền kinh tế đang cho thấy nhiều dấu hiệu tăng tốc.
Frederic Neumann – Kinh tế trưởng tại HSBC Hong Kong (Trung Quốc) nhận định: “Đây là thời điểm nhà đầu tư sẽ có cái nhìn khác biệt về từng thị trường mới nổi. Từ góc độ này, cuộc khủng hoảng có thể là sự nhắc nhở về những hậu quả nếu anh không kiên trì cải tổ”. Ông cũng cảnh báo các quốc gia cần nỗ lực hơn nữa để thu hút đầu tư.
Trên các sàn giao dịch tại Hà Nội và TP HCM, các nhà đầu tư liên tục theo dõi bảng điện tử và tìm mọi cơ hội để có lợi nhuận. Một số người khác thì chọn cách ngồi ngoài quán café và nhìn chăm chăm vào màn hình laptop hay máy tính bảng.
"Có rất nhiều cổ phiếu đang bị định giá thấp", Dao Danh Hieu, một nhà đầu tư cho biết. Dù lo ngại tính chính xác về thông tin được các công ty niêm yết công bố, anh vẫn hy vọng “thị trường có thể đi lên”. Các quan chức Chính phủ cũng thừa nhận hoạt động kế toán tại Việt Nam vẫn còn đi sau chuẩn mực của thế giới.
Ở TP HCM, các quỹ đầu tư cũng đang tăng cường hoạt động. Kevin Snowball, CEO Công ty quản lý tài sản PXP Vietnam, gần đây đã tăng mua chứng khoán tại HNX và HOSE. Một trong những lý do chính là Việt Nam đã thành lập Công ty Quản lý tài sản (VAMC) để mua lại nợ xấu ngân hàng. Tuy công ty này chưa hoạt động đầy đủ, các nhà kinh tế vẫn cho rằng nó sẽ giúp phục hồi niềm tin của nhà đầu tư.
Tín dụng ngân hàng cũng tăng 6,5% trong 8 tháng đầu năm. Trong khi đó, mức tăng hồi quý I chỉ là 0,3%. “Việc này rõ ràng đã có ảnh hưởng đáng kể”, Snowball nhận xét. Quỹ đầu tư của ông hiện quản lý hơn 100 triệu USD tài sản, tập trung chủ yếu vào Việt Nam.
Ngoài ra, việc tỷ lệ sở hữu nước ngoài trong các công ty niêm yết được đề xuất tăng từ 49% lên 60% cũng có thể khiến nhiều nhà đầu tư hào hứng. Snowball dự đoán giá cổ phiếu có thể tăng ít nhất 10% nếu việc này được chấp thuận. Các quỹ ngoại trước đây quay lưng với Việt Nam vì việc này cũng có thể quan tâm trở lại.
Nhiều nhà phân tích cũng đã nhìn ra cơ hội mua vào. Trong báo cáo gần đây, Vinasecurities và Macquarie Securities nhận định có nhiều cổ phiếu rất cạnh tranh, với P/E chỉ một chữ số và cổ tức cao, như FPT, Hòa Phát hay PVFC.
Dù vậy, theo Wall Street Journal, thị trường Việt Nam vẫn còn rất nhiều vấn đề, trong đó có tốc độ cải tổ doanh nghiệp nhà nước chậm chạp, ảnh hưởng đến quá trình tái định hình nền kinh tế. Lĩnh vực kinh tế công “đóng góp” đáng kể vào nợ xấu của Việt Nam. Một số nhà phân tích và hãng đánh giá tín nhiệm đã cảnh báo nợ xấu có thể chiếm tới một phần sáu tín dụng hiện tại của các ngân hàng.
Một số ý kiến khác thì cho rằng Việt Nam nên tận dụng sự quan tâm ngày càng mạnh mẽ của các hãng sản xuất lớn trên thế giới, bằng cách nhanh chóng tự do hóa nền kinh tế. Neumann cho biết: “Nhà đầu tư hay thay đổi lắm. Nếu anh không cải cách liên tục, họ sẽ rất nhanh chán và đi tìm cuộc vui ở chỗ khác”.
Thùy Linh