Cứ nhìn đường phố ở Hà Nội nhộn nhịp do xe các tỉnh đổ về chúc Tết từ 15 tháng Chạp (và đang có xu hướng sớm hơn) thì biết.
Tôi từng chứng kiến cả dãy người túi to túi nhỏ, kiên nhẫn xếp hàng trước một cánh cửa để được vào trong. Xin thề đó toàn là những người đáng kính và trọng danh dự. Họ đến thăm sếp chỉ để bày tỏ tấm lòng thành nhân ngày Tết cổ truyền chứ không có nửa lời xin thăng quan tiến chức hay nhờ vả. Hàng nghìn năm sống trong nền văn minh lúa nước, truyền thống ăn quả nhớ kẻ trồng cây đã thấm sâu vào ngóc ngách con người. Có được ngày hôm nay, không được quên người cắt rốn cho mình. Cuộc đời là cái nợ đồng lần. Mình có thủ trưởng của mình thì sếp cũng có cấp trên của sếp. Mai sếp sẽ phải lên trên và trên nữa chúc Tết, cũng như hôm qua cấp dưới tới chúc mình. Ai cũng biết vật chất không tự nhiên sinh ra, cũng không tự nhiên mất đi, nó chỉ chuyển từ tay người này sang tay người khác.
Nhưng nói tận cùng, những việc thăm hỏi ngày Tết kiểu này tuy xuất phát từ tình cảm vô tư, nhưng dễ biến tướng, dễ tự chuyển biến và chuyển hóa. Nếu cấm, tôi tin sẽ được đa số ủng hộ, nhất là những người ở ba phần tư phía đáy hình tháp. Tuy giá trị gói quà của những người này nhỏ nhưng họ lại rất đông. Tất nhiên, cũng có một điều kiện: Họ phải được đảm bảo tất cả - từ đối thủ cạnh tranh đến đồng nghiệp - đều không mang quà đi chúc Tết cấp trên, và nếu những người này có cố tình đi, thì trên phải không nhận. Bảo họ ngồi nhà mà đồng nghiệp hoặc đối thủ đến chúc, cấp trên không đuổi chúng về, có phải là họ đã thiệt lại mang tiếng ngu không?
Còn việc lợi dụng thăm hỏi chúc Tết với mục đích vụ lợi - hành động biến tướng của đưa và nhận hối lộ thì nên cấm. Như thế là phát huy quá đà phong tục tập quán của cha ông, làm xấu đi vẻ đẹp của văn hóa Tết. Việc các địa phương thời gian gần đây về Hà Nội chúc Tết ngày càng chu đáo và đầy đặn cũng đang tạo nên tiền lệ xấu. Những loại chúc Tết kiểu này rất nên cấm tiệt. Chắc làng trên xóm dưới đều đồng lòng.
Có điều cấm thế nào đây. Bao nhiêu năm nay, năm nào cũng cấm mà có cấm được đâu? Phải chăng chúng ta đang thiếu một chế tài?
Bình Ca