Sau khi Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cấp giấy phép hoạt động và chuẩn y danh sách thành viên HĐQT, Ban kiểm soát, Tổng Giám đốc điều hành của Ngân hàng Việt Hoa (NHVH), ngày 25/8/1992, UBND TP HCM đồng ý cho Trần Tuấn Tài (sinh 1934, ngụ 545 lầu 1 An Dương Vương, phường 8, quận 5) được đại diện các thành viên thành lập NHVH. Đơn vị này có đầy đủ các chức năng kinh doanh của một ngân hàng thương mại. Sau 2 lần tăng vốn, tổng số vốn cổ đông của NHVH được Thống đốc Ngân hàng Nhà nước chuẩn y là 70,5 tỷ đồng, trong đó vốn của các DNNN chiếm 24,1%, các cổ đông tư nhân là 75,9%. Từ ngày 30/8/1992 đến 1/5/1994, NHVH đã mở thêm 10 chi nhánh và 2 văn phòng giao dịch.
Ngay sau khi NHVH đi vào hoạt động, Trần Tuấn Tài, Chủ tịch HĐQT, đã lập một quỹ riêng nằm ngoài hệ thống sổ sách của đơn vị. Quỹ này do Tài quyết định việc thu chi bằng lệnh miệng hoặc giấy viết tay. Trương Kiệt Tường (Phó tổng giám đốc), Nguyễn Thị Hoàng Oanh (nhân viên) được Tài giao quản lý, lập sổ theo dõi thu chi. Lê Thị Minh Tâm (thủ quỹ) được giao giữ quỹ và là người nhận tiền, giao tiền theo lệnh của Tài. Để có tiền lập quỹ, Tài và Tường nhờ người khác đứng tên vay tiền của NHVH và các ngân hàng khác, Tài và Tường ký chứng thư bảo lãnh thanh toán để rút tiền đưa vào quỹ đen. Đến hạn thanh toán, Tài chỉ đạo lập chứng từ cho vay khống ở các chi nhánh để cân đối sổ sách. Quan hệ với một số công ty có chức năng xuất nhập khẩu để NHVH ở L/C bảo lãnh thanh toán, đến khi hàng về, Tài cho bán lỗ 10-20% giá trị để thu tiền mặt nhập quỹ. Một phần khá lớn số tiền huy động từ nhân dân và tiền ký quỹ của các doanh nghiệp cũng được Tài đưa vào quỹ đen. Theo số liệu chưa đầy đủ, số tiền mà Tài và Tường chiếm đoạt đưa vào quỹ này tới hơn 1.000 tỷ đồng.
Tuấn Tài còn thành lập doanh nghiệp tư nhân Xinh Xinh, thuê Phạm Khắc Cường làm giám đốc. Cuối năm 1996, Tài nhờ Cường ký hồ sơ khống xin vay tiền tại Hội sở NHVH. Sau đó Tài chỉ đạo Bích Thảo điền vào nội dung hồ sơ vay và làm tờ trình để Tường ký khế ước cho Xinh Xinh vay 5,5 tỷ đồng, lãi suất 1,25%/tháng. Ngoài ra, cũng theo yêu cầu của Tài, Phó Chủ tịch HĐQT Diệp Vĩ Nam cũng ký cam kết bảo lãnh nợ cho vay của Xinh Xinh với số tiền 4,6 tỷ đồng. Thực tế số tiền trên, Cường không nhận trực tiếp mà chuyển cho thủ quỹ Hội sở NHVH là Minh Tâm giữ và chi theo chỉ đạo của Tài thông qua Tường. Khi đến hạn thanh toán các khế ước đã rút tiền, bộ phận tín dụng của hội sở lập khế ước vay tiền khác với số tiền vay lớn hơn để Tài trả nợ vốn và lãi của các khế ước trước đó. Chỉ tính từ tháng 2/1993 đến 2/1997, theo chỉ đạo của Tài, bộ phận tín dụng của hội sở NHVH đã lập 233 khế ước vay tiền ghi cho 93 đơn vị và cá nhân vay với tổng số tiền 577 tỷ đồng. Ở 3 chi nhánh Sông Bé, Phùng Hưng, Trần Hưng Đạo, các giám đốc và cán bộ tín dụng cũng đã lập 193 khế ước cho vay với tổng số tiền 119,4 tỷ đồng và tất cả các tài khoản vay này đều không có tài sản thế chấp. Kết quả, vị Chủ tịch HĐQT đã để lại cho NHVH một gia sản với hàng trăm tỷ đồng tiền nợ.
Mới đây, cơ quan công an đã chính thức khởi tố 58 bị can trong vụ án này về các tội danh lừa đảo, tham ô, chiếm đoạt tài sản, cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế, gây hậu quả nghiêm trọng.
(Theo CA TP HCM, 12/6)