Nguyễn Lê Xuân Khang là bị can trong vụ sai phạm xảy ra tại Công ty cổ phần VN Pharma và Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế), vừa bị Bộ Công an kết luận hành vi phạm tội sau quá trình điều tra bổ sung. Tuy nhiên, trước khi bị Bộ Công an khởi tố và ra lệnh bắt giam (8/9/2020), Khang đã xuất cảnh nên cơ quan điều tra ra quyết định truy nã và tạm đình chỉ điều tra, khi nào bắt được sẽ xử lý sau.
Kết quả điều tra của Bộ Công an xác định, từ năm 2007 đến 2010, Khang móc nối với cháu họ là Võ Mạnh Cường (43 tuổi, cựu Giám đốc công ty H&C) để mở rộng thị trường mua bán thuốc tại Việt Nam. Khang tự giới thiệu là đại diện của Công ty Health 2000 Canada, tìm gặp Nguyễn Minh Hùng - lúc này là Giám đốc Công ty Cổ phần dược thẩm trung ương Codupha và Công ty TNHH dược phẩm Vimedimex con (Vimedimex con), nhờ 2 công ty này nộp hồ sơ lên Cục Quản lý Dược xin cấp phép lưu hành sản phẩm (visa) cho 7 loại thuốc mang nhãn mác Health 2000 Canada.
Khang đã cung cấp hồ sơ, giấy tờ giả cho hai công ty này đứng tên xin cấp visa cho 7 loại thuốc. Sau khi được Cục Quản lý Dược cấp visa, từ 2009 đến 2014 Khang thỏa thuận bán những thuốc này với gần 1.600.000 hộp với tổng trị giá 4,7 triệu USD (gần 98 tỷ đồng) cho 5 doanh nghiệp dược tại Việt Nam thông qua 37 hợp đồng, trong đó VN Pharma (2 hợp đồng).
Bị cáo Nguyễn Minh Hùng và Võ Mạnh Cường trong lần ra tòa năm 2019. Ảnh: Thành Nguyễn.
Khoảng giữa năm 2010, Khang nhờ Cường làm đại diện cho mình để phát triển thị trường và quan hệ với khách hàng tại Việt Nam. Tuy không có nghiệp vụ về Dược nhưng khi được Khang hứa hẹn chi lợi nhuận lớn, Cường đồng ý.
Cường được Khang cung cấp con dấu Công ty Health 2000 để ký kết hợp đồng với Coupha và Vimedimex do Nguyễn Minh Hùng đại diện. Cường cũng được Khang giới thiệu gặp Raymundo (đại diện Health 2000 Canada tại Philippines).
Đến giữa năm 2012, sau khi thành lập Công ty VN Pharma, Nguyễn Minh Hùng ký hợp đồng với Khang mua 100.200 hộp thuốc H2K Levofloxacin và H2K Ciprofloxaccin trị giá gần 9 tỷ đồng. Do Khang không thanh toán đầy đủ tiền hoa hồng và vi phạm thỏa thuận độc quyền khi cung cấp thuốc cho VN Pharma nên Cường ngưng hợp tác. Cường sau đó chuyển sang làm việc với Raymundo (còn tự xưng là Giám đốc sản xuất Công ty Helix Canada).
Nguyễn Minh Hùng thỏa thuận với Võ Mạnh Cường để mua 838.000 hộp, 4 loại thuốc trị giá 54 tỷ đồng do Công ty Helix Canada của Raymundo sản xuất. Do Công ty Helix Canada chưa được cấp phép hoạt động về thuốc tại Việt Nam nên cả hai chỉ đạo nhân viên làm giả hồ sơ chỉnh sửa thông tin, giá thuốc trên hóa đơn... nhằm mục đích thay đổi nguồn gốc, xuất xứ thành thuốc do Health 2000 sản xuất, phù hợp với visa mà Cục Quản lý Dược đã cấp.
Tức là Hùng và Cường cùng đồng phạm đã dùng visa Cục Quản lý Dược cấp cho các loại thuốc Health 2000 Canada của Khang, để nhập thuốc của Raymundo, bởi các thuốc này có cùng hoạt chất, công dụng giống nhau.
Sau khi nhập về Việt Nam, VN Pharma đã bán 624.000 hộp với tổng số tiền gần 52 tỷ đồng cho các doanh nghiệp, bệnh viện, nhà thuốc. Trừ đi số tiền công ty thực tế bỏ ra mua là hơn 20 tỷ đồng, nhóm này hưởng lợi hơn 31 tỷ đồng.
Kết quả tương trợ tư pháp do Canada cung cấp xác định Health 2000 không có nhà máy sản xuất thuốc tại Canada và không sản xuất bất kỳ loại dược phẩm nào. Health 2000 cũng không có văn phòng đại diện tại Việt Nam. Do vậy, cơ quan điều tra kết luận hơn 838.000 hộp, 4 loại thuốc mang nhãn mác Health 2000 trên là hàng giả về xuất xứ nguồn gốc. Tương tự, các loại thuốc Khang cung cấp cho VN Pharma và các doanh nghiệp trước đó cũng là thuốc giả về nguồn gốc.
Do Khang đang bỏ trốn nên khi nào bắt được, nhà chức trách sẽ phục hồi điều tra, làm rõ sự liên quan của các cá nhân tại 5 doanh nghiệp đã nhập thuốc để xử lý.
Kết quả điều tra bổ sung của Bộ Công an giữ nguyên quan điểm đề nghị truy tố đối với Nguyễn Minh Hùng (43 tuổi, cựu Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Công ty cổ phần VN Pharma); Võ Mạnh Cường và 7 người về tội Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh theo khoản 4 Điều 194 BLHS.
Liên quan đến vụ án, bà Nguyễn Thị Thu Thuỷ (45 tuổi, cựu Phó phòng của Cục Quản lý Dược bị cáo buộc tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ theo khoản 3 Điều 356 BLHS.
Ông Nguyễn Việt Hùng (65 tuổi, nguyên Cục phó Quản lý Dược - Bộ Y tế); Phạm Hồng Châu (63 tuổi, nguyên Trưởng phòng Đăng ký thuốc thuộc Cục Quản lý Dược) và Lê Đình Thanh (39 tuổi, cựu cán bộ hải quan TP HCM) bị đề nghị truy tố về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng theo khoản 3 Điều 360 BLHS, khung hình phạt 7-12 năm tù.
Cơ quan điều tra xác định, bà Thủy đã lợi dụng quyền hạn được giao là chuyên gia thẩm định tiểu ban pháp chế để tự ý thẩm định hồ sơ 2 loại thuốc. Bà này còn tự ý tẩy xoá, thay đổi kết quả đánh giá đề xuất mà không trao đổi với chuyên gia, không báo cáo lãnh đạo tạo điều kiện để 2 loại thuốc giả của Health được cấp số đăng ký không đúng quy định.
Còn ông Nguyễn Việt Hùng với chức vụ, quyền hạn là Cục phó Quản lý Dược và nhiều cấp dưới đã thiếu trách nhiệm, không kiểm tra kỹ biên bản thẩm định, đồng ý đưa 2 loại thuốc trên ra hội đồng xét duyệt và được cấp số đăng ký không đảm bảo quy định. Từ đó VN Pharma đã sử dụng số đăng ký này nhập khẩu thuốc giả nguồn gốc, xuất xứ vào Việt Nam.
Trong giai đoạn một của vụ án buôn bán thuốc giả xảy ra tại VN Pharma, Võ Mạnh Cường bị phạt 20 năm tù, Nguyễn Minh Hùng 17 năm; các bị cáo khác nhận mức án từ 3 năm tù treo đến 12 năm tù với cáo buộc buôn bán thuốc giả là H-Capita 500mg.
Hải Duyên