Làng gốm Thanh Hà, nằm ngay cửa sông Thu Bồn và cách phố cổ 3 km, là một trong những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nhất.
Anh Nguyễn Văn Hiếu, đại diện cơ sở trải nghiệm gốm Mỹ Linh, cho biết 400 hộ dân làng gốm Thanh Hà bị cô lập bởi nước lũ 4 ngày qua, mất điện, nước, nguyên vật liệu của xưởng gốm bị nước lũ cuốn sạch. Dù nước đã rút dần vào ngày 30/10, việc đi lại vẫn rất khó khăn, nhiều hộ phải nhận tiếp tế từ các đoàn cứu trợ.
Trước đó, nghe báo động lũ lên hôm 27/10, anh Hiếu và nhiều hộ làm gốm trong làng chủ động kê cao đồ đạc lên cả mét nhưng nước dâng nhanh không kịp xoay xở. "Nguyên vật liệu làm gốm từ đất sét hòa với nước, hàng hoá, đồ đạc bị cuốn hết, không kịp vớt", anh nói.
Cảnh Hội An chìm trong lũ nhìn từ trên cao. Nguồn: Hiền Fly
Sáng 31/10, Đài Khí tượng Thủy văn Trung bộ cho biết lũ trên sông Vu Gia-Thu Bồn, Sông Hàn và sông Tam Kỳ đang xuống chậm. Mực nước lúc 6 giờ ngày 31/10 trên sông Thu Bồn tại Hội An trên báo động ba 0,13 m, giảm 0,54 m so với hôm qua và 1,26 m so với đỉnh rạng sáng 30/10.
Khu vực phố cổ Hội An nằm ở hạ lưu sông Thu Bồn, cũng bị cô lập bởi nước lũ, mọi hoạt động kinh doanh du lịch tê liệt 4-5 ngày qua.
Chị Đặng Thị Hằng, chủ hộ kinh doanh Hằng Dũng Lantern Making Class & Painting Class, cho hay căn nhà trên đường Nguyễn Thái Học là nơi sinh sống và xưởng đèn lồng, chuyên tổ chức workshop thủ công cho khách du lịch. Ngày 28/10, nơi đây ngập sâu, nước cao gần 3 m, nhấn chìm toàn bộ tầng một căn nhà.
Sáng 27/10, gia đình và nhân viên đóng cửa quán, di chuyển đồ đạc lên cao khi nghe báo động lũ trên sông vượt báo động ba. Tối cùng ngày, nhân viên ra về hết, mưa không ngớt, nước lũ bất ngờ lên cao, vợ chồng chị Hằng trắng đêm gấp rút đưa hàng hoá lên tầng hai. Đến 28/10, vợ chồng chị "rơi vào hoảng loạn" khi nghe tin xả lũ, mực nước mỗi lúc một cao, toàn phố cổ mất điện, cắt nước luân phiên.
"Hôm đó nước ngập gần sát trần tầng một, chúng tôi nhanh chóng làm bè tự chế để vớt đồ đạc, dùng tạm máy phát điện cầm cự giữ liên lạc", chị Hằng kể và cho hay ngày 28/10 hàng trăm hộ kinh doanh thuê mặt bằng trên đường Nguyễn Thái Học đã di tản, nhiều người ngậm ngùi bỏ mặc hàng quán, đồ đạc chìm trong biển nước.
Những cửa hàng bán đồ lưu niệm, giày dép hay quần áo xác định mất trắng vì không di tản, nhiều nhà một tầng không đủ chỗ kê cao thêm. 9 năm sống ở phố cổ, chị Hằng chưa từng chứng kiến đợt lũ nào "kinh khủng như vậy".
"May mắn đã kịp dự trữ đồ ăn thức uống, hàng hóa vớt được chút nào hay chút đó", chị nói và cho hay các vật dụng như camera, xe máy, tủ lạnh, ổ điện xác định đều hư hại.
Cách đường Nguyễn Thái Học khoảng một km, nhiều hàng quán trên tuyến Đào Duy Từ cũng chung cảnh bị lũ nhấn chìm. Chị Trần Thảo, chủ quán cà phê Cam, cho biết đã rời khỏi khu vực ngập hôm 29/10. Trước khi đi, chị kê cao đồ đạc theo dự báo ban đầu, nhưng nước dâng nhanh vượt dự báo.
"Lúc di tản nước đã lên tới cổ, đồ đạc chìm nghỉm hết", chị kể và cho hay nhiều máy móc pha chế cồng kềnh, khó mang vác nên chỉ kê cao lên chứ không dọn hết đi. Chiều 31/10, khi nước rút bớt, chị đi ghe vào vớt một số thiết bị để sửa với hy vọng "cái nào cứu được thì cứu, không thì đành làm lại từ đầu để còn vận hành quán".
Năm 2020 mở quán, chị Thảo từng trải qua mùa lũ, mực nước chạm cửa quầy bar, không thể tưởng tượng năm nay nước dâng đến sát trần nhà.
Chị ước tính khoảng 20 thiết bị nằm ngâm nước, từ máy rang, máy pha, máy xay cà phê, đến tủ lạnh và máy sinh tố. Chị thấp thỏm đợi từng giờ nước rút để dọn dẹp. Gần 7 năm quán hoạt động, đây không phải lần đầu chị Thảo gặp cảnh "gần như mất sạch", nên đã chuẩn bị tâm lý. Quán mở từ tháng 12/2019, ba tháng sau đóng cửa vì Covid-19. Tháng 10/2020 trải qua trận lũ lớn và bây giờ đối mặt với đợt ngập lịch sử.
"Quán tồn tại được gần bảy năm nay cũng là nhờ từng chút góp nhặt mà nên, giờ gặp thiên tai, mất mát cũng đành, rồi từ từ làm lại", chị nói.
Nhiều hàng quán, cơ sở kinh doanh khác ở Hội An gián đoạn hoạt động, chưa đo đếm được thiệt hại. Đại diện Anantara Hội An Resort cho hay khu nghỉ dưỡng sơ tán toàn bộ du khách từ 28/10 và đóng cửa tạm ngưng hoạt động đến khi thời tiết ổn định.
Đầu bếp Didier Corlou điều hành nhà Madame Hien Hội An cho hay nhà hàng cũng tạm đóng 4 ngày qua do nước ngập sâu hơn 2 m. Thiệt hại chưa thể ước tính cho đến khi nước rút.
Khung cảnh Hội An chìm trong nước nhìn từ tầng hai quán Madame Hien Hội An hôm 29/10.
"Giờ chỉ còn biết chờ lũ rút và cùng nhau đoàn kết vượt qua", đầu bếp nói.
Tháng 10 hằng năm, Hội An trong mùa cao điểm khách quốc tế. Chị Đặng Hằng cho biết khách thường thích thú trải nghiệm mùa mưa, nhưng năm nay nhiều người sợ hãi vì nước quá cao. Hôm 27/10, nhiều khách đặt trải nghiệm lớp học làm đèn lồng nhưng chị Hằng buộc phải hủy. Ngày 31/10, workshop cũng "lỡ hẹn" hơn 20 khách đoàn từ châu Âu.
Chị Hằng dự tính phải 4-5 ngày nữa cơ sở đèn lồng mới có thể hoạt động lại, vì phải dọn dẹp, tu sửa lại quán. Nếu đúng dự báo, nước rút dần hai ngày tới, chị Hằng sẽ đón khách trở lại.
"Thiệt hại rất lớn về lượng khách và cơ sở vật chất, mong là dọn kịp trong hai ngày", chị nói.
Đoạn đường Trần Phú tập trung nhiều hàng quán, cơ sở kinh doanh du lịch, ngập sâu ngày 28/10. Ảnh: Người Hội An
Tại làng gốm Thanh Hà, hoạt động đón khách du lịch tê liệt hoàn toàn, thiệt hại đến nay chưa thể ước tính.
"Trung bình mỗi ngày cơ sở tôi đón khoảng 50 lượt khách đến trải nghiệm làm gốm, những ngày qua nhiều khách nước ngoài liên lạc nhưng bị gián đoạn vì mất điện", anh Hiếu nói.
20h ngày 30/10, nước tại "rốn lũ" Hội An dần rút nhưng vẫn cao gần 2 m so với mặt đường. Giữa biển nước mênh mông, hàng quán, cửa hiệu trong phố cổ vẫn đóng cửa. Người dân chờ từng món đồ nổi lên giữa lớp bùn đục để dọn dẹp, bắt đầu lại sau đợt lũ lớn nhất trong 61 năm.
Bích Phương