Trả lời:

Ngoài nguyên nhân tăng áp lực tĩnh mạch cửa (hiếm gặp), giãn tĩnh mạch thực quản thường là hậu quả từ một trở ngại cơ học của vận chuyển máu trong hệ thống tĩnh mạch cửa, do tăng áp lực tĩnh mạch này.

Tùy vào vị trí của trở ngại đó, tăng áp lực tĩnh mạch cửa được chia thành 3 loại:

- Hiện tượng tắc nghẽn trước gan, tại vị trí tĩnh mạch cửa (do dị dạng bẩm sinh, do huyết khối hoặc do bị chèn ép).

- Hiện tượng tắc nghẽn trong gan (do bệnh gan như xơ gan, ung thư gan, kén ký sinh trùng).

- Hiện tượng tắc nghẽn sau gan: Có liên quan đến các tĩnh mạch trên gan hoặc tĩnh mạch chủ dưới, hay do viêm thắt màng ngoài tim, do suy tim phải.

Áp lực tĩnh mạch cửa tăng lên gây giãn hệ thống tuần hoàn bàng hệ ở thực quản và cận thực quản dẫn máu tới tĩnh mạch chủ trên. Vì tĩnh mạch có bờ thành mỏng nên áp lực của dòng máu trong thành mạch có thể gây ra xuất huyết ồ ạt do vỡ tĩnh mạch.

Trước hết, ông cần xác định, nguyên nhân gây nôn ra máu có phải là do giãn tĩnh mạch thực quản hay không. Tiếp đó, phải tìm nguyên nhân gây tăng áp lực tĩnh mạch cửa thì mới có phương hướng điều trị thích hợp, hiệu quả.

Hiện nay, kỹ thuật nội soi thực quản bằng ống soi mềm được coi là kỹ thuật duy nhất để chẩn đoán căn bệnh này. Qua nội soi, chẳng những bác sĩ xác định được bệnh mà còn đánh giá được mức độ phát triển của bệnh. Cần để dạ dày ở trạng thái rỗng trước khi soi. Trước khi đưa máy soi vào miệng, bệnh nhân sẽ được phun thuốc tê làm mất phản xạ nôn, đôi khi phải dùng thuốc an thần gây ngủ. Một số trường hợp đặc hiệu phải tiến hành gây mê.

BS Lê Quang Hồng, KH&ĐS