Ra mắt ngày 21/7, bom tấn chiến tranh Dunkirk nhận hàng loạt lời khen của giới phê bình. Ở phòng vé, phim cũng thắng lớn với doanh thu 50,5 triệu USD dịp ra mắt. Thành công này chứng tỏ vị thế hàng đầu của Christopher Nolan trong lớp đạo diễn đương đại.
Ở tuổi 47, Christopher Nolan tạo ra lượng fan đông đảo với phương châm: “In Nolan we trust” (Chúng tôi tin ở Nolan). Đáp lại, đạo diễn người Anh chưa bao giờ khiến người hâm mộ thất vọng. 10 bộ phim do anh đạo diễn đều được đánh giá tích cực, trong đó có tám phim vào danh sách 250 phim xuất sắc mọi thời đại trên IMDb.
Mặc dù Christopher Nolan chưa từng nhận đề cử Oscar ở vai trò đạo diễn, những bộ phim của anh luôn được háo hức chờ đợi rồi đón nhận nhiệt liệt. Anh thường nhận cơn mưa lời khen từ giới phê bình cùng sự đánh giá cao từ những đàn anh như Steven Spielberg, James Cameron hay Martin Scorsese. Hiện các tác phẩm của Christopher Nolan thu về tổng cộng khoảng 4,3 tỷ USD, giúp anh trở thành một trong những đạo diễn ăn khách nhất lịch sử điện ảnh.
* "Dunkirk" - tác phẩm được đánh giá cao mới nhất của Nolan
Gần 20 năm, Nolan đã thử sức ở nhiều thể loại: phim hình sự (Following, Memento, The Prestige), siêu anh hùng (bộ ba về Batman), khoa học viễn tưởng (Inception, Interstellar) và mới đây là phim chiến tranh Dunkirk. Ở thể loại nào, nhà làm phim cũng để lại dấu ấn riêng, tạo ra sức ảnh hưởng lớn.
Trong bối cảnh Hollywood ngày càng đi vào lối mòn, phim của Nolan luôn gây chú ý với kịch bản gốc giàu sáng tạo do chính anh chấp bút. Đạo diễn người Anh liên tục khiến khán giả ngỡ ngàng với trí tưởng tượng của mình.
Memento - phim độc lập thời kỳ đầu của Nolan - kể về một người đàn ông mắc bệnh mất trí nhớ ngắn hạn, không thể nhớ những sự kiện xảy ra gần đây. Anh ta phải sử dụng giấy chú thích, hình xăm, ảnh chụp lấy ngay để tìm ra kẻ đã sát hại vợ mình từ nhiều năm trước. Inception đưa khán giả đến với thế giới trong mơ, nơi những kẻ cắp tung hoành, khai thác những bí ẩn giấu kín trong tâm trí. Interstellar kể về những chuyến du hành vũ trụ, bí mật của hố đen, sự giãn nở thời gian và không gian năm chiều.
Đạo diễn người Anh luôn mang tới những ý tưởng mới mẻ.
Nghệ thuật kể chuyện độc đáo tiếp thêm sức mạnh cho các ý tưởng hấp dẫn. Nhiều bộ phim của Nolan sử dụng cấu trúc phi tuyến tính, xáo trộn các sự kiện, không theo trình tự thời gian nào. Memento có hai tuyến đan xen: câu chuyện đen trắng được kể bình thường và câu chuyện màu chiếu theo trình tự lật ngược. Hai câu chuyện gặp nhau ở cuối phim tạo thành một lời giải hoàn chỉnh.
Trong Interstellar, thời gian trôi đi khác nhau với người bố phi hành gia và cô con gái ở lại Trái đất. Dunkirk - xoay quanh cuộc di tản của hơn 400.000 lính Anh khỏi Dunkirk (Pháp) đầu Thế chiến thứ hai - có ba tuyến chính. Tuyến thứ nhất kéo dài trong một tuần, diễn ra trên bờ biển nơi những người lính tuyệt vọng tìm mọi cách để lên thuyền. Tuyến thứ hai diễn ra trong một ngày với bối cảnh trên biển khi hai cha con người Anh đem thuyền đi đón binh sĩ. Tuyến thứ ba diễn ra trong một giờ với bối cảnh trên không, khi ba phi công Anh cố hạ gục các máy bay ném bom của quân phát xít.
Cách kể chuyện của Nolan đòi hỏi khán giả phải thực sự tập trung, nếu không sẽ không hiểu chuyện gì xảy ra.
* Cảnh thành phố gấp lại trong "Inception"
Phim của Christopher Nolan cũng nổi tiếng vì những tình tiết bất ngờ khó đoán. Memento khởi đầu giống một cuộc truy tìm thủ phạm thông thường, để rồi khiến khán giả ngỡ ngàng khi khám phá ra bản chất câu chuyện. The Prestige khiến người xem chưng hửng khi tiết lộ bí mật của trò ảo thuật hoán đổi vị trí. Các phim về Batman hay Interstellar… cũng đưa người xem từ bất ngờ này đến bất ngờ khác.
Điều làm nên chất lượng của những tình tiết bất ngờ trong phim Nolan là sự hợp lý. Khi xâu chuỗi lại, khán giả sẽ thấy những manh mối thật ra đã được cài cắm từ đầu phim.
Tác phẩm của Nolan thường để kết mở, tạo ra nhiều cách hiểu. Bảy năm trôi qua, khán giả vẫn tranh cãi về kết thúc của Inception, về việc nhân vật đã quay trở về với hiện thực hay vẫn mắc kẹt trong giấc mơ. Kết thúc của The Dark Knight Rises khiến người xem bối rối: cảnh cuối cùng là sự thật hay tưởng tượng của người quản gia Alfred?
* Trận chiến cao trào trong "The Dark Knight Rises"
Christopher Nolan đặc biệt thích các giá trị tư tưởng, khai thác phần tăm tối trong tính cách con người. Nhân vật trong phim thường mắc một chứng bệnh tâm lý nào đó, như chứng mất trí nhớ ngắn hạn trong Memento, chứng mất ngủ trong Insomnia, chứng sợ dơi trong Batman Begins, chứng suy nhược thần kinh trong Dunkirk. Họ thường xuyên phải đối diện với nỗi cô đơn, sự ghen tị, sợ hãi, cảm giác bất an, không kiểm soát được bản thân. Những nhân vật ấy thường có một vết thương trong quá khứ và nó luôn ám ảnh họ, điều khiển cách suy nghĩ, ứng xử của họ ở hiện tại.
Đạo diễn cũng thường đặt nhân vật trong những hoàn cảnh buộc họ bộc lộ tính cách thật. Nolan thích thú trong việc lột mặt nạ nhân vật, biến kẻ chính diện trở thành phản diện (The Dark Knight), kẻ truy tìm thành kẻ chạy trốn (Memento), người tưởng chính trực trở thành kẻ dối trá (Insomnia)... Xem phim của Nolan, khán giả buộc phải kiểm tra lại niềm tin của mình về thiện - ác, hiện thực - tưởng tượng, về công lý, tôn giáo, về việc chúng ta là ai, tại sao chúng ta lại ở đây, điều đó có ý nghĩa gì, bản chất của con người là gì…
Lời thoại trong phim thường ngắn gọn và giàu hàm ý. Khán giả sẽ nhớ mãi câu thoại trong The Dark Knight: “Anh sẽ chết như một người hùng hoặc sẽ sống đủ lâu để thấy mình trở thành kẻ xấu” hoặc trong Inception: "Chẳng lẽ cậu không dám liều một ván sao? Hay cậu muốn trở thành một lão già, tràn đầy hối tiếc, chờ chết một mình”.
* Cảnh Batman tra khảo Joker trong "The Dark Knight"
Dù nặng tính triết lý, tác phẩm của Nolan vẫn hấp dẫn và mang tính giải trí cao. Tác phẩm của anh như bữa tiệc của hình ảnh và âm thanh.
Bộ ba phim Batman giới thiệu với khán giả thành phố Gotham hiện đại nhưng tăm tối, gợi nhớ không khí của phim kinh điển Blade Runner. Inception dẫn khán giả vào thế giới trong mơ, nơi những thành phố có thể cuốn lại như thảm và con người có thể chiến đấu trên những bức tường. Interstellar khiến khán giả choáng ngợp vì không gian vũ trụ bao la hay cảnh phi hành gia đi xuyên qua hố đen đến hành tinh mới. Trong Dunkirk, đạo diễn quay 80% phim bằng máy quay IMAX, tạo cảm giác choáng ngợp khi thưởng thức trên màn ảnh rộng.
Chắp cánh cho hình ảnh là phần âm nhạc tuyệt vời từ Hans Zimmer - cộng sự thường xuyên của Nolan. Trong series về Batman, âm nhạc của Zimmer mang nặng âm hưởng anh hùng ca, sang Interstellar, nó biến thành chất sử thi hoành tráng. Ở bộ phim mới nhất - Dunkirk, nhạc phim như bóp nghẹt tim khán giả với nỗi căng thẳng và sợ hãi.
Nolan trên trường quay.
Với những sản phẩm điện ảnh chất lượng, Christopher Nolan thay đổi nhiều quan niệm lỗi thời tại Hollywood. Trước đó, những phim siêu anh hùng thường là cuộc trình diễn của siêu năng lực và những mối tình nặng lòng. Với bộ ba về Batman, Nolan chứng minh một phim siêu anh hùng có thể phức tạp, tăm tối, giàu giá trị tư tưởng mà vẫn ăn khách. Inception và Interstellar là những phim nặng tính triết lý, nhiều kiến thức khoa học nhưng vẫn thắng lớn ở phòng vé. Điều này ảnh hưởng rất nhiều trong việc thuyết phục các hãng phim mạo hiểm đầu tư cho những dự án lớn sau này của anh, như Dunkirk.
Khác với nhiều đạo diễn khác có đời tư góc cạnh, Nolan có cuộc sống đơn giản và hạnh phúc. Nhà làm phim yêu và gắn bó với một phụ nữ từ năm 19 tuổi đến nay và có bốn người con. Đạo diễn thân thiết với em trai - Jonathan Nolan, một biên kịch nổi tiếng - và họ cùng nhau thực hiện nhiều bộ phim. Với sự nghiệp thành công và gia đình hạnh phúc, nhà làm phim người Anh đang có cuộc sống viên mãn ở tuổi 47.
Anh Trâm