Chọn câu nào trong phần nghị luận văn học của đề thi lớp 10?

Kỳ thi vào lớp 10 công lập của thành phố diễn ra ngày 6-7/6. Ngữ văn là môn thi đầu tiên với thời gian làm bài 120 phút.

Sở Giáo dục và Đào tạo cho biết cấu trúc đề thi Văn ổn định như mọi năm, với ba phần: Đọc hiểu (3 điểm), Nghị luận xã hội (3 điểm) và Nghị luận văn học (4 điểm).

Riêng phần Nghị luận văn học có hai câu hỏi cho thí sinh lựa chọn. Câu 1 yêu cầu học sinh phân tích, cảm nhận một tác phẩm hoặc đoạn trích (có sẵn trong đề), từ đó chỉ ra ảnh hưởng, tác động của tác phẩm với bản thân. Học sinh cũng có thể liên hệ đến tác phẩm khác và thực tế cuộc sống để rút ra một vấn đề nào đó.

Với câu 2, đề thường đưa ra một tình huống cụ thể, đòi hỏi học sinh sử dụng kiến thức, sự trải nghiệm trong quá trình đọc để giải quyết. Học sinh được tự chọn tác phẩm, đoạn trích để minh họa, không phân biệt thể loại.

Theo Khánh Vy, trường THCS Võ Thành Trang, quận Tân Phú, đề bài ở câu 1 thường có chủ đề và dữ kiện rõ ràng nên dễ làm hơn. Trong khi, câu 2 đòi hỏi học sinh phải thuộc và hiểu sâu sắc một tác phẩm nào đó mới có thể làm tốt. Câu này phù hợp với những bạn giỏi, có định hướng chuyên Văn

Yến Thy, trường THCS Khánh Hội, quận 4, cũng dự định chọn câu 1 vì lý do tương tự.

"Chọn câu 1 mà trên lớp chăm chỉ nghe giảng, cố gắng học thuộc thơ, hoàn cảnh sáng tác, nghệ thuật thì cũng đã nắm chắc một phần", Thy cho hay.

Định thi chuyên Văn, nhưng Minh Long, trường THCS Lê Lợi, quận Tân Phú cũng phân vân giữa hai lựa chọn. Long cho rằng câu 2 không giới hạn tác phẩm sẽ "dễ thở" hơn, không phải học thuộc nhiều ngữ liệu. Dù vậy, cấu trúc làm bài ở câu này thường khác với cách đã học trên lớp nên cảm giác không an toàn.

Thầy Nguyễn Trần Tuấn Đạt, giáo viên Ngữ văn, trường TH-THCS Việt Mỹ, quận Bình Thạnh, cho rằng cả hai câu đều có tính phân hóa về kỹ năng làm bài và tư duy sáng tạo.

Câu 1 quen thuộc với học sinh khi cho phân tích, cảm nhận một tác phẩm cụ thể, liên hệ rút ra vấn đề. Câu 2 lại tạo cơ hội cho các em phát huy năng lực, sở trường đọc hiểu và phân tích tác phẩm sâu sắc hơn.

Theo thầy Đạt, thực chất câu 2 không khó và yêu cầu cao như nhiều học sinh vẫn nghĩ. Tình huống trong câu này rất đa dạng, hướng vào kỹ năng đọc và trải nghiệm tác phẩm nên không chỉ học sinh giỏi mà những em khác đều có thể thử sức.

"Học sinh có vốn lý luận văn học có thể áp dụng trong câu 2 hoặc phần bàn luận mở rộng câu 1, nên ở mức độ vừa phải và phù hợp, tránh hoa mỹ nhưng sáo rỗng", thầy Đạt nhìn nhận.

Ngoài ra, theo thầy, một số học sinh vẫn còn thói quen học thuộc đề cương, cùng lối tư duy "cho gì học nấy", "đoán đề" nên ngại chọn câu 2.

Thầy Nguyễn Hữu Bản, giáo viên trường THCS Trương Công Định, quận Bình Thạnh, cho rằng học sinh có thể chọn câu 1 hay 2 tùy sở trường của bản thân.

Qua kinh nghiệm chấm thi, thầy Bản nhận thấy thí sinh thường chọn câu 1 vì cảm thấy gần gũi, nhưng riêng năm ngoái, số em chọn câu 1 và 2 không chênh lệch quá nhiều.

Có hai lỗi thí sinh hay mắc trong phần nghị luận văn học. Đối với thơ, các em thường không khai thác yếu tố nghệ thuật như biện pháp tu từ, nhịp thơ mà chỉ tập trung phân tích nội dung. Còn phần văn xuôi, học sinh lại sa vào tóm tắt tác phẩm, chưa hình thành luận điểm rõ ràng.

"Các em nên phân bố thời gian hợp lý, dành sự đầu tư cho phần nhiều điểm nhất là nghị luận văn học, tránh mất quá nhiều thời gian cho các câu phía trên", thầy Bản lưu ý.

Thầy Nguyễn Trung Hiếu, giáo viên Ngữ văn, trường THCS Bình Tân, quận Bình Tân, dặn học sinh đọc kỹ đề bài, gạch chân từ khóa quan trọng, làm theo đúng trình tự: nêu luận điểm - trích dẫn - bình nghệ thuật và nội dung - đánh giá.

Theo thầy, học sinh có 125 phút gồm 5 phút đọc đề trước khi tính giờ làm bài. Các em nên dành 15 phút cho phần đọc hiểu, 40 phút cho nghị luận xã hội, 60 phút cho nghị luận văn học và 5 phút cuối để xem, sửa chữa bài.

Năm nay, TP HCM có gần 98.700 học sinh đăng ký thi lớp 10, cạnh tranh hơn 77.300 suất học. Tỷ lệ trúng tuyển khoảng 80%, tương tự mọi năm.

Lịch thi lớp 10 của TP HCM như sau:

Kỷ Hương