Chơi pickleball trên xe lăn

9h một ngày giữa tháng 11, tại sân pickleball trên phố Tu Hoàng, phường Nam Từ Liêm, anh Huân vừa chỉnh lại độ nghiêng bánh xe, vừa khởi động cùng bạn chơi trước set đấu.

Trên sân, chiếc xe lăn thể thao trở thành đôi chân. Tay phải cầm vợt, tay trái anh Huân bám chặt vành lăn để điều hướng. Trong pha bóng bền, khi đối thủ "bỏ nhỏ" sát lưới, kiến trúc sư 40 tuổi rướn người, dùng lực vai đẩy mạnh bánh xe lao về phía trước, hất nhẹ bóng qua lưới rồi phanh gấp để không phạm quy.

"Khó nhất là phán đoán. Nếu chần chừ một giây, tôi không kịp xoay bánh lùi lại và mất điểm ngay", anh Huân nói. Ở nội dung đánh đôi, sự phối hợp cần nhịp nhàng gấp nhiều lần. Hai chiếc xe lăn cồng kềnh di chuyển trong diện tích sân giới hạn đòi hỏi sự phân chia vị trí chính xác. Nếu không hiểu ý, việc va chạm xe hay gãy nhịp chắn bóng là điều khó tránh khỏi.

Tai nạn lao động năm 2011 gây chấn thương cột sống khiến anh Huân phải gắn liền với xe lăn. Từng thử sức với golf, bắn cung, tennis để tìm lại cân bằng, nhưng phải đến tháng 3/2025, khi Câu lạc bộ Thể thao người khuyết tật Hà Nội (VDADC) đưa pickleball vào thử nghiệm, anh mới thực sự bị chinh phục.

Theo anh, pickleball đòi hỏi vận động toàn thân thay vì chỉ một số nhóm cơ như các môn khác. Lưng, vai, cánh tay người chơi phải hoạt động hết công suất. Dù việc vận động mạnh liên tục gây chèn ép dây thần kinh dẫn đến đau nhức, và người thân khuyên giảm cường độ vì quãng đường di chuyển vất vả, anh Huân vẫn kiên trì.

"Môn này mang lại cảm giác chinh phục, càng chơi càng 'nghiện' nên dù đau tôi vẫn muốn ra sân", anh nói. Từ người nhút nhát sau biến cố, anh tìm lại sự tự tin và tin rằng không giới hạn nào là không thể vượt qua.

Không chỉ anh Huân, chị Hoàng Hải Yến, 54 tuổi, ở phường Bạch Mai, Hà Nội cũng đều đặn tự lái xe ba bánh đến sân tập từ tháng 7. Bị khuyết tật vận động bẩm sinh, chị Yến nhận thấy pickleball áp lực lên cơ thể vừa phải. Sân bóng với chị không chỉ là nơi rèn luyện sức khỏe mà còn là không gian xóa bỏ mặc cảm.

"Tôi muốn chứng minh người khuyết tật cũng có quyền chơi và tiếp cận những môn thể thao 'quốc dân' như người bình thường", chị Yến nói.

Tại CLB, các thành viên như anh Huân, chị Yến không tập theo kiểu tự phát. Họ được hướng dẫn bởi giáo viên chuyên nghiệp, từ luật chơi, kỹ thuật cầm vợt đến chiến thuật di chuyển xe. Chị Yến cho biết, thời gian đầu chưa quen việc phối hợp nhiều nhóm cơ cùng lúc, chị thường xuyên bị đau nhức, có hôm về nhà phải nằm hồi phục nửa ngày.

Bà Lương Thị Minh Nguyệt, Chủ nhiệm VDADC, cho biết đơn vị phổ biến pickleball từ tháng 4. Hiện CLB có 40 người chơi trên tổng số 150 thành viên, độ tuổi trung bình 20-40. Tỷ lệ người chơi ngồi xe lăn và người khiếm khuyết chi (tay, chân) là 50/50.

Để đảm bảo an toàn, CLB thuê huấn luyện viên riêng, biên soạn lại giáo trình nước ngoài phù hợp với thể trạng người Việt. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất là trang thiết bị.

Một chiếc xe lăn chuyên dụng cho môn pickleball có giá tới 100 triệu đồng. Do kinh phí hạn hẹp, CLB mới trang bị được vài chiếc, một số khác hoán cải từ xe tennis. Phần lớn hội viên vẫn dùng xe lăn sinh hoạt thường ngày, nặng nề và thiếu chức năng trợ lực. Việc tìm sân tập cũng nan giải do nhiều chủ sân lo ngại bánh xe làm hỏng mặt sân, dù thực tế lốp xe thể thao làm bằng cao su chuyên biệt.

Vượt qua trở ngại vật chất, anh Huân và các đồng đội đang tích cực tập luyện cho Giải Para Pickleball Hà Nội mở rộng lần thứ hai, dự kiến tổ chức đầu tháng 12 tới.

Ngoài Hà Nội, phong trào pickleball cho người khuyết tật đang lan rộng ra nhiều tỉnh thành. Đi đầu là TP HCM với CLB Para Pickleball thành lập từ tháng 6/2023, thu hút gần 30 thành viên sinh hoạt thường xuyên. Nhiều giải đấu quy mô như Giải vô địch Pickleball trên xe lăn 2024 hay Giải Vô địch Thể thao Người khuyết tật TP HCM 2025 đang được lên kế hoạch, góp phần đưa bộ môn này trở thành sân chơi hòa nhập đầy ý nghĩa trên cả nước.

 

 

Chơi pickleball trên xe lăn

Quỳnh Nguyễn

ễn