Từ tháng 3, Trường Trung cấp 24 Biên phòng - đơn vị 65 năm đào tạo chó nghiệp vụ lớn nhất cho toàn quân, được Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Biên phòng giao nhiệm vụ trình diễn tại triển lãm Quốc phòng quốc tế 2024 (19-22/12). Những chú chó quen cứu hộ cứu nạn, tìm người mất tích, đánh án ma túy lần đầu tiên đi đều theo đội hình khối, vượt hệ thống vật cản, biểu diễn tình huống đánh bắt tội phạm có vũ khí... mừng ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam.
Trung tá Trần Quốc Hương, Cụm trưởng Cụm cơ động chó nghiệp vụ 4, nhớ "có chút căng thẳng" khi cầm bản kế hoạch được giao. "Các cụ vẫn nói pháo nổ chó chạy", anh giải thích chó là loài có thính giác tinh nhạy, rất nhạy cảm với tiếng nổ, âm thanh lớn. Bài toán khó là làm thế nào để những chú khuyển chưa từng trải qua huấn luyện thuần thục biểu diễn cùng lúc với hơn 2.000 người trên sân bay Gia Lâm, trong tiếng trống trận đùng đùng, đặc công đánh võ, dàn trực thăng bay biểu diễn, tiêm kích của không quân nhào lộn trên trời.
Để đội quân khuyển biểu diễn trong 10 phút, một giáo trình huấn luyện khắt khe được những người thầy Trường Trung cấp 24 Biên phòng xây dựng, kéo dài suốt 9 tháng, chia làm ba giai đoạn. 120 chú chó choai sáu tháng tuổi dòng becgie Đức và becgie Bỉ vừa kịp làm quen với tên gọi, dây cương được tuyển chọn từ những chó giống tốt nhất. Hai dòng chó chiến đấu có sức khỏe, sức bền, thể lực đồng đều.
Ba tháng đầu, quân khuyển được tập các phản xạ chung như đứng, nằm, ngồi, bò, chào. Những động tác đơn giản với người, nhưng với loài vật phải mất cả tháng. Bài tập cơ bản trùng với chương trình huấn luyện của trường không làm khó được các huấn luyện viên lẫn chó nghiệp vụ. "Ba tháng tiếp theo mới thực sự là thử thách khi bước vào chuyên ngành", trung tá Hương cho biết, bởi giai đoạn này chó phải quen dần với âm thanh lớn cùng những kích thích ngoại cảnh dễ gây hoảng sợ.
Giúp chó làm quen ban đầu, những người thầy tạo tiếng ồn từ xa về gần, nâng dần âm lượng từ tiếng nhạc, trống trận đến tiếng nổ. Tiếng súng đạn hơi ban đầu được bắn cách xa gần một cây số, sau rút dần còn trăm mét rồi sát ngay bên tai. Những ngày đầu, huấn luyện viên luôn phải ôm giữ chó để trấn an, sau mới tách ra đứng cạnh. Phần lớn quân khuyển quen được, song vẫn có một số con giật mình bỏ chạy. Sau quá trình đánh giá, các thầy buộc phải loại ra khỏi đội hình những con không thể quen với tiếng ồn.
Những chú chó nghiệp vụ của bộ đội biên phòng nhiều lúc "như trẻ con", thích được thưởng quả bóng, đồ vật để chơi đùa mỗi khi làm đúng động tác, được thầy khen. Có con thích đồ ăn, từ giò, xúc xích đến bánh ngọt. "Chúng thích gì các huấn luyện viên thường đáp ứng thứ đó, ngược lại nếu không nghe lời sẽ nhận phạt", anh Hương cho hay.
Ba tháng huấn luyện cao độ cũng là những ngày hè nắng gắt. Bộ lông dày lại không có tuyến mồ hôi thải qua da, chó bài tiết mồ hôi qua lưỡi nên nắng lên là thở khò khè, giảm hoạt động. Nhà trường phải điều chỉnh giờ tập buổi sớm hơn để tránh nóng, sáng từ 6h đến 9h, chiều sau 15h để giữ sức cho cả đội. Ngoài tiêu chuẩn, chó được uống thêm sữa tươi, ăn trứng vịt lộn, một số loại vitamin để tăng sức luyện tập.
Đội hình chạy vượt vật cản, nhảy vòng lửa là những con có tốc độ và thể lực tốt nhất. Chúng được tập dượt với âm thanh, tiếng nổ liên tục, chạy sát vị trí bộ đội đánh võ nên tinh thần luôn vững vàng. 30 quân khuyển bảo vệ vòng ngoài nhận huấn luyện thiên về tấn công đánh bắt tội phạm. Để phát triển tính hung dữ cho loài vật, huấn luyện viên bị cắn, khâu vài mũi, tiêm phòng "là điều khó tránh".
"Mỗi bài tập có sự đóng góp dày công của giáo viên bộ môn, tập hợp từ nhiều chuyên ngành. Có những bài chó đã quen, lập thành phản xạ, sau vẫn thay đổi để đáp ứng yêu cầu của lễ khai mạc", anh Hương kể.
Ba tháng cuối cùng là lúc toàn đội hình phải hoàn thiện kỹ năng để có thể trình diễn tất cả nội dung trong buổi khai mạc triển lãm. Nhà trường thuê dàn trống, phát loa công suất lớn trong lúc quân khuyển cùng huấn luyện viên xếp đội hình khối, nhảy vòng lửa, vượt vật cản. Giai đoạn nước rút, bộ đội ở lại trường, tập thêm cả ngày nghỉ, cuối tuần.
Đội hình tuyển chọn cuối cùng còn 118 quân khuyển, 81 trong số này biểu diễn đội hình khối; 5 con vượt vật cản; 2 con tham gia tình huống đánh bắt tội phạm và 30 quân khuyển làm nhiệm vụ bảo vệ an ninh cho sự kiện. Cuối tháng 11 bắt đầu hợp luyện với lực lượng đặc công, không quân, sĩ quan chính trị, đội quân khuyển biên phòng luôn thu hút công chúng trong mỗi màn trình diễn.
"Nhìn hàng ngũ quân khuyển đi đều, giơ chân chào theo hiệu lệnh huấn luyện viên tưởng đơn giản nhưng là hành trình khổ luyện, kiên trì của thầy lẫn trò suốt 9 tháng. Toàn bộ đội hình đã sẵn sàng làm tốt nhất nhiệm vụ", trung tá Hương tổng kết, xen chút tự hào về sự kiện đặc biệt của những người lính trong tháng 12.
Hoàng Phương