Độc giả gửi câu hỏi tại đây
Việt Nam là nước xuất khẩu cà phê lớn thứ 2 toàn cầu sau Brazil. Cà phê pha phin với sữa đặc được đánh giá là một trong những thức uống ngon nhất được pha chế từ loại hạt trồng ở vùng đất đỏ Tây Nguyên. Tuy nhiên, những bàn luận để tìm ra đâu mới là cách thưởng thức cà phê đặc trưng của người Việt dường như chưa có hồi kết.
Người thì cho rằng, dân sành cà phê phải dùng loại pha phin. Điều thú vị nằm ở chỗ trong lúc ngồi chờ những giọt nâu sóng sánh rơi chậm rãi, mọi người cùng chuyện trò tán gẫu, hay nhâm nhi chiêm nghiệm dư vị cuộc đời. Số khác lấy lý do cuộc sống hiện tại với bao lo toan, có mấy ai rảnh rỗi ngồi đồng hàng giờ chỉ để nhâm nhi, tận hưởng hết cái vị đắng ngắt của nó. Với nhóm này, cà phê hòa tan là lựa chọn hàng đầu.
Cà phê pha phin là sở thích của nhiều người.
Từng sống nhiều năm ở nước ngoài, nhạc sĩ Quốc Trung cho biết, cà phê pha phin với cà phê pha máy, hòa tan châu Âu là hai thức uống khác nhau về bản chất. Một bên là nâng niu, chờ đợi từng giọt, suýt xoa cà phê nước đầu sóng sánh, đậm vị. Đi đâu cũng nhớ, bận rộn cỡ nào khi về là ghé quán quen đầu ngõ để thưởng thức cho đỡ ghiền. Bên kia là pha nhiều, uống nóng hổi tức thì, vừa uống vừa chạy đi học, đi biểu diễn, xem phim, kịch. Uống xong vứt cốc giấy vào thùng rác và chẳng để lại một chút lưu luyến nào.
Nhạc sĩ Quốc Trung.
Ở Hà Nội hay Sài Gòn, nhạc sĩ thường gọi một tách nâu nóng pha đặc hoặc một ly cà phê sữa đá thơm nức mũi, vị đắng có một chút chua chua nhẹ quyện cùng vị sữa đặc ngậy khiến người uống như cảm cả thế thái nhân tình.
Tự nhận mình là người mê cà phê, đặc biệt là loại pha phin, "Giáo sư Xoay" (Đinh Tiến Dũng) cũng từng nhiều khổ sở khi không tìm được hương vị cà phê quen thuộc khi đi nước ngoài. Với anh, thức uống bán tại các nước quá nhẹ, uống đến bốn năm cốc cũng chẳng cảm thấy "đã", chỉ thấy no bụng óc ách, mà giá lại đắt đỏ. Những chuyến công tác dài ngày càng làm nỗi nhớ cà phê phin nhiều thêm, nên khi về nước, ra khỏi sân bay là "Giáo sư Xoay" nghĩ tới quán cà phê ruột và làm một cốc pha phin cho thỏa, rồi mới kéo vali về nhà sau.
"Giáo sư Cù Trọng Xoay" Đinh Tiến Dũng.
Mỗi ngày, Đinh Tiến Dũng thường tự pha cho mình những ly cà phê phin được chế biến một cách mộc mạc nhất có thể, không hương liệu, không phụ gia mà anh bạn thân đã gửi từ Tây Nguyên ra.
Với ông Didier Corlou (người Pháp), cựu bếp trưởng khách sạn Sofitel Legend Metropole Hanoi, từ khi lấy vợ Hà Nội, ông cũng ghiền luôn cà phê Việt Nam. "Ông Tây gia vị" mê những ly pha phin nóng rẫy, bốc khói thơm lừng, đậm đà hương vị và thích ngồi thưởng thức trong tiết thu hanh hao, hay rét mùa đông cắt ruột. "Đó mới thật là thức uống tuyệt hảo, đầy chất Việt", ông chia sẻ.
Bếp trưởng Didier Corlou.
Ông nhận xét, người Việt uống cà phê rất mãn nhãn, khi họ gắng giữ nguyên bản sắc uống cà phê pha phin và thưởng thức kỹ càng, thấm thía. Nhưng giới trẻ hôm nay thì khác, nhịp điệu sống nhanh, gấp gáp, khiến họ không đủ kiên nhẫn chờ cà phê phin nhỏ giọt. Âu cũng là điều dễ hiểu, khi cà phê trở thành món uống liền và được pha chế sẵn, dẫu nhạt hơn nhiều nhưng vô cùng thuận tiện. "Nhưng nếu giới trẻ bỏ qua hoặc quên mất hương vị pha phin Việt Nam, tôi thấy vô cùng tiếc. Pha phin cho ta vị cà phê đích thực, sống động, rất Việt, không đâu có được. Tại sao lại bỏ đi?", ông trăn trở.
Riêng đạo diễn Lê Hoàng lại nghĩ khác. Với ông, cà phê phin tí tách đặt cạnh điếu thuốc lá cong queo là hình ảnh bất hủ cho sự trầm tư, thậm chí phảng phất cả mùi trầm cảm mà rất nhiều nhà văn đã miêu tả trong sách. Đó cũng là nguồn cảm hứng để nhạc sĩ ngày xưa đưa vào các giai điệu Bolero, khiến khán giả bâng khuâng, thổn thức, ngơ ngác một thời. Khung cảnh phù hợp nhất với cà phê phin là lúc mưa rơi, thường gắn liền với những cuộc chia tay man mác, mất mát mơ hồ.
Đạo diễn Lê Hoàng.
Ngược lại, với cà phê hòa tan, bạn có thể một tay lái mô tô phóng vùn vụt trên đường, một tay đưa lên miệng. Đó là thứ khán giả có thể gào lên khi xem đá bóng trong cảm xúc tột cùng lúc bóng bay vào lưới, tay vung lên và ly cà phê cũng vung theo. Nó cũng giúp một thiếu nữ cầm máy vi tính, vừa nói chuyện điện thoại vừa rảo bước trên hè phố ngập nắng mà vẫn có thể cầm ly uống từng ngụm dài.
Đạo diễn Lê Hoàng nhận xét, cà phê hòa tan có khả năng nhảy nhót trong va li mỗi người, bay cùng họ đến năm châu bốn biển, đến cả các vì sao. Thức uống ấy luôn sẵn sàng không để ai phải chờ một phút, mang thời gian đến cho con người chứ không bao giờ lấy đi của họ.
Câu chuyện tranh luận đâu mới là gu thưởng thức cà phê của người Việt và nên dùng như thế nào để giữ được bản sắc vốn có mà vẫn phù hợp với nhịp sống hối hả ngày nay một lần nữa được chia sẻ trong buổi phỏng vấn trực tuyến diễn ra trên báo VnExpress vào 14h ngày 11/12. Khách mời tham dự gồm có "Giáo sư Cù Trọng Xoay" Đinh Tiến Dũng, đạo diễn Lê Hoàng, nhạc sĩ Quốc Trung và đầu bếp Didier Corlou - cựu bếp trưởng khách sạn Sofitel Legend Metropole Hanoi.
Độc giả gửi câu hỏi tại đây
Thu Mai