Video được Lữ đoàn Đặc nhiệm số 12 Azov của Ukraine công bố gần đây cho thấy các quân nhân Nga di chuyển bằng xe scooter điện trên con đường ở ngoại ô thành phố Toretsk, tỉnh Donetsk. Một quân nhân bị ngã xe khi đi qua đoạn đường có hố lớn, nhưng nhanh chóng đứng dậy để tiếp tục cơ động.
Lực lượng này nhanh chóng áp sát, chiếm những căn nhà rìa thành phố làm điểm đứng chân, tạo điều kiện cho bộ binh Nga tràn lên sau đó, kiểm soát thêm các căn nhà xung quanh. Khi Ukraine tìm cách phản công, thiết giáp Nga chở thêm lực lượng tới chi viện.
Trung tá Dmytro Pavlenko-Kryzheshevsky, chỉ huy tình báo của lữ đoàn 12, cho biết đợt tiến công của Nga sau đó thất bại khi Ukraine tập kích bằng đạn chùm, sử dụng drone và giao tranh tầm gần để đẩy lùi đối phương. Tuy nhiên, trận đánh này là điển hình cho chiến thuật "binh lực phân tán" mà Nga đang áp dụng để tấn công trên chiến tuyến dài hàng nghìn km, nơi hàng chục trận đánh ác liệt diễn ra khi hai bên giành giật từng dãy phố.
Quân nhân Nga đi xe scooter điện ở ngoại ô thành phố Toretsk, tỉnh Donetsk. Video: Lữ đoàn 12 Ukraine
Giới chuyên gia và một số nước phương Tây ước tính quân đội Nga đang chịu tổn thất lớn với thương vong lên đến 1.500 người mỗi ngày. Tuy nhiên, quy mô của những đợt tiến công ngày càng mở rộng, các binh sĩ Ukraine tại mặt trận và các chuyên gia cho biết.
Theo trung tá Kryzheshevsky, Nga gần đây điều thêm quân để tiến công so với giai đoạn trước. Nga ngày càng sử dụng nhiều phương tiện cá nhân như xe scooter điện, xe máy và xe địa hình thay vì thiết giáp chở quân, cho phép họ nhanh chóng phân tán binh lực trên khắp mặt trận.
"Tập kích thiết giáp chở 15 người bằng drone rất dễ dàng, song sẽ là vấn đề rất lớn nếu 15 người họ đi xe scooter điện", Kryzheshevskyi nói. "Việc điều 150-200 binh lính tham gia các đợt tiến công là điều khá bình thường với Nga".
Các chuyên gia nhận định những đợt tiến công không ngừng nghỉ của Nga khiến phòng tuyến của Ukraine đổ vỡ tại một số nơi thuộc vùng Donbass, gồm hai tỉnh Donetsk và Lugansk.
"Đây là giai đoạn khó khăn nhất đối với Ukraine từ đầu năm 2022", Michael Kofman, chuyên gia tại viện nghiên cứu ở Mỹ có tên Quỹ Carnegie vì Hòa bình Quốc tế, cho biết. "Nga đã tăng cường sức mạnh và mỗi tháng kiểm soát thêm nhiều lãnh thổ hơn tính từ tháng 8/2024".
Vị trí một số đô thị tại tỉnh Donetsk. Đồ họa: RYV
Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Mỹ thống kê lực lượng Nga trong năm 2024 đã kiểm soát thêm khu vực có tổng diện tích 3.985 km2, rộng gấp 7 lần so với khu vực họ giành được trong năm 2023, gần 3/4 diện tích trong số này nằm tại tỉnh Donetsk. Lực lượng Nga đang kiểm soát khoảng 70% tỉnh Donetsk, so với 59% trong năm 2023.
Các binh sĩ Ukraine cho biết ý tưởng cho rằng Nga không thể duy trì đà tiến công với thương vong lớn "hoàn toàn sai lầm". "Chúng ta cần hiểu điều quan trọng là họ có lực lượng dự bị đáng kể", trung tá Kryzheshevsky nói.
Tình hình đặc biệt nguy cấp đối với lực lượng Ukraine ở vùng Donbass, nơi Nga tiến quân chậm và đều đặn. Các đơn vị Nga đang áp sát Pokrovsk, trung tâm hậu cần quan trọng và một trong những thành trì chính của Ukraine tại tỉnh Donetsk.
Nếu kiểm soát được Pokrovsk, Nga sẽ làm suy yếu tuyến phòng thủ và năng lực tiếp tế của Ukraine tại Donetsk, giúp họ tiến gần hơn mục tiêu là kiểm soát toàn bộ tỉnh. Theo Trung tâm Chiến lược Quốc phòng, viện nghiên cứu của Ukraine, Nga đang cách cao tốc chính dẫn vào Pokrovsk khoảng ba km.
Các trận đánh dữ dội trong đô thị đang diễn ra tại Chasov Yar và Toretsk, những thành trì trong nhiều tháng cản đà tiến của Nga tới khu vực tập trung các thành phố lớn còn lại mà Ukraine kiểm soát ở Donetsk.
Xa hơn về phía nam, lực lượng Ukraine cố thủ tại Kurakhovo đã suy yếu và để mất phần lớn thành phố này, mở ra viễn cảnh quân đội Nga tiến qua vùng Donbass và áp sát tỉnh Dnipro, trung tâm công nghiệp của Ukraine.
Trong những ngày gần đây, Nga cũng tấn công các đảo nằm trên sông Dnieper đoạn chảy qua tỉnh Zaporizhzhia. "Tôi nhận được thông tin gần như mỗi ngày rằng liên tục có xe tải Nga kéo theo rơ-moóc chở thuyền đến khu vực", Oleksandr, binh sĩ vận hành drone thuộc Lữ đoàn Cơ giới số 72 Ukraine, cho biết.
Thiết giáp BMP-3 Nga gần mặt trận tháng 9/2024. Ảnh: BQP Nga
Các chỉ huy và chuyên gia quân sự Ukraine cho rằng Nga có thể triển khai thành công chiến dịch tấn công quy mô lớn trên khu vực sông Dnieper, song lo ngại khả năng đối phương tìm cách kéo căng lực lượng Ukraine thêm nữa.
Ukraine dường như muốn giữ khu vực họ chiếm được trong chiến dịch tấn công tỉnh Kursk của Nga. Quân đội Nga gần đây mở nhiều đợt phản kích tại Kursk, thu hẹp khu vực Ukraine kiểm soát từ hơn 1.000 km2 xuống còn 482 km2, theo ISW.
Vị thế mong manh của Ukraine trên mặt trận hiện tại khiến nước này gặp bất lợi. Nga đang nắm thế chủ động trên chiến trường và có thể bác bỏ bất cứ giải pháp ngừng bắn nào ngoài thỏa thuận buộc Ukraine nhượng bộ lãnh thổ.
Những bên ủng hộ Ukraine cho rằng cách duy nhất để buộc Nga đàm phán là tăng thiệt hại chiến trường cho họ. Tuy nhiên, quân đội Ukraine trước tiên phải ổn định hệ thống phòng tuyến của mình.
"Câu hỏi đặt ra là liệu tiền tuyến có ổn định hay không. Thật không may, vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy điều này", thiếu tá Taras, phó chỉ huy Lữ đoàn Jaeger số 68 Ukraine, thừa nhận.
Một số chuyên gia nhận định Nga chưa chứng minh được khả năng đạt đột phá trên quy mô lớn, dù họ liên tục kiểm soát các khu dân cư ở vùng Donbass. Tuy nhiên, nhiều binh sĩ Ukraine bày tỏ lo lắng về chiều hướng của chiến trường hiện tại. "Xung đột còn lâu mới kết thúc", thiếu tá Taras nhận định.
Nguyễn Tiến (Theo Yahoo New, AP, AFP)